Худуоһунньук

Худуоһунньук — идэтийэн ойуулуур-дьүһүннүүр искусствоннан дьарыктанар киһи. Манна киирэллэр уруһуйдуур худуоһунньуктар, скульптордар, прикладной искусство эйгэтигэр айар худуоһунньуктар (ойуу-дьарҕаа иистэнньэҥнэр, муосчуттар иҥин). Киэҥ өйдйөбүлгэ худуоһунньук диэн туох эрэ ураты дьоҕурдаах, айар үлэннэн дьарыгырар киһини эмиэ ааттыыллар. Бу тыл саха тылыгар нуучча тылыттан киирбит, сахалыы былыргы уус диэн тылга дьүөрэлээх (холобур, уус тыллаах киһи — мастер художественного слова).

Цифровой НЕФТ- художник-бу искусство цифровой айымньыларын оҥорон, ол кэннэ блокчеҥҥа атыылаан, ырыынакка атыылыыр киһи.

Ону таһынан хас биирдии художник олох бүтүөр диэри үлэтин төлөбүрүн ылыан сөп. Ити НЕФТ- гонорар диэн ааттаабыт буолуон сөп. Атыылаһааччы эбэтэр коллекционер атыылаһар буоллаҕына, НЕФТ- художник төлөнөр бырыһыана.

Эстетическэй уонна уус- уран үлэ өйдөбүллэрин араарыахха наада. М. с.Каган өссө 1960- с сыллардаахха эстетика уонна уус- уран уобарастарын уратытын быһааран, икки эргииртэн дуоскаҕа бытанан уруһуйдаан, бэйэ- бэйэлэрин атахтарыгар туруорбута. Кэлин М. С. Каган «киһи деятельноһа» кинигэлэригэр маннык сыһыаны чуолкайдаабыта (1974), «Эстетика как философская наука» (1997), бу өйдөбүллэри «эстетика үрдүк көстүүтэ»диэн сыаналыыр табыллыбат. Уус- уран айымньы эстетика эйгэтигэр сорҕото эрэ баар буолуон сөп, оттон эстетическэй үлэтэ, бастатан туран, уус- уран айымньыны кытта сөп түбэспэт. Холобур, муора кытылыгар сибэкки камешкалары мунньуу, хос иһигэр миэбэл туруоруу, истиэнэ устун хартыыналары ойуулааһын, эстетическэй эрэ буолбакка. Киһим кыраһыабайдык кыһаллан худуоһунньук буолбат.

Уус- уран уобарас куруук чопчуланар, тус сыаллаах- соруктаах (субъективнай) уонна эмоционал буолар. Искусственнай үлэҕэ - боростуой идэҕэ, уобарас модела, быраабыла курдук, үөскээбэт. Эстетическэй үлэ уус- уран уобарастары оҥорбот, баар объектары уонна кинилэр толкуйдуур моделларын оҥорторор; уус- уран үлэ көмөтүнэн — киһи «дьүһүн моделыгар " уонна ол эбэтэр искусство атын көрүҥүн матырыйаалыгар кубулутар. Образное мышление «победает победается объект так, что она запечатла самого художник». Эстетическэй өйү- санааны сааылааһын, ону ааһан кэрэ дьүһүнү- бодону тулуйуу, хараастыы предмети кытта ситимнээх; уус- уран өттүнэн күүскэ дьайар. Онон ханнык баҕарар ойуу эстетическэй уонна уус- уран ойуулааһын куһаҕаннык буолбакка, эстетическэй хайаан да художественнай буолуон сөп.

Живопись

Живопись-европейскай культураҕа саамай биллэр, аатырбыт, аатырбыт айымньы, айымньы ханнык да кытаанах ньууру тилиннэрэн оҥоһуллаллар. Живопись сүрүн ньымата сибэкки буолар.

Искусство традиционнай историятыгар хас да көрүҥ киирэр: ыстанковай живопись (ол аата хартыыналар), монументальнай- декоративнай- декорация живопись, цифровой ойуулар, миниатюралар. Сороҕор туспа араадьыйа быһыытынан көрөллөр.

Станковай живописьга үҥсүү (ол аата станкаҕа) айыллыбыт айымньылары уонна автономнай быыстапкаҕа, музейга, ол эбэтэр тулалыыр эйгэттэн тутулуга суох айымньылары киллэрэллэр. Онон станковай живопись (графика да быһыытынан) айымньылара бу усулуобуйаны тоһоҕолоон бэлиэтиири ирдииллэр. Станковай живопись быраабылата тосту толоруллар эрээри, тирэх мас, сэдэх түбэлтэлэргэ — өстүөкүлэ эбэтэр металл. Монументально-декоративную живопись правильнее называть росписью, поскольку она мыслится и создается в качестве неотъемлемой принадлежности декорируемой поверхности. Айымньы ньыматын уонна тиэхиньикэтин уратыларынан, Мозаика искусствота монументальнай- декоративнай- декоративнай искусство биир көрүҥэ быһыытынан көрөллөр.

Ордук былыргы «монументальнай живопись» (дьиҥинэн архыып форматынан) былыргы булчуттарын ойуулара петрлифтар, геоглифтар, былыргы бастакы таас үйэ уруһуйдара, холобур, хаспахер Ляско, Альтамир, Шов, Шульган- Таш уруһуйдара буолаллар. Ол гынан баран кинилэр функцияларынан (магическай, ритуальнай, гносеологическай, коммуникативнай- коммуникативнай- техническэй) дьүөрэлииллэр. Итинник ойуулар эстетическэй хаачыстыбалара уонна уус- уран уобарастара өссө да бэриллэ илик, онон морфологическай да өттүнэн быһаарылла илик. Монументальнай уруһуй, мозаика эбэтэр дьиэ эркиннэрэ уонна атын тутуулар тутуулара быһаччы толоруллаллар. Былырыын минеральнай уунан эбэтэр клеевой кыраасканан (фреска) живопись баһыйар этэ. Италияҕа «ыраас фреска» былырыыҥҥа диэри температура ымпыгын- чымпыгын ымпыктаан- чымпыктаан түмүктүүр практикаламмыттара. "Ыраас фреция» Техника художниктан ураты маастарыстыбаны ирдиир, онон атын технологиялар туһаныллаллар, холобур, кураанах штукатурка- секок курдук туруктаах живопись буолбатах, хойут роспотребностар Арыылаах кырааскаларынан толоруллубуттар.