Атырдьах ыйын 9
күнэ-дьыла
Атырдьах ыйын 9 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 221-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 222-c күнэ). Сыл бүтүө 144 күн баар.
Бэлиэ күннэрУларыт
- Олохтоох омуктар аан дойдутааҕы күннэрэ.
- Сингапур — Өрөспүүбүлүкэ күнэ.
- Соҕуруу Африка — Дьахтар күнэ.
- Япония — Куустуһуу күнэ.
ТүбэлтэлэрУларыт
- 378 — Адрианополь кыргыһыытыгар вестготтар Рим аармыйатын кыайбыттар, император Валент аармыйатын улахан аҥаарын кытта кыргыһыыга охтубут. Мантан ыла Арҕаа Рим импиэрийэтин ыһыллыыта саҕаламмыт.
- 1173 — Икки үйэ тухары салҕаммыт Пиза башнятын тутуута саҕаламмыт.
- 1329 — Папа Иоанн XXII Квилон диэн Ииндийэҕэ бастакы католическэй епархияны олохтообут. Бу Васко да Гама Ииндийэҕэ диэри байҕалынан суол булуон быдан иннинээҕи түгэн.
- 1940 — Бэлиитикэҕэ улахан суолталаах Берлин—Багдад тимир суол тутуута түмүктэммит.
- 1945 — Аан дойду иккис сэриитэ бүтүүтүн саҕана Дьоппуоҥҥа Нагасаки куоратыгар АХШ атомнай буомба бырахпытыгар 74 тыһыынча киһи өлбүт.
- 1965 — Сингапур куорат Малайзия састаабыттан таһаарыллыбыт. Билигин бу бэйэтин баҕатын утары тутулуга суох буолбут соҕотох судаарыстыба.
- 1978 — Саха сиригэр сир аннынааҕы ядернай дэлби тэптэриилэртэн саамай улаханнара 22 килотонналаах «Кратон-4» оҥоһуллубут. Кэбээйи бөһүөлэгиттэн 30 км арҕаа сытар Бадарааннаах диэн күөл таһыгар 560 метр дириҥҥэ сир баайын уөрэтэр сыаллаах сейсмозондирование оҥороору дэлби тэптэриллибит, саахал тахсыбатах.
- 1990 — РСФСР Үрдүкү Сэбиэтэ «Арассыыйа экэниэмикэҕэ суверенитетын көмүскүүр туһунан» диэн уураах ылыммыт. Бу уурааҕынан көмүскэ, алмааска, урааҥҥа уо.д.а. хостонор баайдарга Сэбиэскэй Сойуус туох баар дуогабардарын сотон кэбиспит.
- 1990 — Карелия АССР судаарыстыбаннай суверенитет Декларациятын ылыммыт. 1991 сыллаахтан РФ иһинэн Карелия Өрөспүүбүлүкэтэ диэн ааттанар буолбута.
- 1999 — Владимир Путин Арассыыйа премьер-миниистиринэн анаммыт.
ТөрөөбүттэрУларыт
- 1913 — Георгий Шавкунов — сэрии иннинэ Дьокуускайга кэлэн олохсуйбут, сэриигэ Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа буолбута.
- 1945 — Уйбаан Ороhуунускай — бэйиэт уонна публицист. Арассыыйа суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.