Эстэр ыал сүөһүтэ харсыһыылаах

Эстэр ыал сүөһүтэ харсыһыылаах диэн саха өһүн хоһооно өй-санаа үөрэҕин халыйыыта, оҕону атаахтык иитии, "айыы үчүгэй" диэн албыннаан ол-бу, буолар буолбат саҥаны айыылары оҥорторо сатааһын аан маҥнай аймахтары, онтон омугу эстиигэ тириэрдэрин биллэрэр.

Үрүҥ Айыылартан ылар, туһанар билиилэрбитигэр өс хоһоонноро киирсэллэр. Былыргы олорон ааспыт дьон үөрэхтэрин, билиилэрин өс хоһооно оҥорбуттарын олоххо туһаныллар.

«Эстэр ыал сүөһүтэ харсыһыылаах» диэн өс хоһооно хос быһаарыылаах буоллаҕына эрэ билиҥҥи киһиэхэ таба өйдөнөр кыахтаах.

Бу өс хоһооно ыал аатынан этэн омук дьылҕата уларыйан эрэрин бэлиэтиир. Элбэх ыаллар эһиннэхтэринэ омук эстэрэ, уларыйара чуолкай. Онтон харсыһыылаах диэн атыыр кыыллар тыһыны былдьаһан быһаарсыылара аһара барбытын, охсуһууга, өлөрсүүгэ тириэрдибитин биллэрэр.

Билигин Россияҕа дьон майгына уларыйан агрессивнай, аһара барыы өттүгэр халыйан сылдьарын маннык быһаарыылартан булуллар:

1. Сыыһа-халты туттунан кыра да массыына абаарыйатыгар түбэспит дьон охсуһуулара, ол-бу сэптэри; бииталары, бэстилиэттэри туһаныылара, кыаттарбыт киһини кырбааһыннара элбээһинэ. (1,49).

2. Кыратык да арыгы испит дьон этиһэ, тыл-тылларыгар киирсибэккэ куукуна быһаҕынан киирсэн кэбиһиилэрэ аһара элбээтэ. Ким кими өлөрө охсубутун билбэккэ да хаалар буоллулар.

3. Сэбиэскэй былаас олоҕо саҥаны айыыны "үчүгэй" диэн өрө туппутуттан, оҕолору үөрэтиигэ киллэрбиттэриттэн дьон өйө-санаата таҥнары эргийиитэ үөскээбит. Эдэрдэр саҥаны айыыны оҥоро охсоорулар тиэтэйэллэриттэн сыыһа-халты туттуналлара үксээн, эдэр олохторун кылгаталлара элбээтэ. (2,28).

4. Оҕону иитиигэ «Барыта оҕо туһугар» диэн этиини тутуһаннар оҕолорун атаахтык иитэллэриттэн аһара баран сыыһа-халты туттунааччылар үксээтилэр.

5. Тиийиммэт өйдөөх-санаалаах эдэрдэр түргэнник аатыра-сураҕыра охсоору куһаҕан айыыны оҥороллоро элбээтэ. Керчь куоракка эдэр киһи бииргэ үөрэнэр дьонун буомбанан тоҕо тэптэрэн уонна саанан ытыалаан 21 киһини өлөрбүтэ ону дакаастыыр.

Өй-санаа алдьатыы өттүгэр халыйдаҕына бэйэ-бэйэлэрин кытта ол-бу араас биричиинэлэри булан охсуһа, этиһэ сылдьар эдэрдэр элбииллэрин быһааран «Эстэр ыал сүөһүтэ харсыһыылаах» диэн өс хоһоонун өй-санаа үөрэҕин билэр, уһун үйэлээх сахалар айбыттар.

Оҕону иитии тосту көнөн урукку оннугар түһэн көрсүө, сэмэй эдэрдэр элбээтэхтэринэ эрэ бу Россияҕа үөскээбит куһаҕан майгы көнөр.

Туһаныллыбыт литература

1. Каженкин И.И. Улуу тойон таҥара үөрэҕэ. - Дьокуускай: Компания "Дани АлмаС", 2012. - 144 с.

2. Каженкин И.И. "Айыы диэмэ", "Айыыны оҥорума". - Дьокуускай: Компания "Дани АлмаС", 2012. - 152 с.