Күөх дьуот

Күөх дьуот туьата

Сындалҕаннаах уhун тымныы кыhын доруобай да киhини сылатар, айгыратар. Сааhыары витамин да тиийбэт, дьуот саппааhа да аҕыйыыр. Кyн аайы киhиэхэ 300 мг дьуот наада. Муораттан ыраах континеннарга барыларыгар айылҕаҕа: почваҕа, ууга, уунээйигэ дьуот тиийбэт. Инньэ гынан сирбит аhа, атын да ас барыта дьуота кэмчи. Россия дьоно былыргыттан дьуотунан хайдах организмы хааччыйары толкуйдууллара.

Арыллыыта

Күөх дьуоту дэгиттэр уорэппит, туhатын бэйэтигэр дакаастаабыт учуонайынан (Санкт-Петербург) В.Д.Мохнач буолар. Аҕа дойду сэриитин саҕана куускэ дизентериялаан ыалдьыбытын Мохнач күөх дьуотунан эмтэммит. Сэрии кэнниттэн кини коҕулээhининэн күөх дьуотунан дизентерияны, колиты уонна энтероколиты эмтээhини киэҥник туттубуттар. Биэс күн иհигэр күүскэ да ыалдьыбыттар үтүөрэргэ барбыттар.

Тутулуга

Күөх дьуот диэн дьуоту крахмалы кытта холбоհуга ааттанар. Крахмал баарын биэргэ дьуот тест буоларын киհи үксэ билэр. Спиртовой дьуот токсичнай юуолан ууга да суурайан иհэр кутталлаах. Дьуот крахмалы кытта холбостоҕуна токсичноհа сүтэр. Организмҥа киирэн крахмала буհар, йоа босхолонон тироксин гормон састаабыгар киирэн туհалаабытынан барар. Эттиктэр атастаհыыларыгар кыттан энергияны таհаарар, хаан үөскээհинэ тупсар, өй уонна нервнэй система үчүгэйдик үлэлиир, иммунитет улаатан киհи рак ыарыытыгар уонна араас вируснай, бактериальнай инфекцияҕа ылларбат.

Күөх дьуоту бэйэ оҥоруута

Күөх дьуоту хайдах бэлэмиэххэ сөбүй? 200 мл оргуйбут сылаас ууга 1 чайнай ньуоска томточчу хортуоппуй крахмалын суурайаллар. Онтон 1ч. нь. Саахары уонна аҕыйах кристалл лимоннай кислотаны булкуйан суурайаллар. Онтон 150 – 200 мл оргуйбут ити ууга кутан булкуйаллар. Кисель үөскүүр, сойбутун кэннэ 1 кыра ньуоска аптека 5% спиртовой дьуотун куталлар. Күөх дьуоттаах крахмал үөскүүр. Бу күөх дьуот амтана саахардаах буолан үчүгэй. Лимоннай кислота консервант буолан, күөх дьуоттаах крахмал хос температуратыгар буорту буолбакка нэдиэлэ устата туруон сөп.

Туһата

Күөх дьуотунан олус элбэх ыарыы эмтииллэр уонна киհи күүհэ - күдэҕэ улаатар. Дьуот састааптаах тироксин гормон элбээн энергия тахсара эбиллэр. Киհи сылайбат, сүүэ, үөрэ – көтө сылдьар буолар. Күөх дьуотунан дизентерияны, стоматиты, пиолонефриты, быар цирроհун, сүгүн оспот баастары, куртах бааհын, конъюктивиты, колиты, энтероколиты, уоттан буհууну, сүհүрүүнү, тромбофлебиты эмтииллэр. Суон оհоҕос бааհыран хаан тахсар түбэлтэтигэр нэдиэлэ устата күөх дьуотунан клизма оҥостоллор. Харах конъюктивита буоллаҕына 1 ч. нь. күөх дьуоту 10 ч. нь. дистиллированнай сылаас ууга булкуйан киэհээ-сарсыарда 2-3 хааппыланы кутталлар.

Куртах – оհоҕос ыарыыларыгар 2-3 ч. ньуоскаттан саҕалаан 8 чаайынай ньуоскаҕа тиэрдэн, күөх дьуоту күҥҥэ 2-3 аհаан баран кисели эбэтэр үүтү кытта иհэллэр. Амтанын тупсарарга сибиэհэй согу эбэллэр. Куртах бааհыгар дьуоттаах крахмал ордук туհалаах. Крахмальнай кисель бааհы бүрүйэн эмтиир күүհэ улаатра уонна түргэтиир, куртах аннынааҕы былчархай үлэтэ тупсар.

Дьуот аҕыйаҕын сэрэртэргэ күөх дьуоту 1 ый нэдиэлэҕэ 2-тэ 1ч. нь. иհэллэр. Ыйааհыннара 6ҕ киилэттэн улахан дьон 2 ч. нь. иհиэхтэрин сөп.

Солбуйуута

Дьуот профилактикатыгар күөх йолу туհаныахтарын баҕарбат дьон күҥҥэ яблоко иհигэр баар ҕ сиэмэни сиэтэхтэринэ да сөп. Өссө муора бородуукталара: устрица, краб, креветка, муора балыктара, хаппыыста уонна салахайа элбэх дьуоттаахтар. Кыра харчылаах дьоҥҥо күөх дьуот тугунан да солбуллубат. Дьуотистай таблеткалар олус сыаналаахтар да, туհалара биллибэт диэн Россия дьоно күөх дьуотка киирбиттэрэ ыраатта. Күөх дьуот туհунан литература да элбэх. Билиҥҥи эмп 30-40 быраհыана албын буолбут биллэрбиттэрэ хас да сыл буолла. Сири аннынан албын эмтэри оҥорон элбэх киհи байбыт. Телевизорга, хаհыаттарга ол туհунан куруутун кэпсииллэр. Дьуоттаах тууска уонна килиэпкэ дьуоттара эмиэ олох кыра. Тоҕо диэтэххэ дьуот олус кэбирэх, улахан температураҕа уонна уհуннук сыттаҕына көтөн хаалар.

Аптекаҕа атыыланар «Йодинол» диэн поливиниловай испииргэ оҥоհуллубут препарат баар. Быраастар «Дьуотинолу» тонзиликка, конъюктивикка, ириҥэрэр бааска, трофическай бааска, итиигэ сиэтиигэ, дезинфекцияҕа тутталлар. «Йодинол» эмиэ күөх дьуот, токсичноհа суох, сыаната кыра, өр буорту буолбат.

Аптекаҕа Люголь раствора диэн баар, күөмэйи сотон эмтээччилэр. Спиртовой раствордааҕар токсичноհа кыра. 1 хааппыланы 1 ыстакаан ууга суурайаллар уонна 1 ч. ньуоска яблочнай уксуус кутаннар нэдиэлэҕэ иккитэ (оптуорунньукка уонна бээтинсэҕэ) аргыый чэйи кытта иհэллэр. Куртахтарын кислоталара элбэх дьон яблочнай уксууհу тутталлара сэрэхтээх. Ханнык дьуоту сөбүлээбиккитинэн көрөн куттаммакка эмтэниҥ. Сатаан күөх дьуоту туհаннаххытына иккис тыыҥҥыт киирэн сүүрэ сылдьар буолуоххут диэн сүбэлииллэр.

Күөх дьуоту туттууга сэрэх

Ол гынан баран манна эмиэ сэрэх наада. Ис уонна тас хаан тахсыытыгар, дьахтар ыйданар кэмигэр күөх дьуоту туհаммакка сүбэлииллэр. Хаан тахсара улатыан сөп. Оҕолорго 5 сааհыттан кыра дозанан биэрэллэр. Дьуотунан эмтэнээччилэр күөх дьуоту иհэллэригэр эбии кисель эбэтэр үүт иհэллэрэ. Профилактика ыытарга ый буола – буола дьуот организмҥа тиийэрин, тиийбэтин билэргэ дьуотнай сетка харыларыгар оҥороллор. Икки чааհынан сетка сүтэр буоллаҕына дьуот тиийбэт, онон профилактикаҕа киирэллэр. нэдиэлэҕэ 2- тэ иհэллэр. Сетка сарсыардааҥҥы хаалар буоллаҕына сынньана түհэллэр.