Николай Коперник
Николай Коперник (пол. Mikołaj Kopernik, ниэм. Nikolas Koppernigk, лат. Nicolaus Copernicus; олунньу 19, 1473, Торунь — ыам ыйын 24, 1543, Фромборк) — Польша астронома, математига. Аан дойду күнү тула эргийиитин туһунан түөрүйэ ааптара.
| Ньукулай Коперник | |
|---|---|
 Торуньнааҕы мэтириэтэ, 16 үйэ саҥата | |
| Төрөөбүтэ |
19 Олунньу 1473, Торунь (Торн), Пруссия, Польша |
| Өлбүтэ |
24 Ыам ыйын 1543 (сааhыгар 70), Фромборк (Фрауэнбург), Вармия, Польша |
| Эйгэлэрэ | Математик, астроном, юрист, физик, классиканы үөрэтээччи, католик клерик, губернатор, сэрии басхана, дипломат, экономист |
| Үөрэммит сирэ | Ягеллон университета, Болонья университета, Падуа университета, Феррара университета |
| Doctoral students | Georg Joachim Rheticus |
| Үлэлэрэ | Хелиоцентризм |
| Итэҕэлэ | Католик |
Илии баттааhына | |
Птолемей оҥорбут аан дойду тиһилигин көрө-көрө Коперник кини наһаа уустугун сөҕөр эбит, онтон былыргы бөлөһүөктэр айымньыларын үөрэтэн баран (Никита Сиракуз уонна Филолай) арааһа Сир буолбакка Күн аан дойду хамсаабат киинэ буолар диэн түмүккэ кэлбит[1]. Бу барылга олоҕуран планеталар хамсааһыннарын сүрдээх судургутук быһааран биэрэр.
Коперник сүрүн уонна соҕотох кэриэтэ айымньыта — De revolutionibus orbium coelestium («Халлаан эргимтэлэрин хамсааһына»). Бу айымньы Нюрнберга 1543 сыллаахха тахсыбыта; 6 чаастаах (кинигэлээх), Ретик диэн Коперник саамай уһулуччу үөрэнээччитэ көрөн таһаартарбыта.