Аймак

Аймак (монг. аймаг, кирг. аймак) — монгуоллар уонна түүрдэр аҕа уустарын тэриллиитэ, Монголияҕа, Арассыыйа сорох эрэгийиэннэригэр, Кытай Ис Монголиятын автономнай оройуонугар уонна Киргизияҕа аныгы административнай еденица.

Устуоруйата

Империя кэннинээҕи уонна Цин империятын саҕанааҕы Тас Монголия 4 аймакка арахсара  — Тушэту-ханов, Сайн-Нойон-ханов, Дзасагту-ханов уонна Сэцэн-ханов.

Калмык ханствотыгар (Арассыыйа) калмык аҕа уустара уонна Цин империята эмиэ аймактарга арахсара.

XVIII үйэлэргэ башкир омугар эмиэ аймактарынан арахсыы баара — ол туһунан 1762 сыллаахха П. И. Рычков «Топография Оренбургская» диэн биллэр көстөр, улахан кинигэтигэр суруйбута уонна бэлиэтээбитэ баар.

Аныгы Бүрээт Өрөспүүбүлүкэтин билиҥҥи оройуоннара 1917 сылтан саҕалаан 1977 сыллаахха диэри эмиэ аймактар дэнэллэрэ.

Хайалаах Алтаай автономнай уокуругун оройуоннара 1922 сыллаахтан 1963 сыллаахха диэри эмиэ аймактар дэнэллэрэ. 1963 сылтан бэттэн ааттара уларыйбыттара.

Аныгы кэм

Билиҥҥи Монголия судаарыстыбата 21 аймакка арахсар. Кытай Дьон Өрөспүүбүлүкэтин иһигэр баара Ис Монголия автономнай оройуона 3 аймактаах (盟; мэн). Арассыыйа Федерациятын сорох субъектарыгар муниципальнай тэриллиилэр оройуоннары бэйэлэрин судаарыстыбаннай тылларынан "амактар" диэн ааттыыллар: Алтаай Өрөспүүбүлүкэтигэр алтаай тылынан (соҕурууҥҥу алтаайдыы аймак). Бүрээт Өрөспүүбүлүкэтигэр бүрээт тылынан (бур. аймаг). Мордовия Өрөспүүбүлүкэтигэр мокшан тылыгар (мокш. аймак). Хакаас Өрөспүүбүлүкэтигэр хакаас тылыгар (хак. аймах). 2011 сылтан ыла Кыргыстааҥҥа айылный аймак — өрөспүүбүлүкэ административнай уонна территорияльнай арахсыытын үһүс таһымнаах сүрүн административнай уонна территориальнай еденицата.