Тохсунньу 14 диэн Григориан халандаарыгар сыл 14-с күнэ. Сыл бүтүө 351 күн (ордук хонуктаах сылга 352 күн) баар.

Бэлиэ күннэр уларыт

  • ЮНЕСКО  ЮНЕСКОЛогика аан дойдутааҕы күнэ
  • Соҕуруу уонна Соҕуруулуу-Илин Азия дойдулара — Сулус кэминэн кыһыҥҥы күн туруута (Күн Чубуку сулус бөлөҕөр киириитин бэлиэтииллэр.)
  • Узбекистан  Узбекистан — Дойду көмүскээччилэрин күнэ
  • Ииндийэ  Ииндийэ — Кумааҕы "змейдэр" дойдулар ардыларынааҕы фестиваллара
  • Грузия  Грузия — Былаах күнэ. 2004 сыллаахха 500-чэ сыл туттуллубакка сылдьыбыт биэс кириэстээх былыргы былаах Грузия былааҕа буолбут
  • Таиланд  Таиланд — Ойуур харыстабылын национальнай күнэ
  • Тунис  Тунис — Өрөбөлүүссүйэ уонна ыччат күнэ
  • АХШ  АХШ — Ратификация күнэ (Америка Өрөбөлүүссүйэтин түмүктээбит 1783 сыллааҕы Улуу Британияны кытары дуогабар)

Түбэлтэлэр уларыт

  • 1506Римҥэ урукку Нерон Көмүс дьиэтэ турбут сиригэр виноградникка "Лаокоон уонна уолаттара" диэн ааттаах скульптура көстүбүт. Бу скульптураны Плиний бэйэтин суруйууларыгар ахтар, скульптура мрамортан биһиги эрабыт иннинэ 40-20 сс. оҥоһуллубут.
  • 1700 — Ыраахтааҕы Бүөтүр I нуучча дворяннарыгар уруккулуу уһун таҥас оннугар европалыы кылгас көстүүм кэтэллэригэр дьаһайбыт.
  • 1784АХШ тутулуга суох буолуутун иһин сэрии: АХШ кэнгириэһэ Улуу Британияны кытта түһэрсиллибит Парижтааҕы сөбүлэҥи бигэргэппит. Бу күн билигин АХШ-ка Ратификация күнүн быһыытынан бэлиэтэнэр.
  • 1902Кытай-Илин тимир суола (нууччалыы кылгатан КВЖД диэн аатынан биллэр) "Маньчжурия—Харбин" учаастага аһыллыбыт.
  • 1913 (урукку ааҕыынан тохсунньу 1 күнүгэр) — Дьокуускай уокуругун Боотуруус улууһа икки улууска хайытыллыбыт: Боотуруус уонна Таатта. Таатта улууһугар Алдан, Тыараһа, 2-с Дьохсоҕон, 1-кы Игидэй, 1-кы Дьохсоҕон, Уус-Амма, Дьүлэй, 1-кы Хайахсыт, 4-с Дьохсоҕон, 2-с Игидэй, 3-с Дьохсоҕон уонна Күнээйи, барыта 12 нэһилиэк киирбит. Ол эбэтэр саҥа улууска 4219 дууһа, 2113 үлэһит бэриллибит, эр киһитэ - 4434, дьахтара - 4313.
  • 1918 — Финляндия уонна Сэбиэскэй Арассыыйа саҥа халандаарга көспүттэр.
  • 1943 — Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр АХШ бэрэсидьиэнэ Франклин Д. Рузвельт уонна Улуу Британия премьер-миниистирэ Уинстон Черчилль Касабланкатааҕы конференцияны саҕалаабыттар. Конференцияҕа икки кыттыгастыы дойду баһылыктара уонна Штаб салайааччыларын холбоһуктаах кэмитиэтэ сэрии стратегиятын ырыппыттар.
  • 2005 — «Гюйгенс» диэн Европа космоска агентствотын зонда Сатурн аргыһыгар Титаҥҥа сымнаҕастык түспүт. Бүгүҥҥү (2021 сыл) туругунан бу Тас Күн систиэмэтигэр соҕотох сымнаҕас түһүү.
  • 2010Йемен "Аль-Каида" диэн террор тэрийэр бөлөххө аһаҕас сэриини биллэрбит.
  • 2011Тунис бэрэсидьиэнэ Зин эль-Абидин Бен Али Саудовскай Аравияҕа күрээбит. Бу дойдуга кини былааһын утары буолбут хас да бөдөҥ демонстрацияны «Арааб сааһа» саҕаланыытынан ааҕаллар.
  • 2023 — Чурапчы Улахан Күөлүн ыанньыксыта Гаврил Терентьев лотереяҕа 10 мөлүйүөн солкуобайы сүүйбүт. Бу түбэлтэни уонна Терентьев мүлчүргэннээх сырыыларын хаһыаттар, ситим-сирдэр уонна өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо уһуннук кэпсэл оҥостубуттара[1].

Төрөөбүттэр уларыт

Өлбүттэр уларыт

  • 1938 — Анатолий Пепеляев — XX үйэ саҕаланыытыгар Саха Сиригэр гражданскай сэрии кыттыылааҕа, үрүҥ генераал, амнистияҕа түбэһэн Новосибирскайга үлэлээбитэ, 1937 сыллаахха хаайыллыбыта, 1938 сыллаахха ытыллыбыта.
  • 1966 — Сергей Королёв — сэбиэскэй учуонай, ракета, космос техникатын уонна ракеталаах сэрии тэриллэрин тутааччыта, космонавтика төрүттээччитэ. Икки төгүллээх Социалистыы Үлэ Дьоруойа, Ленин бириэмийэтин лауреата, ССРС Билим академиятын академига.


  1. Дояр из Якутии выиграл 10 миллионов в лотерею и спустил деньги на любовниц: кто и как его развел