Бэлиэ күннэр

уларыт

Түбэлтэлэр

уларыт
  • 1650 — Ерофей Хабаров кыһыҥҥы бохуоттан Дьокуускайга төннөн кэлбит. Даур кинээстэрэ Лавкай уонна Богдой тустарынан сибидиэнньэлэри аҕалбыт. Санаттахха сахалар Зея уонна Бурея өрүстэргэ олохтоох даурдары кытта эргинэллэрэ эбитэ үһү. Кэлин даурдар Поярков уонна Хабаров салалталаах этэрээттэр хаҕыс сыһыаннарын тулуйбакка Даурияттан көһөн Кытайга баран биэрбиттэрэ. Холобур, Гуйдар диэн кинээс сэлиэнньэтин ылалларыгар хаһаактар 661 дауру өлөрбүттэрэ (онтон 427 кыргыһыы кэмигэр), 243 дьахтары уонна 118 оҕону билиэн ылбыттара.
  • 1745 сыл ыам ыйын 19 күнүттэн 1747 сыл ыам ыйын 26 күнүгэр дылы Саха сирин бойобуодатынан ананан Федот Аммосов сулууспалаабыт.
  • 1894Арассыыйа бүтэһик ыраахтааҕыта Николай II бүрүстүөлгэ олорбут.
  • 1908Чугас Илиҥҥэ (Ближний Восток) бастакы бөдөҥ коммерческэй ньиэптээх сир Персияҕа (билигин Ираан) көстүбүт.
  • 1918 — Закавказье Федерацията үс тутулуга суох өрөспүүбүлүкэҕэ хайдыбыт: Грузия, Армения уонна Азербайджан.
  • 1922 — Саха сиринээҕи Губбюро Исидор Барахов национальнай бэлиитикэ туһунан тезистэрин ылыммыт.
  • 1953Норильскайга ГУЛаг хаайыылаахтарын бастаанньата саҕаламмыт. ГУЛаг устуоруйатыгар саамай бөдөҥ уонна уһун кэмнээх бастаанньа. Сүрүн төрүөтүнэн Сталин өлбүтүгэр холуобунай буруйу оҥорбуттары эрэ амнистиялаабыттара буолбут, Горлаг диэн ааттанар Норильскай лааҕырдарыгар элбэх бэлиитикэ ыстатыйанын олорооччулар бааллар эбит. Хам баттааһын кэмигэр 150, сорох дааннайынан 200 киһи өлбүтэ.
  • 1972ССРС уонна АХШ баллистическай ракетаттан хаххалыыр сэрии сэбин (ПРО) хааччахтыыр туһунан дуогабар түһэрсэллэр.
  • 1992 — Коми АССР Коми Өрөспүүбүлүкэтэ буолбута.

Төрөөбүттэр

уларыт
  • 1900 — Николай Цытович, учуонай, геомеханик, инженер геолог, ССРС НА чилиэнэ-корреспондена. 1947—1953 сыллардаахха ССРС НА Саха Сиринээҕи филиалын Бөрөсүүдьүмүн бэрэстээтэлэ.

Өлбүттэр

уларыт
  • 2018 — Мэҥэ Хаҥалас Бастакы Мооругуттан төрүттээх Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, сэрии кыттыылааҕа Георгий Апросимов.