Алексеев Егор Егорович

Алексеев Егор Егорович — саха аатырбыт устуорук учуонайа, публицист, устуоруйа билимин дуоктара.

Олоҕун олуктара

1930 сыллаахха от ыйын 12 күнүгэр Саха АССР Ньурба оройуонун Мэгэдьэк нэһилиэгэр төрөөбүт.

1957 с. Москубатааҕы культура институтун бүтэрбит.
1957—1958 сс. — Саха АССР культуратын министерствотын инспектора.
1958—1960 сс. — Саха АССР Киин госархивын научнай үлэһитэ.
1960—1964 сс. — Саха государственнай университетын ССРС историятыгар кафедратын старшай лаборана.
1964—1965 сс. — Саха государственнай университетын аспирана.
1965—1988 сс. — Саха государственнай университетыгар: преподаватель, старшай преподаватель, доцент.
1966 с. — история билимнэрин кандидатыгар «Роль В. И. Ленина в установлении и упрочении Советской власти в Якутии» тиэмэҕэ суруйбут диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээбит.
1971 с. — «доцент» учуонай аата иҥэриллибит.
1989 сылтан — омуктар ыккардыларынааҕы сыһыаннар уонна этносоциальнай процесстар салааларын старшай научнай үлэһитэ.
1999 с. — история билимнэрин докторыгар «Национальный вопрос в РС(Я). 1917—1944 гг.» тиэмэҕэ диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээбит.
1999—2004 сс. — Саха Өрөспүүбүлүкэтин билимин академиятын гуманитарнай чинчийэр Институтун историяҕа салаатын научнай үлэһитэ, главнай научнай үлэһитэ.
2010 сыл алтынньы 24 күнүгэр күн сириттэн барбыта.

Е. Е. Алексеев — республикаҕа омуктар ыккардыларынааҕы сыһыаннар историяларын уонна Саха Сирин государственнай тутуутун үөрэппит чинчийээччинэн биллэр, 30-ча научнай монография, кинигэлэр, брошюралар уонна 400 научнай ыстатыйалар ааптардара.
Учуонай сыралаах үлэтин биир сүҥкэн өҥөтүнэн Саха Сирин бөдөҥ политиктарын, государственнай деятеллэрин — А. Е. Кулаковскай — Өксөкүлээх Өлөксөй, М. К. Аммосов, П. А. Ойуунускай, И. Н. Барахов, И. Е. Винокуров, С. В. Васильев, В. Г. Павлов — олохторун-дьылҕаларын чинчийэн, кинилэр тустарынан бэртээхэй кинигэлэри суруйан күн сирин көрдөрбүтэ.

Научнай үлэлэрэ

КГБ архивтарын чинчийэн, республика органнарын Сталин террорын кэминээҕи үлэлэрин, сымыйанан буруйдаммыттар үтүө ааттарын чөлүгэр түһэриини суруйан сырдаппыта:

«Признаю виновным: Служба безопасности Республики Саха» (М.,1996);
«Обреченные» (Якутск, 1993);
«КГБ-ФСБ историк хараҕынан» (Якутск, 2000);
«В. Скрипин — идейный преемник И. Ласкова. Об очередном наступлении на П. А. Ойунского, М. К. Аммосова, И. Н. Барахова» (Якутск, 2003).

В. И. Ленин уонна Саха Сирэ:

«Роль В.И.Ленина в установлении и упрочении Советской власти в Якутии» (Якутск, 1962);
«По пути полного укрепления власти самих трудящихся (Роль В. И. Ленина в исторических судьбах народов Якутии)» (Якутск, 1970);
«Кривда и правда о Ленине» (Якутск,1993).

А. Е. Кулаковскай — Өксөкүлээх Өлөксөй олоҕун-үлэтин чинчийии:

«Өксөкүлээх Өлөксөй» (Якутск, 1962);
«Өксөкүлээх көмүскэлигэр» (Якутск, 1993);
«А. Е. Кулаковский и XXI век» (Якутск, 2002);
«Мировоззрение А. Е. Кулаковского» (Якутск, 2002).

Наҕараадалара уонна ааттара

Саха Өрөспүүбүлүкэтин билимин үтүөлээх деятелэ (1992)
А. Е. Кулаковскай аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата (1995)
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Духуобунаһын академиятын дьиҥнээх чилиэнэ
Нам улууһун ытык киһитэ
Таатта улууһун ытык киһитэ
Үөһээ Бүлүү улууһун ытык киһитэ
Ньурба улууһун ытык киһитэ
Бүлүүчээн нэһилиэгин ытык киһитэ

Е. Е. Алексеев туһунан

Сыроватский А. Книга о великом вожде // Молодёжь Якутии. — 1962. — 27 дек.
Познанский В. С. В. И. Ленин и Советская Якутия // Изв. Сиб. отделения АН СССР. Сер. обществ., наук. — 1965. — Вып. 1 — № 1. — С. 102—105.
Иванов В. Н. В. И. Ленин о судьбах якутского народа // Полярная звезда. — 1965. — № 6. — С. 121—124.
Боескоров Г. Сыралаах үлэ, сырдык дьулуур түмүгэр // Хотугу сулус — 1968 — № 1. — С. 138—141
Гоголев Н., Цугель-Аммосова Р. И. По пути, указанному В. И. Лениным // Соц. Якутия. — 1970. — 16 авг.
Демидов В. А. Октябрь и национальный вопрос в Сибири 1917—1923 гг. — Новосибирск. 1977. — С. 12—19
Читатели нам пишут: Письмо Николаева С. И. из г. Якутска // Вопросы истории КПСС. — 1980. — № 8. — С. 112—115
Сыромятников Г. С. Литературно-художественная критика в Якутии (1939—1975). — Якутск, 1990. Об Алексееве Е. Е. — С. 142, 157, 165, 170, 254, 255.
Багдарыын Сүлбэ. Өргөс — кылаан киһи // Кыым. — 1992. — От ыйын 7 к. — С. 4.
Федосеев И. Кырдьыгы кынат оҥостон // Саха сирэ. — 1992. — Сэтинньи 3 к. — С. 6.
Быков И. Очень своевременная книга // Якутия. — 1999 — 10 февр.
Борисов И. Кырдьык иhин мөккүhэр // Забота-Арчы. — 1999. Алтынньы 7 к.
Ксенофонтов В. КГБ-ФСБ историк хараҕынан // Ил Тумэн — 2000 — Атырдьах ыйын 30 к. — С. 12.

Литература

Биобиблиографический справочник Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 4 күнүгэр.