Органикаламмат холбоһуктар

Органикаламмат холбоһуктар диэн харыалыктаах уулук дьардьамата (С-H ситимэ) суох химия холбоһуктара. Кинилэри органикаламмат химия үөрэтэр.

Органикаламмат холбоһуктар кылаастара

Бары органикаламмат холбоһуктар икки улахан бөлөххө арахсаллар:

• Судургу сэктэр — биир ууһук атомнарыттар тураллар;
• Уустук сэктэр — икки уонна иккиттэн элбэх ууһук атомнарыттан тураллар.

Судургу сэктэр физика уонна химия саҥнарынан маннык арахсаллар:

• сүрүн металлар (Li, Na, K, Mg, Ca уо.д.а.);
• аметаллар (F₂, Cl₂, O₂, S, P уо.да.);
• амфотер судургу сэктэр (Zn, Al, Fe, Mn уо.д.а.);
• күндү гаастар (He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn).

Уустук сэктэр химия саҥнарынан маннык арахсаллар:

• Оксидтар:

• олохтуур оксидтар (CaO, Na₂O уо.д.а.);
• аһыыбалаах оксидтар (CO₂, SO₃ уо.д.а.);
• амфотер оксидтар (ZnO, Al₂O₃ уо.д.а.);
• икки хос оксидтар (Fe₃O₄ уо.д.а.);
• туустаммат оксидтар (CO, NO уо.д.а.);

• Хидроксидтар;

• олохтор (NaOH, Ca(OH)₂ уо.д.а.);
• аһыыбалар (H₂SO₄, HNO₃ уо.д.а.);
• амфотер хидроксидтар (Zn(OH)₂, Al(OH)₃ уо.д.а.);

• Туустар:

• орто туустар (Na₂SO₄, Ca₃(PO₄)₂ уо.д.а.);
• аһыы туустар (NaHSO₃, CaHPO₄ уо.д.а.);
• олохтуур туустар (Cu₂CO₃(OH)₂ уо.д.а.);
• икки хос уонна комплекс туустар (CaMg(CO₃)₂, K₃[Fe(CN)₆], KFe^III[Fe^II(CN)₆] уо.д.а.);

• Бинар холбоһуктар:

• абалыга суох аһыыбалар (HCl, H₂S уо.д.а.);
• абалыга суох туустар (NaCl, CaF₂ уо.д.а.);
• атын бинар холбоһуктар (AlH₃, CaC₂, CS₂ уо.д.а.).

Харыалыктаах органикаламмат холбоһуктар

Бу холбоһуктар харыалыктаах эрээрилэр органикаламмат химия эйгэтигэр киирэллэр:

• Карбонаттар (X₂CO₃)
• Карбидтар (X_nC_m)
• Цианидтар (X—CN)
• Харыалык оксидтара (C_nO_m)
• Цианаттар (X—N=C=O)
  • Органикаламмат тиоцианаттар (роданидтар)
  • Селеноцианаттар
• Карбонил комплекстара