Сыллар
1934 1935 1936 193719381939 1940 1941 1942
Уоннуу сыллар
1900-с 1910-с 1920-с1930-с1940-с 1950-с 1960-с
Үйэлэр
XIX үйэXX үйэXXI үйэ

Туох буолбута уларыт

Тохсунньу уларыт

Олунньу уларыт

  • Олунньу 3Исидор Бараахап хаайыллыбыт. Ол эрээри дьыалатыгар доппуруос бастакы боротокуола ол кэнниттэн 146 хонук буолан баран биирдэ суруллубут. Бу биэс ый устата туох буолбута биллибэт. Бу тухары НКВД хаайыытыгар сытан «буруйун» билиммэтэх буолан, доппуруос боротокуола суох диэн устуорук Е. Алексеев суруйар.
  • Олунньу 4 — Адольф Гитлер бэйэтин сэбилэниилээх күүстэр баһылыктарынан анаммыт.

Кулун тутар уларыт

Муус устар уларыт

Бэс ыйа уларыт

Балаҕан ыйа уларыт

Алтынньы уларыт

  • АлтынньыДьоппуоннар Гуандьоу куораты сэриилээн ылаллар;
  • Алтынньы — Германия Чехослования Судет уобалаһын оккупациялаабыт;
  • Алтынньы — Польша Чехословакия Тешин уобалаһын оккупациялаабыт;
  • Алтынньы 16Тыываҕа сэттэ үрдүк сололоох тойон суутунан ытыллыбыт. Бу "Тоҕус киһи дьыалата" диэн ааттаммыт, сымыйанан дьоппуон үспүйүөннэрэ диэн буруйдаан дьону тутан-хабан барыыларыттан Тыываҕа "улахан террор" саҕаламмыта. Санаттахха ол саҕана Тыыва туспа дойду этэ, ол эрээри ССРС-тан улахан тутулуктааҕа. Москубаҕа үөрэммит Салчак Тока салалталаах хаҥас сталинистар өрөспүүбүлүкэҕэ төннөн кэлэн былааһы былдьаһыыларын кытта ситимнииллэр. Ону таһынан репрессиялар дойду ис дьыалатын миниистирэ Ежов бастакы солбуйааччытын Фриновскайы кытта быһаччы ситимнээҕин, ССРС НКВД-тын боломуочунайа (Рогов) 1936 сылтан өрөспүүбүлүкэҕэ олорон үлэлээбитин бэлиэтииллэр.[1]

Алтынньы уларыт

Сэтинньи уларыт

  • Сэтинньи 9Германия уонна Австрия үрдүнэн Курустаал түүнэ диэн улахан дьэбириэй погрома буолбут. Бу түгэн дьэбириэй омугун эһэ сатаабыт Холокост бэлиитикэтин саҕаланыытынан ааҕыллар.
  • Сэтинньи 16 — Самбо диэн спорт көрүнэ төрүттэммит. Дзюдоҕа уонна джиу-джитсуга олоҕуран айыллыбыт самбо (самозащита (самооборона) без оружия) бэйэтэ успуорт уонна бойобуой диэн икки көрүҥҥэ арахсар.
  • Сэтинньи 23 — дьоппуон сэриитэ Кытай Фучжоу пуордун ылбыт.
  • Сэтинньи 24 — Ленинградка Япония туһатыгар үспүйүөннээһиҥҥэ сымыйанан буруйдаммыт илин тыллары чинчийэр 12 учуонай ытыллыбыт. Кэлин бу учуонайдартан биирдэстэригэр Николай Невскэйгэ Ленин аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэни анаабыттара. Сордооһуну-муҥнааһыны тулуйбакка бары "буруйдарын" билиммиттэрэ, арай, Невскэй ойоҕо, омугунан дьоппуон Исоко Мантани-Невская билиммэтэҕэ.

Ахсынньы уларыт


Төрөөбүттэр уларыт

Өссө көр: Category:1938 сыллаахха төрөөбүттэр

Тохсунньу уларыт

Олунньу уларыт

Кулун тутар уларыт

  • Кулун тутар 15Василий Сидоров — фотограф, суруйааччы, РСФСР олох-дьаһах ѳҥѳтүнэн хааччыйыыга үтүѳлээх үлэһитэ, туйгуна, Мэҥэ Хаҥалас оройуонун, Алтан, Хара нэһилиэктэрин Ытык киһитэ, "Таммахтар" литэрэтиирэ холбоһук чилиэнэ, "Эркээйи" хаһыат уопсастыбаннай кэрэспэдьиэнэ.
  • Кулун тутар 17Михайлова Марта Георгиевна, ССРС үрдүкү үөрэхтээһинин туйгуна, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ (1998), филология науукатын кандидаата, СГУ профессора. Саха сирин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.

Муус устар уларыт

Бэс ыйа уларыт

От ыйа уларыт

Балаҕан ыйа уларыт

Сэтинньи уларыт

Ахсынньы уларыт

Өлбүттэр уларыт

Өссө көр: Category:1938 сыллаахха өлбүттэр

Чопчуланыахтаах уларыт

Тохсунньу уларыт

Олунньу уларыт

Сэтинньи уларыт

Кулун тутар уларыт

Муус устар уларыт

Ахсынньы уларыт

  • Григорий Белых — сэбиэскэй суруйааччы, «Республика ШКИД» кинигэни суруйсубут киһи. Хаайыыга сэлликтэн өлбүтэ.
  • Ахсынньы 27Осип Мандельштам (1891 төр.), XX үйэ нуучча бөдөҥ бэйиэттэриттэн биирдэстэрэ, тылбаасчыт уонна литэрэтиирэ кириитигэ. Былааһы утарда диэн буруйданан хаайыыга угуллубута, Владивостокка Дальстрой пересыльнай лааҕырыгар өлбүтэ.

Нобель бириэмийэтэ уларыт

Өссө көр уларыт