Соткилава Зураб Лаврентьевич

**Зураб Соткилава**
Зураб Соткилава
Төрөөбүтэ	Сухуми, Грузинскай ССР
Идэтэ	Опера ырыаһыта
Үлэтин сыллара	2000-билиҥҥигэ дылы

Зура́б Лавре́нтьевич Соткила́ва (груз. ზურაბ სოტკილავა; кулун тутар 12 күнэ, 1937 сыл, Сухуми, Грузинскай ССР) — Арассыыйа уонна Грузия опера ырыаһыта (лирико-драматическай тенор), педагог. ССРС Норуодунай артыыһа (1979).

Олоҕо

Зураб Соткилава 1937 сыллаахха кулун тутар 12 күнүгэр Сухумига (Грузия) төрөөбүтэ. Оҕо сааһыттан футбол оонньуура, 16 сааһыгар Сухуми куорат "Динамо" футбольнай кулуупка ылыллыбыта. 1956 сыллаахха Грузия сүүмэрдэммит хамаандатын хапытаана буолбута. 22 сааһыгар Тбилиси "Динамо" кулуубугар көспүтэ. 1958 сыллаахха Югославияҕа уонна 1959 сыллаахха Чехословакияҕа ылбыт эчэйиилэрин түмүгэр сөбүлүүр оонньуутун хаалларарга күһэллибитэ.

1960 сыллаахха Тбилисигэ политехническай институту, 1965 сыллаахха консерваторияны, 1972 сыллаахха консерватория аспирантуратын үөрэнэн бүтэрбитэ. 1965—1974 сылларга Зураб Соткилава З. Палиашвили аатынан Грузия опера уонна балет театрын солиһа. 1966 1968 сылларга Милаҥҥа Ла Скала театрга стажировкаламмыта. 1973 сыллаахха Москваҕа Улахан театрга Хозе партиятын («Кармен» Ж. Бизе) толорбута. 1976—1988 сылларга Московскай консерваторияҕа учууталлаабыта, 1987сылтан биирдиилээн толоруу кафедра профессора.

Дьиэ кэргэнэ

Кэргэнэ — Элисо Турманидзе Кыыһа — Тея Соткилава. Кыыһа — Кети Соткилава. Сиэннэрэ — Кети, Левон.

Наҕараадалара

Бүтүн аан дойдутааҕы ыччат уонна устудьуон бэстибээлин сүрүн бирииһэ (Болгария, 1968)
Норуоттар ыккардыларынааҕы Чайковскай аатынан күрэс 2-с бириэмийэтэ (1970)
Норуоттар ыккардыларынааҕы Виньяс аатынан күрэс 1-кы бириэмийэтэ уонна «Гран прита», Барселона (1970)
Грузия ССР үтүөлээх артыыһа (1970)
Грузия ССР норуодунай артыыһа (1973)
ССРС норуодунай учуутала (1979)
Государственная премия Грузинской ССР им. З. Палиашвили (1983)
Государственная премия Республики Грузия имени Шота Руставели (1998)
Орден «За заслуги перед Отечеством» IV степени (22 марта 2001) — за большой вклад в развитие отечественного музыкально-театрального искусства
Орден «За заслуги перед Отечеством» III степени (3 декабря 2007) — за большой вклад в развитие отечественного музыкального искусства и многолетнюю творческую деятельность
Орден «Знак Почета» (1971)
Орден Трудового Красного Знамени (1976)
Орден Чести (Грузия, 1997)
Премия «Овация» (2008)
Почётная грамота Президента Российской Федерации (27 октября 2012) — за большие заслуги в развитии музыкального искусства и многолетнюю творческую деятельность
Почётный член Болонской академии музыки (Италия) — избран «за блестящую трактовку произведений Верди»
Академик Академии эстетики и свободных искусств (Москва).

Репертуара

Ричард («Бал-маскарад» Джузеппе Верди)
Манрико («Трубадур» Дж. Верди)
Марио Каварадосси («Тоска» Дж. Пуччини)
Водемон («Иоланта» П. Чайковскай)
Радамес («Аида» Дж. Верди)
Индийский гость («Садко» Н. Римскэй-Корсаков)
Арзакан («Похищение луны» О. Тактакишвили) — первый исполнитель
Отелло («Отелло» Дж. Верди)
Ричард («Бал-маскарад» Дж. Верди)
Туридду («Сельская честь» П. Масканьи)
Барон Каллоандро («Прекрасная мельничиха» Дж. Паизиелло) — первый исполнитель в Большом театре
Самозванец («Борис Годунов» М. Мусоргскай)
Голицын («Хованщина» М. Мусоргскай)
Измаил («Набукко» Дж. Верди)