Осмаан Импиэрийэтэ
Осмаан Импиэрийэтэ 1299 сыллаахтан 1923 сылга дылы баар буола сылдьыбыт импиэрийэ (Ил). Киинэ Турцияҕа баара уонна аттыгар сытар Средиземнай муора илин уонна соҕуруу дойдулары тутан олорбута. Империяны Осмаан туроктар айбыттара уонна тарҕаныытын ордуга 1400 сыллартан 1600 сыллахха дылы этэ, ол бириэмэҕэ соҕуруулуу-илин Европаҕа, соҕуруулуу-арҕаа Азияҕа атыыны-эргиэни уонна бэлиитикэни салайан олорбута. Биир биллэр салайааччытынан Улуу Сулеймааны аатыыллар
Импиэрийэ барытын кыра кыралаан саба түһэн ылбыт дойдулар холбонуута буолар. Султан хотторбут дойдуга Паша уонна Бей диэн титуллаах салайааччыны ыытар этэ. Ордук биллэр салаайааччылар — Мухаммед Аль-Паша. Кэнини бириэмэҕэ Осмаан Империята мөлтөөбүт, ол иһин XIX үйэҕэ «Европа ыарыһаҕа» диэн дойдуну ааттыыллара
Султан дьиэ кэргэнэ
уларытИмперия эрдэ сылларыгар шахзада — эбэтэр Султаан уоллара араас Импиэрийэ уһуктарыгар (Саньяктарга) салайалларыгар ыытыллаллара, кэлин дойдуну барытын салайарга опыты ылар курдук соруктаах этэ. Султанатка уонна Целифатка хандьыдаат буолаллара ол иһин.
Ахмед кэнниттэн ол систиэмэ уларыйбыта. Саҥа систиэмэҕэ эр дьоннору барытын «кафес» диэн ааттаах дьиэҕэ хаайаллара, онтон атын сири сатаан көрбөт курдук, оччоҕуна кини былааһын былдьаабат курдук. Сорох бириэмэтигэр Султан буолбут киһи аймахтарыттан эр дьону барытын өлөттөрөрө, оччоҕуна күрэс суоҕар бууну ким да сатаан саҕалаабат буолара. Ол гынан баран инник системаҕа дьахтар оруола уонна сабыдыала улаатан тахсар буолбута, ол курдук Султан ийэтэ Империяҕа биир улахан былаастаах киһи буолара.
Султааннар сотору буолан баран ыраах уһуктары сатаан салайбат буолбуттара, ол иһин онно олорор дьон бэйэлэрин сокуоннарынан олороллоро. Ол иһин сотору буолан баран Осмаан Империята ылдьарыйбыт уонна арахсыбыт
Осмаан Импиэрийэтин киин куораттара
уларытБурса диэн Осмаан Империятын бастакы киин куората этэ. Эдирнэ 1365 сыллаахха киин куорат буолбут Стамбул буолуор дылы.
Осмаан импиэрийэтин вассаал дойдулара
уларытТранасильвания, Молдавия, Валлахия, (Румыния), Кавказ — Грузия, Дагестан, Чечня, Ставрополь кыраайа вассал дойдулар этилэр. Сорох дойдулар туга эрэ тутулуга суох этилэрэ, ол иһин Султааҥҥа нолуок төлүөххэ наада этэ.
Быһаарыылар
уларытТас сигэлэр
уларыт- The Ottoman Empire: A Chronogical Outline
- Ottoman Website
- History of Turkish Empire — Gives detailed timetable.
- Turkish Oral Narrative
- Information about Ottomans
- Forced population transfers in early Ottoman imperial policy — covers the period 1300—1600
- Turkey in Asia is an old book in English from 1920