Торговкин Алексей Николаевич

Алексей Николаевич Торговкин - саха бастакы байыаннай лүөччүгэ, лүөччүк-испытатель.

1898 сыллаахха Өлүөхүмэ Кыыллааҕар төрөөбүт.

1920 сыллаахха Дьокуускайга хомсомуолга киирбит. 1921 сыллаахха РКСМ күбүөрүнэтээҕи бастакы сийиэһигэр кыттыбыт.

Ол сыл Иркутскайга политехникумҥа үөрэнэ киирбит. Үөрэҕин кэмигэр устудьуон артыалыгар вокзалга куруусчуттаабыт. 1922 сыллаахха Москубаҕа Тимирязев аатынан тыа хаһаайыстыбатын акадьыамыйатыгар көспүт.

1923 сыллаахха лүөччүктэри кытта билсиитин түмүгэр авиациянаннан үлүһүйбүт, Кыһыл Салгын флотун Байыаннай түөрүйэ оскуолатыгар киирбит. 1924 сыл сааһыгар үөрэх уонна доруобуйа харыстабылын хамыһаара А.Ф. Бояров Саха АССР Хамыһаардарын сэбиэтигэр Ленинградка лүөччүк үөрэҕэр үөрэнэ сылдьар устудьуон Торговкиҥҥа көмө харчы биэрэр туһунан суруйбута^[1] баар. Борисоглебскайдааҕы Салгын кыһыл флотун Иккис байыаннай лүөччүктэр оскуолаларыгар 4 сыл үөрэммит. Онно үөрэнэ сылдьан ВКП(б) кэккэтигэр киирбит. "Үөрэнэр кэмигэр Москубаҕа сахалар землячестволарыгар авиация ситиһиилэрин сүрдээх өрө көтөҕүүлээхтик кэпсээн суруйар этэ" диэн С.Г. Потапов 1930 сыллаахха суруйбута баар.

1927 сыллаахха красвоенлет буолбут, ол аата кадровай байыаннай лүөччүк.

Украинаҕа сулууспалаабыт. Харьков анныгар саҥа сөмүлүөтү боруобалыы сылдьан^[2] 1928 сыллаахха бэс ыйын 11 күнүгэр саахалга түбэһэн өлбүт. Ол туһунан телеграмма кэлбит: «Красвоенлёт Торговкин погиб 11-го июня, похоронен 13-го июня» . Чугуев куоракка көмүллүбүт.

Потапов суруйуутуттан^[3]:

Пусть же трудящиеся Якутии сохранят память о красвоенлёте Торговкине. Отправка самых лучших представителей якутской трудящейся молодёжи в военные школы Красного воздушного флота – вот венок на могилу безвременно погибшего красвоенлёта тов.Торговкина.

1928 сыл от ыйын 7 күнүгэр буолбут ЯЦИК бөрөсүүдьүмүн мунньаҕар Торговкин өлбүтүнэн лүөччүктэри үөрэттэрэргэ стипендия аныыр туһунан быһаарыы ылыллыбыт^[4].

«Авиация Якутии в документах, публикациях и фотографиях (1923 -1941 годы)» авторы: Негенбля И.Е.; Калашников А.А. Издана под эгидой ГУ «Национальный архив Республики Саха (Якутии)» в городе Якутске в 2010 году.

Быһаарыылар

↑ Письмо наркома просвещения и здравоохранения А.Ф.Боярова в Совет Народных Комиссаров (ЯАССР) о предоставлении ученику авиационной школы А.Торговкину пособия, 30 марта 1924 года, А.Бояров, НА РС(Я).Ф.52.Оп.1.Д.249.Л.7.
↑ Омук сиригэр олохсуйбут сахалар / Иннокентий Неустроев. — Дьокуускай: Бичик, 2006. — 144 с. ISBN 5-7696-2475-2
↑ С.Г.Потапов, Памяти красвоенлёта А.Торговкина (к двухлетию его гибели) НА РС(Я). Ф.52. Оп.6. Д.79. Л.215.
↑ Протокол № 19, Заседания Президиума Центрального Исполнительного Комитета Якутской АССР по вопросу организации воздушной линии Иркутск – Якутск. НА РС (Я).Ф.68.Оп.1. Д.13.Л.43-43об.

http://forum.ykt.ru/mviewtopic.jsp?id=2554551 http://2011.gazetayakutia.ru/08/60/01/676/3951/ http://www.sakhaopenworld.org/ilin/2006-1/55.htm Архыыптаммыт 2007, Балаҕан ыйын 7 күнүгэр.

.

[1] Письмо наркома просвещения и здравоохранения А.Ф.Боярова в Совет Народных Комиссаров (ЯАССР) о предоставлении ученику авиационной школы А.Торговкину пособия, 30 марта 1924 года, А.Бояров, НА РС(Я).Ф.52.Оп.1.Д.249.Л.7.

[2] Омук сиригэр олохсуйбут сахалар / Иннокентий Неустроев. — Дьокуускай: Бичик, 2006. — 144 с. ISBN 5-7696-2475-2

[3] С.Г.Потапов, Памяти красвоенлёта А.Торговкина (к двухлетию его гибели) НА РС(Я). Ф.52. Оп.6. Д.79. Л.215.

[4] Протокол № 19, Заседания Президиума Центрального Исполнительного Комитета Якутской АССР по вопросу организации воздушной линии Иркутск – Якутск. НА РС (Я).Ф.68.Оп.1. Д.13.Л.43-43об.

[1]

[2]

[3]

[4]