1953 сыл
(Мантан: 1953 көстө)
| Сыллар |
|---|
| 1949 1950 1951 1952 — 1953 — 1954 1955 1956 1957 |
| Уоннуу сыллар |
| 1920-с 1930-с 1940-с — 1950-с — 1960-с 1970-с 1980-с |
| Үйэлэр |
| XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1953 сыл.
Туох буолбутаПравить
- Дьокуускайга маҥнайгы толору благоустройстволаах үс мэндиэмэннээх дьиэ тутуллан үлэҕэ киирбитэ (Ленин проспегын 21 №-дээх).
- Иркутскай уобаласка 900 баргузин саарбата тутуллан Саха сирин фаунатын байытар сыалтан тайҕаҕа ыытыллыбыттара.
- Саас Иркутскайтан Ньурбаҕа Амакы экспедицията көспүтэ.
- Бэс ыйын 17 — ГДР-га политическай кризис буолбут.
- Атырдьах ыйа — Геолог Кинд Н.В. Оччугуй Ботуобуйа үрэххэ маҥнайгы алмаһы булбута.
- Алтынньы 1 — Авдеева Фаина Иннокентьевна Дьокуускайдааҕы Пионердар уонна оскуола оҕолорун Дыбарыаһын дириэктэринэн ананар.
- Алтынньы 15 — РСФСР Үрдүкү Сэбиэтин уурааҕынан Токко уонна Томмот оройуоннара ликвидацияламмыттара.
- Алтынньы 29 — Саха АССР Министрдэрин Сэбиэтин уурааҕынан Нуучча драма театрыгар кирпииччэ дьэни тутарга быһарыы ылыллыбыта.
- Сэтинньи 7 — Иркутскайтан Дьокуускайга диэри саҥа телефон линията үлэҕэ киирбитэ.
- Ахсынньы 3 — Хабаровскай кыраайтан туспа баран Магадан уобалаhа тэриллибит.
- Ахсынньы 28 — Дьокуускайга Марат болуоссатыгар гражданскай сэрии кыттыылаахтарыгар пааматынньык тутарга быһаарыы ылыллыбыта.
ТөрөөбүттэрПравить
- Тумус Мэхээлэ - бөлөһүөк, ырыа суруйааччы, уопсастыбаннай диэйэтэл
- Тохсунньу 5 — Васильев Артур Дмитриевич — саха живописеһа,
- Тохсунньу 11 — Дьячковская Мария Николаевна — филология билимин кандидата.
- Тохсунньу 27 — Попов Алексей Дмитриевич - биллиилээх сири олохтооччу.
- Тохсунньу 31 — Расторгуев Сергей Васильевич — Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа.
- Олунньу 7 — Неустроев Егор Ильич — Тулуйхан — саха композитора.
- Кулун тутар 12 — Пинигин Павел Павлович, тустуук, 1976 сыллааҕы Олимпиада чөмпүйүөнэ.
- Кулун тутар 30 — Аргунов Федор Федорович - биллиилээх геодезист уонна үтүөлээх сири олохтооччу.
- Муус устар 12 — Окорокова Варвара Борисовна - литературнай кириитик, литературовед. Тыл үөрэҕин доктора.
- Ыам ыйын 10 — Оконешников Николай Егорович, саха бизнесмена.
- Ыам ыйын 19 — Иннокентьева Александра Самсоновна - саха живописеһа.
- Ыам ыйын 23 — Вячеслав Анатольевич Штыров - Саха Республикатын иккис президенэ.
- Бэс ыйын 25 — Е. Е. Петров, СӨ Илин науукаҕа уонна техникаҕа бириэмийэтин лауреата, СӨ НА академига, техника науукатын доктора.
- Сэтинньи 11 — Феодосия Габышева — Ил Түмэн сис кэмитиэтин бэрэстээтэлэ, СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлин солбуйааччы (2010-2014), СӨ үөрэҕин миниистирэ (2003-2010, 2014-2016).
- Ахсынньы 11 — Андрей Макаревич — нуучча ырыаһыта, музыкант, «Машина времени» бөлөх басхана, РФ норуодунай артыыһа.
- Ахсынньы 19 — Солдатов Лев Леонидович (1918—1997) — Социалистическай Үлэ Геройа, «Якуталмаз» Холбоһук генеральнай директора.
- Хаандыгаҕа Штыров Вячеслав Анатольевич төрөөбүт.
ӨлбүттэрПравить
- Кривошапкин Герасим Афанасьевич (10.03.1908—1953) — Социалистическай Үлэ Геройа, сылгыһыт.
- Кузнецов Григорий Дмитриевич (18.06.1911—06.1953) Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Геройа (1944).
- Кулун тутар 5 — Иосиф Сталин, ССРС салайааччыта.
- Сэтинньи 8 — Иван Бунин (1870 төр.), нуучча суруйааччыта, Нобель бириэмийэтин лауреата (1933).