Таптал
Таптал (нууч. Любовь) диэн күүстээх убаныы билгэтэ, эмоцията. "Таптал" диэн тылынан араас билгэни, туругу уонна сыhыаны ааттыыллар. Бастатан туран, эр киһи икки дьахтар икки ардынааҕы тардыhыыны. Тапталы өссө биир киhи атын киhиэхэ дириҥ, эйэҕэс кыhамньылаах сыhыана буолар диэххэ сөп. Холобур, хаан уруулар эбэтэр доҕордор бэйэ бэйэлэригэр үтүө сыhыаннара. Онтон таhынан санааларга, айылҕаҕа, харамайдарга, малларга уо.д.а. таптал баар
Таптал туhунан элбэх мультиктар уонна киинэлэр бааллар. Саамай элбэх киинэ варианнарын АХШ уонна Дьоппуон онорор. Саха Сиригэр биир бастын таптал туhунан эдэр ыччат киинэтэ "Таптал" диэн киинэ буолар.
Былыргы гректэр таптал хас да тииптэрэ: ыал таптала (был.-гириэк. στοργή «сторгэ»), доҕордуу таптал (φιλία «филия»), романтическай таптал (ἔρως «ерос») уонна сиэртибэ таптала (ἀγάπη «агапэ»). Таптал объегар төрөппүттэрин, оҕолорун төрөппүттэригэр, бырааттарыгар, эдьиийдэригэр, эр киһи уонна дьахтар икки ардыларыгар, дьоҥҥо барытыгар таптал, Таҥараҕа таптал туһунан этэллэр. Таптал эмиэ туспа эбэтэр платоническай буолуон сөп.
Таптал туһунан бэйэтин көрүүтүн Платон, Аристотель, Фома Аквинскай, Б. Спиноз, А. Шопенгауэр, В. Соловьев, З. Фрейд уо. Д. А. Америка психолога Роберт Стернберг (ааҥл. Robert Sternberg) үс састааптаах таптал быһыытынан бэйэ- бэйэҕэ чугас, эбэһээтэлистибэлээх буоларын бэлиэтээтэ.
Таптал өр кэмнээх, бигэ иэйиилээх сыһыантан уратыта диэн өркөн өйдөөх, төттөрүтүн дьиҥнээх тапталга кубулуйуон сөп.
Таптал аан дойду культуратыгар уонна искусствотыгар фундаментальнай уонна уопсай темалартан биирдэстэрэ. Таптал уонна кини аналиһа былыргы философскай систиэмэҕэ уонна литературнай пааматынньыктарга, биллэр дьоҥҥо көстүү курдук көстөр.