Мөкүчүк

Мөкүчүк диэн оонньууларга туттуллар тэрил. Төгүрүк эбэтэр ньолбуhах буолар. Оонньууга мөкүчүгү тэбэллэр, саайаллар эбэтэр быраҕаллар.^[1]

Ордук уларыт

Мээчиктэрин кэккэ уратыларын оҕо уонна спортивнай оонньууларга табыгастаахтык оҥорор:

Тыл- өс суох, сымнаҕас буолуута эчэйии аҕыйыыр.
Шаробраз форма ханнык баҕарар хайысхаҕа ырааппакка хатааһылыыр эбэтэр көтөр- сүүрэр кыахтанар.
Ыгылыйыы мээчиги тэйэ түһээт, оонньууга интэриэстэрин биэрэн өрүтэ ыстанар.
Туох эмэ улахан буортулаах предмет утарылаһааччытын талан, талан ылара уустугурар.
Сорох оонньууларга мээчиктэр мээчиктэрин араас өттүлэринэн сабан, Магнус Айталын туһанаары Магнус көтөн тиийэрин ситиһэ сатыыллар.

История уларыт

Гимнастическай оонньуу араас омуктарга күөн көрүстэ. Өссө былыргы пааматынньыктарга ханнык эрэ төгүрүк эттээх- сииннээх, оонньуулаах дьон дьүһүннэрэ ойууламмыттара. Гомер Навзикай, феаков ыраахтааҕытын кыыһа мээчиктээн оонньуур. Кэлин гректэргэ бу оонньуу мээчиктэргэ уонна кыргыттарга ыытыллыбыт Спартакт таһынан бүтүн территорияҕа эр дьон ортотугар тарҕанна. Оттон «сферистика» эбэтэр «сферамия» диэн ааттанан гимнастика ураты отдела буолбута. Оонньуу араас ньымалара билиҥҥи туругунан сөп түбэһэллэр. Гректэргэ икки партиялаах «куораттар» оонньуу эмиэ биллэр этэ.

Мээчиги оонньуурбут эмиэ кырдьаҕас, эдэрдэргэ тапталлаах эрчиллиилэртэн биирдэстэрэ этэ. Кыра оонньуулаах мээчиктэр (лат. pila), улахан салгынынан шар (лат. folis) уонна орто Халыма икки ардыларыгар Харбалаах, балбаах (паган). Мээчик сутуругунан эбэтэр илиитинэн төттөрү оҕуста, онуоха уҥа илиитин үтүлүк курдук кэтэрдибиттэр. Кыра мээчиги атыттарга үксүн тутталлар. Оонньууну дуу, оһуохайдьыттары көрөн баран, мээчиги тамнаабыттар дуу, төттөрү тэйэн хаалбыттар. Оонньуулар таптыыр көрүҥүнэн үс партнер кыттыбыт, фигуратын хаҥатар фигуратын туруорбут.

Орто үйэлэргэ мээчиги оонньооһун олус тэнийдэ. Сорох куораттарга оонньуулар салайааччылара аһыныгас сүрэхтэниилэрин тэрийэллэрэ.

Саҥа кэмҥэ мээчиги оонньооһун Францияҕа уонна Италияҕа олус киэҥник тарҕаммыта, бүтэһик кэмҥэ дьон- сэргэ сэҥээриитин сулууспалаабыта уонна ардыгар анал обществолары салайбыта. Итальянскай оонньууга (гиио allala) лапта илии баттааһыннаах мас покрышканан солбуйар.