Тохсунньу 11
күнэ-дьыла
Тохсунньу 11 диэн Григориан халандаарыгар сыл 11-с күнэ. Сыл бүтүө 354 күн (ордук хонуктаах сылга 355 күн) баар.
Бэлиэ күннэр
уларыт
Арассыыйа — Эркээйи сирдэр (заповедниктар) уонна национальнай пааркалар күннэрэ
Албания — Өрөспүүбүлүкэ күнэ (1946)
АХШ — Дьонунан эргинии туһунан билии-көрүү күнэ
Пуэрто Рико — Эухенио Мария де Хостос күнэ. Эухенио Мария де Хостос (1839-1903), «Эль Гран Сьюдадано де лас Америкас» («Америка улуу гражданина») диэн аатынан биллэр учуутал, бөлөһүөк, юрист, социолог, суруйааччы уонна Пуэрто-Рико тутулуга суох буолуутун көмүскээччи
Марокко — Утарылаһыы уонна тутулуга суох буолуу күнэ. 1956 сыллаахха бу дойду Францияттан уонна Испанияттан тутулуга суох буолуутун сөргүппүтэ
Непал — Притхви Джаянти. Притхви Нараян Шах (1723–1775), сомоҕолоспут Непал бастакы хоруолун төрөөбүт күнэ. 1951 сылтан 2006 сыллаахха диэри федеральнай күн этэ, билигин сорох регионнар эрэ бэлиэтииллэр
Тунис — Оҕо күнэ[1]
Япония — Кагами-бираки (аһаҕас сиэркилэ) — Күн таҥарата сиэркилэ көмөтүнэн босхоломмут күнэ. Аныгы Японияҕа үтүө мөкүнү, сырдык хараҥаны кыайыытын бэлиэтиир.
Түбэлтэлэр
уларыт- 630 — Муhаммад уонна кинини батыһааччылар Мекканы сэриилээн ылбыттар.
- 947 — Ляо династия ыраахтааҕыта Тай Цзун (Кидань импиэрийэтэ), Хойукку Цзинь судаарыстыбатыгар саба түспүт, түмүгэр бу дойду суох буолбута.
- 1654 — Арауко сэриитэ: Олохтоох мапуче-уилличе омуктар Соҕуруу Чиилигэ Буэно өрүскэ Испания аармыйатын кыайбыттар.
- 1700 — Арассыыйаҕа Византия халандаарын оннугар Юлиан халандаара киллэриллибит. Онон 7208 сыл ахсынньы 31 күнүн кэнниттэн 1700 сыл тохсунньу 1 күнэ буолбут. Сыл саҕаланыыта тохсунньу 1 күнүгэр көһөрүллүбүт.
- 1917 — Арассыыйаҕа бастакы эркээйи сир, Баргузиннааҕы киис эркээйи сирэ, тэриллибит.
- 1919 — РСФСР Совнаркома продразверстканы киллэрэр туһунан дэкириэт таһаарбыт.
- 1922 — 14 саастаах Канаада олохтооҕо Леонард Томпсон аан дойдуга бастакынан диабеты утары эми — инсулины ылбыт.
- 1942 — Аан дойду иккис сэриитэ: Дьоппуон аармыйата Малайзия киин куоратын Куала-Лумпуру ылбыт.
- 1964 — АХШ сүрүн хируура Лютер Терри, «Табах тардыы уонна доруобуйа» диэн киэҥник биллибит отчуотун таһаарбыт. Отчуокка табах тардыы доруобуйаҕа сэрэхтээҕэ этиллибит, мантан сылтаан дойду иһигэр уонна аан дойду да үрдүнэн табахтааһыны утары миэрэлэр ылыллыбыттар.
- 1972 — Илин Пакистан аатын Бангладеш диэҥҥэ уларыппыт.
- 1993 — Арассыыйа Бырабыыталыстыбата 22 нүөмэрдээх дьаһалынан «Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар олорор сирдэрин испииһэгин» бигэргэппит. Бу испииһэккэ кэлин икки уларытыы 1993 с. алтынньы 7 уонна 2000 с. тохсунньу 23 күннэригэр киллэриллибиттэрэ.
- 1994 — Арассыыйаҕа саҥа түмэн (парламент) үлэтин саҕалаабыт. Икки палааталаах: Судаарыстыбаннай Дуума (алын палаата) уонна Бэдэрээссийэ Сэбиэтэ.
- 2001 — Духуобунас акадьыамыйатын мунньаҕар СӨ Бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев икки киһиэхэ акадьыамык дьупулуомун туттарбыт: бэйиэт, драматург суруйааччы Владимир Федоровка уонна литературовед Иван Спиридоновка.
Төрөөбүттэр
уларыт- 1952 — Людмила Жукова — дьүкээгир фольклорун, итэҕэлин чинчийэр учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
- 1953 — Мария Дьячковская — филология билимин хандьыдаата.
- 1960 — Лина Готовцева — сомоҕо домохтору үөрэтэр саха лингвист учуонайа, филология билимин хандьыдаата.
Өлбүттэр
уларыт- 1933 — Виталий Вонгродскай (1856 с.т.) — Саха уобалаһыгар бастакы Кыһыл Кириэс амбулаториятын 1887 с. арыйбыт, олохтоох эмчиттэри бэлэмниир бастакы үөрэх кыһатын арыйбыт киһи.
- 1938 — Георгий Лангемак ытыллыбыт (1898 төр.), ракетнай техника салаатыгар үлэлээбит сэбиэскэй учуонай, Социалистыы Үлэ Дьоруойа (өлбүтүн кэннэ).
- 1941 — Эмануил Ласкер (1868 төр.), ньиэмэс саахыматчыта уонна математига, саахымакка аан дойду иккис чөмпүйүөнэ (1894 сылтан 1921 сылга диэри).
- ↑ Праздники в Тунисе, тунисский календарь памятных дней и национальные традиции государства(нууч.). WebPlus.info — Календарь Туниса. Тургутулунна 10 Тохсунньу 2020.