Туманов Иосиф Михайлович

Иосиф Михайлович Туманов (дьиҥнээх араспаанньата — Туманишви́ли; 19091981) — сэбиэскэй артыыс, тыйаатыр уонна маассабай туруоруу биллиилээх режиссера, уһуйааччы. ССРС народнай артыыһа (1964). Сталин аатынан иккис истиэпэннээх бириэмийэ лауреата (1950). 1980 сыллаахха Москваҕа ыытыллыбыт олимпия сайыҥҥы оонньууларын үөрүүлээх быһыыга-майгыга аһыллыытын уонна сабыллыытын сүрүн туруорааччыта.

Иосиф Туманов уҥуоҕун мэҥэ тааһа

Олоҕо уонна айар үлэтэ

уларыт
 
1980 сыллааҕы Олимпия сайыҥҥы оонньууларын үөрүүлээх быһыыга-майгыга аһыллыытын түгэниттэн

И. М. Туманов 1909 сыллаахха тохсунньу 2 (15) күнүгэр Тифлис (билиҥҥитэ Тбилиси) куоракка төрөөбүтэ.

Сыанаҕа 1923 сыллаахтан оонньоон барбыта. Ю. А. Завадской салайар драматическай куруһуогун ситиһиилээхтик бүтэрбитэ (1929). Завадской Театр-студиятын артыыһынан үлэлии сылдьан (19251932) хас да сүрүн оруолга оонньообута. 19331934 сыллардаахха — үлэһит дьон Москватааҕы уус-уран театрын сүрүн режиссёра; 19341936 сыллардаахха — Саҥа театр режиссера.

1936 сылтан режиссуранан дьарыктанар, 19381946 сыллардаахха — К. С. Станиславскай аатынан Опера тыйаатырын сүрүн режиссера (1941 сылтан — К. С. Станиславскай уонна Вл. И. Немирович-Данченко ааттарынан музыка Москватааҕы академическай тыйаатыра). 19461953 сыллардаахха — оперетта Москватааҕы тыйаатырын салайааччыта.

19531961 сыллардаахха — А. С. Пушкин аатынан драма Москватааҕы академическай театрын сүрүн режиссера. 1961 сылтан сийиэс Кириэмиллээҕи дыбарыаһын сүрүн режиссера, ону сэргэ 19641970 сыллардаахха — Улахан театр сүрүн режиссера.

 
Улахан тыйаатырга Римскэй-Корсаков "Киитэс куорат туһунан номох" операта (режиссер И. М. Туманов)

1951 сыллаахтан ГИТИСка уһуйааччынан үлэлээбитэ. 1965 сыллаахтан профессор. 1970 сыллаахтан — ГИТИС режиссура хаапыдыратын сэбиэдиссэйэ.

И. М. Туманов 1981 сыллаахха от ыйын 8 күнүгэр өлбүтэ. Москваҕа Ваганьковскай кылабыыһаҕа көмүллэ сытар.[1]

Литэрэтиирэ

уларыт
  1. Туманов, Иосиф Михайлович — Улахан сэбиэскэй энциклопедияттан ыстатыйа сорҕотун тылбаастааһын.