Эпитет

Эпитет (был.-гириэк. ἐπίθετον «эпитет», «даҕааһын аат», лит. «эбиилик») — тыл туоҕун-ханныгын көрдөрөр сыһыарыы тыл. Тылга көннөрү эпитеттэр диэн бааллар итиэннэ тылы киэргэтэр эпитеттэр диэннэр бааллар. «Күөх халлаан» диэтэхпинэ «күөх» тыл халлаан көннөрү дьүһүнүн көрдөрөр, оттон «күдэн халлаан» диэтэххэ халлаан көннөрү дьүһүнүттэн ураты дириҥэтэн, кэҥэтэн, киэргэтэн көрдөрөр, онон итинник эпитети киэргэтэр эпитет диибит, «көтөр кынаттаах» диэтэххэ «көтөр» диэн тыл көннөрү эпитет буолар, оттон: Кылбаарар кынаттаах

Кыталыктан ордук

Тырымныыр чыычааҕым

Тыкаарар далбарым

(Ойуунускай).

диэҥҥэ «кылбаарар, тыпымныыр, тыкаарар» диэннэр киэргэтэр эпитеттэр буолаллар.

Толбонноох үүс тириитин

Туруору ыйаабыт дьуолкалаах дойду эбит,

Киргиллээх киис тириитин

Кэккэлии ыйаабыт кэрбэҥнээх суол эбит.

(Норуот ырыата).

Саха норуотун ырыатыгар бүтүн этиилэр эпитет буолан турааччылар. Бу ырыаҕа «толбоноох үүс тириитин туруору ыйаабыт дьуолкалаах» диэн этии бүтүннүү «дойду» диэни киэргэтэр эпитет буолан турар. «Киргиллээх киис тириитин кэккэлии ыйаабыт кэрбэннээх» диэн этии «суол» диэҥҥэ эпитет буолан турар. Бу ылбыт норуоппут ырыатыгар «дойду», «суол» диэн тыллары араас түүлээҕинэн дьуолкалаан киэргэтэн көрдөрөллөр. Ити булдунан иитиллэн олорор олохтон төрүттэнэн тахсар.

Эпитет бэрт араас буолар. Сорох эпитет дьүһүнү-мөссүөнү, туоҕу-хайдаҕы аҕай-аҕайдык, мөлтөхтүк көрдөрөр, сорох эпитет күүскэ, эриэккэстик көрдөрөр.

Ичигэс салгыным

Илигирии түһэн

Испин-быарбын

Ититэн

Итирбитим...

(Күндэ).

«Ичигэс» диэн эпитет тылы киэргэппэт, көннөрү салгын хайдаҕын көрдөрөргө турар, оттон «илигирии түһэн» диэн эпитет салгыны мэктиэтигэр хамсатан көрдөрөр, итинник эпитет күүстээх, эриэккэс эпитет диэн буолуохтаах.

Өссө маны көр

• Поэтическэй троптар