Төгүрүк чиэрбэлэр эбэтэр нематодалар (ааҥл. roundworm, лат. Nematoda)^[1] Protostomia диэн таксоҥҥа киирэр харамайдар кэлимнэрэ (тииптэрэ).

Дьиң төгүрүк чиэрбэ кылааһа (NEMATODA)

1) Аскарида

2) Анкилостома (Кривоголовка), Некатор

3) Острица

4) Власоглав

5) Трихинелла

6) Ришта

7) Микрофилярия

Төгурук чиэрбэ представителлэрэ ордук элбэх ахсаннаах кылааҺынан аа5ыллар, 500 тахса корунэ баара биллэр.

Тас көрүҥүн характеристиката

Эттигэ сигимиэнэ суох, бэрэбинэ курдук формалаах, туора быһылыннаҕына төгүрүк формалаах. Бастаан төгүрүк чиэрбэҕэ ис көндөйө сайдыбыта биллэр (ол иннинээңңилэргэ суох этэ) ол иһигэр ис органнара баалллар.

Ас буһарар систиэмэтэ

Айах, хабарҕа, куолай, ортоку уонна кэлин оһоҕоһо, эмэһэтэ.

Таһаарар систиэмэтэ

Протонефридийэтин көрүңэ уларыйбыт: икки эбэтэр биир клеткаттан уонна икки канаалтан турар.

Ньиэрбэ систиэмэтэ

Ньиэрбэ умнаһа ортогон курдук, ол аата ньиэрбэ систиэмэта туора уонна уһаты сытан эрэһээнки курдук буолар.

Ууһатар орган систиэмэтэ

Төгүрүк чиэрбэни үксүн тыһы атыыр диэн араараллар.

Хаан эргиирин уонна тыынар систиэмэлэрэ

Хаан эргиирин систиэмэтэ суох. Тирии нөңүө тыыналлар.

В.А Догель (1981с.) классификацията

1) Класс Nematoda (Нематоды)

2)Класс Gastrotricha (Брюхоресничные)

3)Класс Gordicea (Волосатики)

4)Класс Kinorinchi (Киноринхи)

5)Класс Rotatoria (Коловратки)

Төгүрүк чиэрбэҕэ баар буолбутугар маннык органнар сайдыылара охсор

Иһигэр уулаах бастакы ис көндөйө, гидроскелет оруолун толорор, паразит эттигэ уунарыгар көмөлөһөр. -бастаан кэлин оһоҕоһо сайдыбыт, ол баар буолан аһа биир направленияҕа барар буолбут. -тыһы атыыр төгүрүк чиэрбэлэргэ бастаан сайдыбыт.

Медициинэҕэ суолтата Nematoda кылааһа маннык төгүрүк чиэрбэлэргэ арахсар

Геогельминты

Көрүңнэрэ, киһиэхэ уонна кыылга паразиттыыыллар, сымыыта эбэтэр личинката тас эйгэҕэ сайдар, личинка сайдарыгар температура, сиик, давления, салгын тийиитэ оруолу оонньуур. Чиэрбэ холобурунан аскариданы, власоглавы ааҕаллар.

Биогельминты

Бу көрүңнэр личииңкэлэрэ со5отох эбэтэр хас да хаһаайыннаах буолаллар. Холобур, трихинелла, ришта. Сайдыыта хас бирдии стадия5а сайдарыгар 4 лииңкэлиир.(ол эбэтэр ха5ын быра5ан уларыйар ньымата) Личиинкэ хаһаайын иһигэр киирэн баран органтан органна көһө сылдьан паразитттыыр, ол гынан баран острица, власоглав көһүүтэ суох паразиттыахтарын соп.

Көрүң ыарыылара

Ascaris lumbricoides(Аскарида человеческая)-аскаридоз

Toxocara canis (Аскарида собачья)-токсокароз

Enterobius vermicularis(Острица)-энтеробиоз

Trichocephalus trichiurus (Власоглав)-трихоцефалез

Trichinella spiralis(Трихинелла)-трихинеллез

Strongyloides stercoralis(Угрица кишечная)-стронгилоидоз

Ancylostoma duodenale(Кривоголовка)-анкилостоидоз

Necator americanus (Некатор)-некатороз

Dracunculus medinensis(Ришта)-дракункулез

Dirofilaria repens(Дирофилярия)-дирофиляриоз

Filaria(Филярии)-филяриозы

Wuchereria bancrofti(Вухерерия-вухерериоз)

Onchocercf volvulus (Онхоцерка)-онхоцеркоз

Brugia malayi (Бругия)-бругиоз

Быһаарыылар

↑ Нематоды / Г. А. Платонова // Моршин — Никиш. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 17).

Бу кыылга сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп.

[1] Нематоды / Г. А. Платонова // Моршин — Никиш. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 17).

[1]