Тобуроков Николай Николаевич

Тобуроков Николай Николаевич — саха хоһоонун, Сибиир омуктарын литэрэтиирэлэрин чинчийбит лингвист учуонай, литератураны ырытааччы, филология билимин дуоктара, бэрэпиэссэр, Аан дойдутааҕы Түүр акадьыамыйатыйн чилиэнэ.

Тобуроков Николай Николаевич

Олоҕун олуктара

уларыт
  • Үөһээ Бүлүү улууһун Ороһу нэһилиэгэр 1932 сыллаахха кулун тутар 1 күнүгэр төрөөбүт. Дьэбдьэкиэй уонна Ньукулай Тобуруокаптар сэттис оҕолоро, кыра уоллара.
  • 1940 сыллаахха бастакы кылааска киирбит.
  • 1947 с. — Үөһээ Бүлүү Намын сэттэ кылаастаах оскуолатын бүтэрбит уонна Бүлүүтээҕи педучилищеҕа киирбит.
  • 1951 с. — Бүлүү училищетын туйгуннук үөрэнэн бүтэрбит.
  • 17 саастааҕар Абыйга учууталлыы барбыт, Мугурдаах сэттэ кылаастаах оскуолатыгар үлэлээбит.
  • Икки сыл буолан баран Кириэс Мойуор начальнай оскуолатыгар сэбиэдиссэйинэн анаммыт. Онно 1953-54 үөрэх сылыгар үлэлээбит.
  • 1954-1958 сс. — Саха государственнай университетын РОЯШ салаатыгар үөрэммит, туйгуннук бүтэрбит[1].
  • Үһүс кууруска сылдьан Родченкова Валентиналыын эр-ойох буолбуттар.
  • Онтон 1958-60 сс. кэргэнин Валентина Родченкова-Тобуруокабалыын Бүлүү Хампа орто оскуолатыгар учууталлаабыттар, кэлин дириэктэрдээбит.
  • 1960—1964 сс. — аспирант, Тыл, литература уонна история институтун научнай үлэһитэ.
  • 1965 с. — Томскайдааҕы судаарыстыбаннай үнүбэрсиэт учуонай сэбиэтин иннигэр «Эрилик Эристиин. Олоҕо уонна айар үлэтэ» диэн тиэмэҕэ хандьыдаат диссэртээссийэтин көмүскээбит.
  • 1964-73 сс. Саха сирин баартыйа обкуомугар бастаан инструктор, онтон билим уонна үөрэх салаатын сэбиэдиссэйэ.
  • 1974-84 сс. Тыл, литэрэтиирэ уонна устуоруйа үстүтүүтүн дириэктэри солбуйааччыта.
  • 1985 - ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ буолбут.
  • 1985-93 сс. - ТЛИНЧИ билим үлэһитэ.
  • 1987 с. — «Түүр тыллаах Сибиир омуктарыгар сэбиэскэй поэзия сайдыыта» диэн тиэмэҕэ дуоктар диссэртээссийэтин Казаах ССР Алма-Ата куоратыгар көмүскээбитэ.
  • 1994-99 с. - СГУ ФЯФК саха литэрэтиирэтин хаапыдыратын сэбидиссэйэ.
  • 1999 сылтан — М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илин федеральнай университет саха литературатын кафедратын бэрэпиэссэрэ.
  • 2013 сылтан — чинчийээччи-бэрэпиэссэр[2].

2021 сыл бэс ыйын 8 күнүгэр Дьокуускайга өлбүтэ.

Дьиэ кэргэнэ, аймахтара

уларыт
  • Родченкова-Тобурокова Валентина Максимовна — кэргэнэ, М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илин федеральнай университет тыл үөрэҕэр уонна риторикаҕа кафедратын доцена.[3]
  • Тобуроков Петр Николаевич — бииргэ төрөөбүт убайа[4], Саха норуодунай поэта, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.

Айар үлэтэ

уларыт

30 кинигэ, монография уонна 300-н тахса научнай ыстатыйалары суруйбут. А. Е. Кулаковскай, П. Ойуунускай, Эрилик Эристиин, Н. Е. Мординов — Амма Аччыгыйа, Суорун Омоллоон, Иван Гоголев, Сэмэн Руфов о. д. а. саха суруйааччыларын, поэттарын айымньыларын сиһилии чинчийбит.

Сүрүн үлэлэрэ

уларыт
  • «Якутский стих» — Якутск, 1985.
  • «Хакасский стих» — Абакан, 1991.
  • «Проблемы сравнительного стиховедения» — М.: Наука, 1991.
  • «Сибирью рожденные: Очерки о поэзии народов Сибири». — Якутск, 1992.
  • «Саха литературатын историята» . — Якутск, 2001.
  • «Саха литературата». X кылаас учебнига (соавтор Филиппова Н. И.) — Дьокуускай, 2007 с..
  • «Саха литературата». XI кылаас учебнига. (Соавтордар Сивцева П. В., Филиппова Н. И.) — Дьокуускай, 2007 с.
  • «Алампа». (Соавтор Семенова В. Г.) — Дьокуускай, 2004 с.
  • «П. Тобуруокап. Талыллыбыт айымньылар» — Дьокуускай, 2010 с.
  • «О жизни и деятельности Афанасия Уваровского» (Соавтор Васильев Ю. И.) — Якутск, 2001 г.
  • «К 95-летию народного поэта Петра Тобурокова» — Якутск, 2012 г.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара

уларыт

Быһаарыылар

уларыт

Сигэлэр

уларыт