Тобуроков Николай Николаевич

Тобуроков Николай Николаевич — лингвист учуонай, литератураны ырытааччы, филология билимин доктора, профессор.

Олоҕун олуктараПравить

Үөһээ Бүлүү улууһун Ороһу нэһилиэгэр 1932 сыллаахха кулун тутар 1 күнүгэр төрөөбүт. Дьэбдьэкиэй уонна Ньукулай Тобуруокаптар сэттис оҕолоро, кыра уоллара.
1940 сыллаахха бастакы кылааска киирбит.
1947 с. — Үөһээ Бүлүү Намын сэттэ кылаастаах оскуолатын бүтэрбит уонна Бүлүүтээҕи педучилищеҕа киирбит.
1951 с. — Бүлүү училищетын туйгуннук үөрэнэн бүтэрбит.
17 саастааҕар Абыйга учууталлыы барбыт, Мугурдаах сэттэ кылаастаах оскуолатыгар үлэлээбит.
Икки сыл буолан баран Кириэс Мойуор начальнай оскуолатыгар сэбиэдиссэйинэн анаммыт.
1958 с. — Саха государственнай университетын бүтэрбит^[1].
Онтон кэргэнин Валентина Родченкова-Тобуруокабалыын Бүлүү Хампа орто оскуолатыгар учууталлаабыттар.
1960—1964 сс. — аспирант, Тыл, литература уонна история институтун научнай үлэһитэ.
1965 с. — «Эрилик Эристиин. Олоҕо уонна айар үлэтэ» диэн тиэмэҕэ кандидат диссертациятын көмүскээбит.
1987 с. — «Түүр тыллаах Сибиир омуктарыгар сэбиэскэй поэзия сайдыыта» диэн тиэмэҕэ доктор диссертациятын көмүскээбитэ.
1994 сылтан — М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илин федеральнай университет саха литературатын кафедратын чинчийээччи-профессора.

2021 сыл бэс ыйын 8 күнүгэр Дьокуускайга өлбүтэ.

Дьиэ кэргэнэ, аймахтараПравить

Родченкова-Тобурокова Валентина Максимовна — кэргэнэ, М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илин федеральнай университет тыл үөрэҕэр уонна риторикаҕа кафедратын доцена.^[2]
Тобуроков Петр Николаевич — бииргэ төрөөбүт убайа^[3], Саха норуодунай поэта, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.

Айар үлэтэПравить

30 кинигэ, монография уонна 300-н тахса научнай ыстатыйалары суруйбут. А. Е. Кулаковскай, П. Ойуунускай, Эрилик Эристиин, Н. Е. Мординов — Амма Аччыгыйа, Суорун Омоллоон, Иван Гоголев, Сэмэн Руфов о. д. а. саха суруйааччыларын, поэттарын айымньыларын сиһилии чинчийбит.

Сүрүн үлэлэрэПравить

«Якутский стих» — Якутск, 1985.
«Хакасский стих» — Абакан, 1991.
«Проблемы сравнительного стиховедения» — М.: Наука, 1991.
«Сибирью рожденные: Очерки о поэзии народов Сибири». — Якутск, 1992.
«Саха литературатын историята» . — Якутск, 2001.
«Саха литературата». X кылаас учебнига (соавтор Филиппова Н. И.) — Дьокуускай, 2007 с..
«Саха литературата». XI кылаас учебнига. (Соавтордар Сивцева П. В., Филиппова Н. И.) — Дьокуускай, 2007 с.
«Алампа». (Соавтор Семенова В. Г.) — Дьокуускай, 2004 с.
«П. Тобуруокап. Талыллыбыт айымньылар» — Дьокуускай, 2010 с.
«О жизни и деятельности Афанасия Уваровского» (Соавтор Васильев Ю. И.) — Якутск, 2001 г.
«К 95-летию народного поэта Петра Тобурокова» — Якутск, 2012 г.

Наҕараадалара уонна ытык ааттараПравить

Эрилик Эристиин аатынан литературнай бириэмийэ лауреата (1992)
Саха Өрөспүүбүлүкэтин билимин үтүөлээх диэйэтэлэ (1996)
«За заслуги перед Отечеством» II ст. уордьан
«За доблестный труд в ознаменование 100-летия В.И. Ленина» мэтээл^[4]
«За трудовую доблесть» мэтээл^[4]
«За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» мэтээл^[2]
Российскай Федерация билимин Академиятын Сибиирдээҕи салаатын үтүөлээх бэтэрээнэ^[2]
Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин Ытык олохтооҕо^[2]
Үөһээ Бүлүү улууһун Ороһу нэһилиэгин Ытык олохтооҕо^[2]

БыһаарыыларПравить

СигэлэрПравить

[1] Северо-Восточный федеральный университет имени М. К. Аммосова:Тобуроков Николай Николаевич

[il-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 парламентская газета «Ил Тумэн»:Выдающийся учёный России

[3] Северо-Восточный федеральный университет имени М. К. Аммосова:Выдающийся ученый России (к 80-летию Н.Н. Тобурокова)

[nlib-4] 4,0 ^4,1 Национальнай библиотека Республики Саха (Якутия):70 лет со дня рождения Н.Н. Тобурокова

[1]

[2]

[3]

[4]