Хоро нэһилиэгэ (Үөһээ Бүлүү улууһа)

Бу тиэрмин атын эмиэ суолталардаах, көр Хоро (суолталара).

Хоро нэһилиэк. Үөһээ Бүлүү улууһун нэһилиэгэ, киинэ Хоро.

Улуус кииниттэн 15 км хотугулуу-арҕаа диэки сытар.

Нэһилиэнньэтин ахсаана:

	2007	2012
Олохтоохтор ахсааннара	1217	1230
Оҕото		433
Биэнсиэйлээхтэр		189
Эр киһитэ		388
Дьахтара		409

Устуоруйата

Үөһээ Бүлүүттэн Марха улууһа хайдан барбытын кэннэ (1824 с.) Үөһээ Бүлүү сирэ аччаан биэс эрэ буолас (нэһилиэк) хаалбыта. Онтон 8—9 сыл буолан баран 1835 сыл саҕаланыытыгар уон буолас буола охсор: Мэйик, Нам, Боотулуу, икки Үөдүгэй, икки Хоро, Чочу, Өргүөт уонна Халбаакы. 1839 с. икки Хоро нэһилиэгэ холбоһон биир буолбуттара. 1911—1912 сылларга Бүлүү өрүс хаҥас өттүнээҕи нэһилиэктэрэ Арҕаа Бүлүү (сороҕор Үөдүгэй) улууһа буола сылдьыбыттара. Ол улуус киинэ Далыр этэ. Бу кэмҥэ I уонна II Хоро нэһилиэктэрэ эмиэ туспа сурулла сылдьаллар^[1].

Тэрилтэлэр

Нэһилиэккэ үлэлиир киһи ахсаана — 369.

18 тэрилтэ баар. Бөдөҥ тэрилтэлэр: «Хоро нэһилиэгэ» МТ дьаһалтата, А.Д. Филиппов аатынан Сынньалаҥ Киинэ,Хоро нэһилиэгин историятын кэрэһэлиир музей, Хоро орто оскуолата, «Кэскил» дьыссаат, участковай балыыһа, сылааһы тиэрдэр тэрилтэ, пожарнай чаас, ПО «Хоро», Спортивнай чэбдигирдэр киин, оҕо интэринээтэ, бэтэринээр учаастага, почта, билибитиэкэ, сынньалаҥ киинэ, ХЭТ «Хоро».

Үөрэҕирии

Сүрүн ыстатыйа: Хоро Г.Н. Чиряев аатынан орто оскуолата

Нэһилиэк бастакы оскуолатын Георгий Чиряев бэйэтин сэттэ хостоох саҥа дьиэтин биэрэн туран астарбыта. Оскуола Тыымпы диэн I Хоро нэһилиэгин киинигэр (Дүллүкүлүүр суолунан бардахха билиҥҥи бөһүөлэктэн 8 км сиргэ баар сир) 1919 сыллаахха алтынньыга аһыллыбыта. Бастакы учууталынан Г.Н. Чиряев Бодойботтон аҕалбыт киһитэ Тимофей Павлович Асфер үлэлээбитэ.

Хоро оскуолатыгар Дягилев Андрей Алексеевич диэн Гражданскай сэрии кыттыылааҕа учууталлыы сылдьыбыта.

2010 сыллаахха саҥа таас оскуола тутуллан үлэҕэ киирбитэ. 2012—2013 үөрэх дьылыгар Хоро орто оскуолата 322 оҕолоох, 89 үлэһиттээх. Үлэһиттэрин 76% оскуола бэйтин выпускниктара.

Хороҕо атын нэһилиэктэртэн кэлэн үөрэнэр оҕолор интэринээккэ олороллор. Интернат 13 үлэһиттээх, 2012—13 үөрэх сылыгар 53 оҕо олорор^[2].

Нэһилиэк Бочуоттаах олохтоохторо

Нэһилиэктэн төрүттээх биллэр дьон

Чиряев Валерий Георгиевич (19.12.1911—01.02.1989) — саха поэта, тылбаасчыт.
Самсонов Юрий Дмитриевич, суруналыыс
Федоров Петр Никифорович - Хоро Бүөтүр, суруналыыс, суруйааччы
Тобуков Павел Захарович (1937 с. тохсунньу 7 к. төр.) — философия билимнэрин кандидата.
Михайлов Виктор Данилович (1946 с. от ыйын 12 к. төр.) — философия билимнэрин доктора, профессор.

Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара

Аҕа дойду Улуу сэриитин 1941-1945сс.Сэбиэскэй аармыйа кэккэтигэр сулууспалаан кэлбиттэрэ, саппаас чааска сылдьыбыттар

Аҕа дойду Улуу сэриититтэн кыайыы кынаттанан эргиллибиттэр

Аввакумов Максим Спиридонович
Алексеев Иван Петрович
Алексеев Яков Алексеевич
Андреев Николай Лазаревич
Аржаков Афанасий Григорьевич
Борисов Гаврил Гаврильевич
Борисов Михаил Гаврильевич
Борисов Филипп Васильевич
Васильев Василий Тимофеевич
Васильев Кирилл Васильевич
Васильев Никита Ксенофонтович
Васильев Семен Саввич
Владимиров Яков Степанович
Герасимов Афанасий Семенович
Евдокимов Василий Пудович
Евдокимов Кирилл Евдокимович
Евсеев Василий Евсеевич
Егоров Иван Иванович
Егоров Константин Васильевич
Егоров Михаил Софронович
Егоров Семен Иванович
Ефимов Дмитрий Иннокентьевич
Ефимов Семен Спиридонович
Ефремов Дмитрий Иннокентьевич
Дмитриев Петр Павлович
Дмитриев Савва Васильевич
Дягилев Алексей Андреевич
Иванов Василий Дмитриевич
Иванов Егор Кириллович
Иванов Макар Семенович
Иванов Петр Федорович
Касьянов Василий Гаврильевич
Константинов Гаврил Васильевич
Константинов Михаил Васильевич
Михайлов Константин Петрович
Михайлов Николай Степанович
Михайлов Семен Васильевич
Николаев Иван Гаврильевич
Николаев Михаил Пудович
Оноосоп Василий Васильевич
Осипов Захар Осипович
Петров Иван Игнатьевич
Петров Иван Петрович
Саввинов Василий Николаевич
Самсонов Дмитрий Константинович
Семенов Гаврил Степанович
Семенов Дмитрий Константинович
Семенов Иван Николаевич
Спиридонов Ефим Никонович
Степанов Афанасий Ильич
Степанов Гаврил Гаврильевич
Степанов Григорий Спиридонович
Тобуукап Захар Михайлович
Федоров Данил Григорьевич
Филиппов Петр Константинович
Халлаанап Максим Ксенофонтович
Холуосап Моисей Ксенофонтович
Чиряев Николай Михайлович
Яковлев Алексей Васильевич
Яковлев Николай Иванович
Аммосов Иван Петрович

Сэрии хонуутугар өлбүттэр уонна сураҕа суох сүппүттэр

Аввакумов Илья Спиридонович
Александров Тимофей Александрович
Алексеев Афанасий Алексеевич
Алексеев Евгений Кириллович
Алексеев Павел Алексеевич
Алексеев Павел Федорович
Алексеев Тимофей Алексеевич
Аммосов Иван Петрович
Андреев Петр Дмитриевич
Афанасьев Евгений Кириллович
Борисов Иван Семенович
Борисов Павел Гаврильевич
Былаачарап Василий Васильевич
Бэстиинэп Василий Павлович
Васильев Василий Осипович
Васильев Давыд Васильевич
Васильев Данил Алексеевич
Васильев Иван Петрович
Васильев Кирилл Васильевич
Васильев Иван Егорович
Гаврильев Иннокентий Кириллович
Гоголев Федор Осипович
Григорьев Афанасий Федорович
Дмитриев Азар Дмитриевич
Дмитриев Афанасий Яковлевич
Дмитриев Дмитрий Павлович
Дмитриев Иев Васильевич
Дмитриев Илья Васильевич
Дягилев Павел Андреевич
Дягилев Серафим Андреевич
Евдокимов Егор Васильевич
Евдокимов Илья Лазаревич
Егоров Егор Ксенофонтович
Егоров Николай Егорович
Егоров Павел Петрович
Ефремов Семен Семенович
Иванов Алексей Григорьевич
Иванов Афанасий Семенович
Иванов Гаврил Дмитриевич
Иванов Иван Саввич
Иванов Николай Кирикович
Иванов Павел Прокопьевич
Иванов Семен Павлович
Иванов Яков Иванович
Игнатьев Гаврил Николаевич 1
Игнатьев Гаврил Николаевич 2
Игнатьев Дмитрий Андреевич
Игнатьев Иван Андреевич
Иннокентьев Василий Федорович
Иннокентьев Семен Степанович
Лазарев Илья Лазаревич
Марков Николай Иванович
Маччасыынап Иван Спиридонович
Михайлов Егор Николаевич
Михайлов Ефим Спиридонович
Николаев Дмитрий Николаевич
Николаев Николай Иннокентьевич 1
Николаев Николай Иннокентьевич 2
Николаев Николай Николаевич
Николаев Тихон Семенович
Осипов Савва Иванович
Павлов Трофим Павлович
Самойлов Василий Афанасьевич
Спиридонов Дмитрий Спиридонович
Саввинов Дмитрий Николаевич
Саввинов Степан Саввич
Спиридонов Иван Федорович
Спиридонов Николай Иванович
Тобуукап Евгений Михайлович
Толбонноохоп Петр Михайлович
Федоров Егор Николаевич
Федоров Иван Николаевич
Чиряев Николай Николаевич
Яковлев Афанасий Афанасьевич(Үөһээ-Бүлүү улууһа 1941-1945сс. /Ред. Чычахов И.Е1995с.)
Борисов-Федоров Азар Дмитриевич
Гаврильев Иван Егорович
Егоров Михаил Софронович (Хоро Бүөтүр. Сүдү иэс төлөнөн сүтүллүө.-1994с.)