Харыйа (лат. Pícea spp.) - Саха Сирин тайҕатыгар тарҕаммыт мас ууһа. Сииктээх, хараҥа сирдэри сөбүлээн эбэтэр өрүстэр кытылларыгар үүнэр. Мутукчата төгүрүк сыл күөҕүнэн турар.

Харыйа

Саха сирин тайҕатыгар тарҕаммыт мас ууһа.Сииктээх хараҥа сирдэри сөбүлээн эбэтэр өрүстэр кытылларыгар үүнэр.

Төгүрүк сыл былаһын тухары куруук күөх турар уһун үйэлээх мас. Кини састаабыгар хролофилл баар буолан хагдырыйбат.

Харыйа лабаатын иннэрэли-мастары, быһыыта тыытан оргутуллар кыра-кыратык иһэ сырыттахха хаан убуур, бүөр, быар ыраастанар.

Харыйа сымалатын мас арыытыгар сылытан, онно буосканы эбэн булкуйан, сойутанбаран ыалдьар сүһүөҕү соттон эмтэниэххэ сөп. Өссө мас арыытан оннугар сибиинньэ сыатын тутуннахха кутургуйаны оһорор күүстэнэр.

Тыҥа сэллигин, бронхиты маннык эмтиэххэ сөп: харыйа туорааҕын бытарытан үрдүгэр(1/5) кутан баран 30 мүүнүтэ оргутуллар, онтон тура түспүтүн кэннэ сиидэлииллэрэ. Бу көөнньөһүүгүнэн айаҕы сайҕанныахха сөп эбэтэр 20 - 30 мл ууну 60 - 80°С диэри сылытан баран ингаляция оҥостоллор.

45 көрүҥнээх, уонунан ааҕыллар климатииптээх уонна араастаах. Саха сиригэр икки көрүҥэ тарҕанан үүнэр: Сибиир харыйата уонна Айаан харыйата.