1951
Сыллар |
---|
1947 1948 1949 1950 — 1951 — 1952 1953 1954 1955 |
Уоннуу сыллар |
1920-с 1930-с 1940-с — 1950-с — 1960-с 1970-с 1980-с |
Үйэлэр |
XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1951 сыл.
Туох буолбута
уларытТохсунньу
уларыт- Тохсунньу 2 — Дьокуускайга -60C кыраадыс буолбут.
- Тохсунньу 4 — Кэриэйэ сэриитин кэмигэр кэриэй хомуньуустара уонна кытай доброволецтара Сеулу иккиһин ылбыттар. Ол эрэн сотору кэминэн ХНТ күүстэрэ куораты төттөрү ылбыттара.
- Тохсунньу 30 — Уус-Алдан улууһун Танда сэлиэнньэтигэр олохтоох учуутал уонна краевед Иван Готовцев көҕулээһининэн устуоруйа уонна өрөбөлүүссүйэ түмэлэ аһыллыбыт. Түмэлгэ Петровскай Г.И. аата иҥэриллибитэ.
- Тохсунньу 31 — ХНТ Куттал суох буолуутун Сэбиэтэ Кэриэйэ сэриитин туһунан 90-с резолюцияны ылыммыт.
Олунньу
уларыт- Олунньу 7 — Кэриэйэ сэриитэ: хомуньуустар диэки буолаллара уорбаламмыт 700 киһини Соҕуруу Кэриэйэ саллааттара өлөрбүттэр.
Кулун тутар
уларыт- Кулун тутар 6 — Тымныы сэрии: АХШ-ка Этель уонна Юлиус Розенбергтары сууттааһын саҕаламмыт.
- Кулун тутар 9 — Югославияҕа Сэбиэскэй Сойууһу буруйдуур «Үрүҥ кинигэ» бэчээттэммит.
- Кулун тутар 14 — Кэриэйэ сэриитэ: ХНТ сэриилэрэ Сеулу иккистээн ылбыттар.
Муус устар
уларыт- Муус устар 5 — Тымныы сэрии: Этель уонна Юлиус Розенбергтэри Сэбиэскэй Сойуус туһатыгар үспүйүөннээбиттэрин иһин АХШ суута өлөрөргө уураахтаабыт.
Ыам ыйа
уларыт- Ыам ыйын 3 — ССКП Саха обуомун маҥнайгы секретарынан Борисов С.З. талыллыбыт.
- Ыам ыйын 4 — «Кыым» хаһыакка Саха сиринээҕи баартыйа обкомун пленума Илья Винокуровы ВКП(б) обкуомун бастакы сэкиритээриттэн устубутун туһунан биллэриитэ тахсыбыт.
- Ыам ыйын 18 — Кэриэйэ сэриитэ: ХНТ Кытайы утары, Хотугу Кэриэйэни өйүүрүн иһин, экономическэй санкция биллэрбит.
- Ыам ыйын 23 — "17 пууннаах сөбүлэҥ" быһыытынан Тибиэт Кытай састаабыгар төттөрү киирэр. 18-19 үйэлэргэ Кытай Тибиэти бас билэр эбит буоллаҕына, Синьхай өрөбөлүүссүйэтин кэнниттэн 1912-1951 сылларга Тибиэт тутулуга суох олорбут. Бу сөбүлэҥи Далай Лаама бастаан тэлэгирээммэнэн бигэргэппитэ, ол эрээри сыл аҥаара буолан баран күһэлэҥинэн баттаммыт сөбүлэҥ диэбитэ, билиммэтин биллэрбитэ.
От ыйа
уларыт- От ыйын 4 — Уильям Шокли көһүүлээх транзисторы айыы туһунан биллэрбит.
Ахсынньы
уларыт- Ахсынньы 10 — "Правда" хаһыакка "Саха литературатын остуоруйатын сөпкө сырдатар туһугар" диэн Борисов С.З. ыстытыйата бэчээттэммит. Кулаковскай А.Е., Софронов А.И. уонна Неустроев Н.Д. туһунан "Три якутских просветителя-реалиста" диэн кинигэ автора Башарин Г.П. остуоруйа фальсификаторынан буруйдаммыта.
Төрөөбүттэр
уларыт- Тохсунньу 10 — Александр Иванов — көҥүл тустууга 1976 сыллааҕы Олимпийскай оонньуу үрүҥ көмүс призера, норуоттар ардыларынааҕы кылаастаах уонна ССРС спордун маастара, ССРС 2 төгүллээх көҥүл тустууга чемпиона, 3 төгүллээх призера, Дьокуускай куоратын Ытык киһитэ (1998), «Хотугу сулус» уордьан кавалера (2006).
- Тохсунньу 18 — Варламова Галина Ивановна — Кэптукэ — эбэҥки суруйааччыта.
- Муус устар 1 — Филиппов Василий Васильевич, техника ноука дуоктара, профессор.
- Муус устар 25 — Михайлов Куприян Васильевич — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын артыыһа.
- Ыам ыйын 10 — Васильев Федор Федорович (10.05.1951—20.07.1994) — сахалар сэриигэ сыһыаннарын чинчийбит историк-этнограф, история билимин кандидата.
- Бэс ыйын 11 — Амма Болугуругар бэйиэт Саргы Куо (Саргылаана Гольдерова).
- От ыйын 1 — Иванова Полина Николаевна — саха дьахталларыттан бастакы композитор.
- Атырдьах ыйын 7 — Андросов Виталий Тимофеевич - мелодист, ырыаһыт
- Балаҕан ыйын 5 — Анатолий Чомчоев — аармыйа эпиһиэрэ (1969-1990 сс.), полковник, Чернобыль саахалын ликвидатора, учуонай, Ил Түмэн бастакы ыҥырыытын дьокутаата, Үөһээ Бүлүү улууһун баһылыга (1992 с.), СӨ Гражданскай оборуонаҕа судаарыстыбаннай кэмитиэтин бэрэстээтэлэ (1992-1994 сс.).
- Сэтинньи 7 — Кирилл Семенов — тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, тылбаасчыт, СӨ үтүөлээх артыыһа.
- Сэтинньи 19 — Данилова Надежда Ивановна — филология билимин доктора.
- Сэтинньи 28 — Борисов Андрей Саввич, ил уонна култуура диэйэтэлэ, режиссер.
Өлбүттэр
уларыт- Герценберг Константин Рудольфович, 1923 сыллаахха ВКП(б) Саха обкомын сэкрэтээрэ.
- Тукайнов Илья Яковлевич (1905—1951) — норуот үөрэҕириитин уонна культура эйгэтигэр үрдүк таhаарыылаахтык үлэлээбит салайааччы, Саха АССР биллиилээх государственнай уонна общественнай деятелэ
- Тохсунньу 23 — Сидорова Софья Петровна, Саха АССР Үрдүкү Сэбиэт президиумын бэрэсэдээтэлэ.
- Муус устар 17 — Жирков Марк Николаевич, саха композитора.
- Муус устар 29 — Людвиг Витгенштейн (1889 с.т.), Австрия бөлүһүөгэ, математикалыы логиканы олохтооччу.
- Ыам ыйын 3 — Федоров Дмитрий Самсонович - Миитэрэй Таас (1914 - 1951) - поэт, прозаик.
- Ыам ыйын 31 — Саввин Андрей Андреевич — Өндөрүүскэ (21.11.1896—31.05.1951).