Ыам ыйын 29

Ыам ыйын 29 диэн Григориан халандаарыгар сыл 149-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 150-c күнэ). Сыл бүтүө 216 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• ХНТ эйэлээх күүстэрин күнэ
• Гастроэнтеролог быраастар Ас буһарар куолаҕай чэгиэн туругун күнүн бэлиэтииллэр

• Аргентина Аргентина — Сатыы сэрии күнэ (1810)
• Доминика Өрөспүүбүлүкэтэ Доминика Өрөспүүбүлүкэтэ — Ийэ күнэ
• Индонезия Индонезия — Кырдьаҕас дьон күнэ
• Кыргыстаан Кыргыстаан, Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ (1994)
• Арассыыйа Арассыыйа:
  • Байыаннай суоппар күнэ (2000)
  • Таможня бэтэрээннэрин күнэ (1999).
• АХШ АХШ:
  • Висконсин күнэ (1848)
  • Род-Айленд АХШ-ка киирбит күнэ
• Турция Турция — Стамбулу ылыы күнэ (1453)
• Швеция Швеция — Бэтэрээннэр күннэрэ

Түбэлтэлэр

• 1233 — монгуол сэриитэ кытай Цзинь саарыстыбатын киин куоратын ылбыт.
• 1453 — Константинополь сууллуута: Султан Мехмед II салалталаах осмаан сэриилэрэ Константинополь куоратын 53 күннээх төгүрүктээһин кэнниттэн ылбыттар. Түмүгэр Византия, о.э. Илин Рим импиэрийэтэ урусхалламмыт, онтон бу куорат Осмаан импиэрийэтин киинэ буолбут, Истанбул диэн ааттаммыт.
• 1719 сыллаахха Сенат уурааҕынан Сибиир күбүөрүнэтэ үс провинцияҕа арахсыбыта. Саха сирэ уезд диэн ааттанан Тобольскай провинциятыгар киирбитэ. Онтон биэс сылынан араарыллан, Иркутскай провинциятыгар киирэр буолар.
• 1867 — Австрия импиэрийэтин иһигэр Венгрия киэҥ аптаныамыйаны ылар. Мантан ыла бу импиэрийэ Австро-Венгрия диэн ааттанар.
• 1860 — атыыһыт, мэссэнээт уонна кэллиэксийэлээччи Павел Третьяков мунньубут хартыыналарын Москуба куоракка кэриэс хаалларарын туһунан суруйбут. Ону таһынан 8186 солкуобайы дьадаҥы кыргыттар үтүө дьоҥҥо сүктэллэригэр туһанарга анаабыт.
• 1867 — Арассыыйаҕа мөрөбүөй суут баар буолбут.
• 1870 — Арассыыйа миниистирдэрин кэмитиэтин быһаарыытынан Оренбург генерал-күбүрүнээтэрэ башкиирдары Сибииргэ ыытар быраабын бигэргэппиттэр. 1887 сыллаахха Саха уобалаһыгар дьиэ кэргэттэрин кытта көскө кэлбит башкиирдар ахсааннара 3 тыһ. тиийбит.
• 1886 — Кока-кола бастакы эрэкэлээмэтэ хаһыакка тахсыбыт.
• 1903 — Петербурга Неваны туоруур Троицкай муоста (сэбиэскэй кэмҥэ Кировскай) аһыллыбыт.
• 1919 — Күн өлүүтүн кэтээн көрөннөр Альберт Эйнштейн айбыт относительность түөрүйэтин бигэргэппиттэр.
• 1923 — ССРС-ка Кыһыл Кириэс уонна Кыһыл Ый Сойуустара тэриллибит.
• 1942 — Харьков таһыгар сэбиэскэй сэриилэр хотторбут күннэрэ. Кыһыл аармыйа 270 тыһыынча киһи сүтүктэммитэ (онтон 171 тыһыынчата төннүбэт сүтүк). Бу түмүгэр ньиэмэстэр Хапхааска уонна Волгаҕа чугаһыыр кыахтаммыттара.
• 1947 — Ииндийэҕэ «тыытыллыбаттар» каасталарын боппуттар.
• 1947 — Саха театрыгар Жирков М. Н. уонна Г. Литинскэй суруйбут "Сир симэҕэ" («Полевой цветок») диэн саха маҥнайгы балета туруоруллубут. Сүрүн баартыйаны Иннокентий Христофоров толорбут.
• 1953 — Саҥа Зеландияттан төрүттээх альпинист Эдмунд Хиллари (Edmund Hillary) уонна Непал олохтооҕо шерпа Тенцинг Норгей (Tenzing Norgay) Джомолунгма (Эверест) чыпчаалыгар тахсыбыт дьонтон бастакы буолбуттар.
• 1964 — Палестинаны босхолуур тэрилтэ олохтоммут.
• 1969 — Өлүөхүмэҕэ Кыыллаах Арыыттан халаан кэмигэр дьону таһаара сылдьыбыт Ми-2 бөртөлүөт лүөччүктэр буруйдарынан саахалламмыт, 25 киһи өлбүт. Лүөччүктэр иккиэн тыыннаах хаалбыттар. Экипаж хамандыыра силиэстийэ кэмигэр суукка тиийбэккэ эрэ биллибэт төрүөттэн өлбүт, иккиһин (штурманы) сууттаан ытарга уурбуттар, ол эрээри кэлин 8 сыл хаайыынан солбуйбуттар.
• 1975 — Белоруссия собуотугар ССРС-ка саамай улахан таһаҕас тиэйэр оҥоһуллан тахсар буолбут (БелАЗ—7520).
• 1985 — Аҥаар атаҕа быһыллыбыт(ампутацияламмыт) спортсмен Стив Фоньо (Steve Fonyo) Канааданы барытын ааһар 7924 килэмиэтирдээх марафону 14 ыйынан ситиһиилээхтик түмүктээбит.
• 1988 — АХШ бэрэсидьиэнэ Рональд Рейган ССРС-ка ыалдьыттыы кэлбит.
• 1990 — Оппозиционер дьокутаат Борис Ельцин РСФСР Үрдүкү Сэбиэтин бэрэстээтэлинэн талыллыбыт.

Төрөөбүттэр

• 1917 — АХШ бэрисидьиэнэ Джон Кеннеди. Кини салайар кэмигэр ССРС баһылыга Никита Хрущев Америкаҕа ыалдьыттаабыта, Кариб кириисиһэ диэн ааттаммыт түбэлтэ түмүгэр аан дойду сэриитэ буола сыспыта.
• 1932 — Иван Бубякин — саха биллиилээх мелодиһа.
• 1959 — Прокопий Рахлеев — горняк-шахтер, "Төлөн" таас чох хостуур тэрилтэ дириэктэрэ, Ил Түмэн VII ыҥырыытын дьокутаата.
• 1981 — путбуоллааччы Андрей Аршавин.

Өлбүттэр

• 1979 — Саҥата суох киинэ аатырбыт артыыһа Мэри Пикфорд (1892 с.т.).