Тохсунньу 30 диэн Григориан халандаарыгар сыл 30-с күнэ. Сыл бүтүө 335 күн (ордук хонуктаах сылга 336 күн) баар.

Бэлиэ күннэр

уларыт

Түбэлтэлэр

уларыт
  • 1018Польша уонна Ытык Рим импиэрийэтэ (франктар) Баутцен эйэ сөбүлэҥин түһэрсибиттэр.
  • 1648Нидерланды уонна Испания ыккардыларынааҕы Аҕыс уон сыллаах сэрии түмүктэммит. Аан дойду бастакы буржуазнай дойдута - Нидерланды - тутулуга суоҕа билиниллибит.
  • 1649 — Англия хоруола Карл I суутунан төбөтө быһыллыбыт. Бу хоруол 1625 сыллаахха бөрүстүөлгэ олороот былааһын хаҥатаары дойду түмэнин кытта сатаспатаҕа, онтон сылтаан элбэх иирсээн буолбута, түмүгэр Англияҕа гражданскай сэрии турбута, хоруол билиэҥҥэ түбэспитэ, биэс сыл кэриҥэ хаайыыга сытан баран Лондоҥҥа өлөрүллүбүтэ.
  • 1661Оливер Кромвель, Англия Холбоһугун лорд-протектора өлбүтэ хайыы-үйэ икки сылтан ордубутун кэннэ кинини өлөрүү сиэрин-туомун ыыппыттар. Суулларбыт ыраахтааҕыта өлбүтүн 12-с сылыгар түбэһиннэрбиттэр.
  • 1703 — Оиси Кураносукэ баһылыктаах 47 ронин иччилэрин самураайы өлөрбүтүн иһин иэс баайан Киру Ёсинаку диэн чунуобунньугу өлөрбүттэр. Бу түбэлтэ бусидо диэн самураай кодексын кытаанахтык тутуһуу холобура буолан дьоппуон номоҕор киирбитэ.
  • 1790 (Юлиан халандаарынан тохсунньу 19) — Екатерина II Саха уобалаһын быыбарданар баһылыгын (предводитель) талар, исправнигы аныыр, саха оҕолоругар училище арыйар уонна суут (словесный суд) тэрийэр туһунан ыйаах таһаарбыт.
  • 1908 — Кэлин Ииндийэ тулуга суох буолуутун иһин эйэлээхтик турууласпыт Мохандас Карамчанд Ганди Соҕуруу Африкаҕа юриһынан үлэлии сылдьыбыт кэмигэр хаайыыттан эрдэ босхоломмут, ый саҥатыгар суутунан икки ый хаайыыга уурбуттар эбит.
  • 1918 — Саха сиринээҕи уобалас земствотын I мунньаҕа саҕаламмыт. Күлүмнүүр баһылыктаах Уобаластааҕы земство управатын талбыт. Земство Саха сирин салайар киин тэрилтэ буолбута: олохтоох хаһаайыстыбаны, үөрэҕириини, доруобуйа харыстабылын, бэтэринээр сулууспатын уо.д.а. дьаһайбыта, бүддьүөтүн бэйэтэ нолуок хомуйан толорунара.
  • 1924Мосфильм киинэ усутуудьуйата олохтоммут.
  • 1930Ленскэй улууһа тэриллибит.
  • 1933 — Германия бэрэсидьиэнэ Гинденбург Адольф Гитлеры канцлерынан анаабыт, нацистар былааска кэлбиттэр.
  • 1943Сталинградка ньиэмэс 6-с аармыйата капитуляциялаабыт.
  • 1945 — Александр Маринеску хапытааннаах сэбиэскэй С-13 подлодка Данциг аттыгар «Вильгельм Густлофф» диэн байыаннай соруктаах туттулла сылдьыбыт суперлайнеры тимирдибит (5,3 - 9,5 тыһ. киһи өлбүт).
  • 1951Уус-Алдан улууһун Танда сэлиэнньэтигэр олохтоох учуутал уонна краевед Иван Готовцев көҕулээһининэн устуоруйа уонна өрөбөлүүссүйэ түмэлэ аһыллыбыт. Түмэлгэ Петровскай Г.И. аата иҥэриллибитэ.
  • 1968 — Саха култууратын үлэһиттэрин III сийиэһэ саҕаламмыт.
  • 1968Вьетнам сэриитин саҕана Вьетконг уонна Хотугу Вьетнам аармыйата Тет кимэн киириитин саҕалаабыттар. Бу сэриигэ хомуньуустар бастакы улахан кимэн киириилэрэ этэ. Мантан сылтаан Америка дьоно-сэргэтэ кыайыыны ситиһэргэ эрэллэрин сүтэрбиттэрэ.
  • 1982Америкаҕа 15 саастаах Ричард Скрента бастакы көмпүүтэр вирустарыттан биирдэстэрин суруйбут.
  • 2007Windows Vista атыыга тахсыбыт.

Төрөөбүттэр

уларыт

Өлбүттэр

уларыт