Ят-ха

«Ят-Ха» (Yat-Kha, «Ятха») — тыва мусукаалынай бөлҕө, бу бөлөх солбуллубат кыттыылааҕа уонна салайааччыта тува вокалиүа уонна гитариһа Альберт Кувезин буолар. "Ят-Ха" бөлөх муусукатыгар рок музыка хайысхалаах норуот муусуката уонна тувалыы хабарҕа ырыата (каргыраа) оонньонор. Урут, бастаан тэриллэллэрин саҕана, өссө электроннай муусуканы оонньуу сылдьыбыт кэмнэрдээхтэр.

Устуоруйата

Ят-Ха бөлөҕу 1992 сыллаахха Москуба куоракка Альберт Кувезин уонна электроннай мусукаан, биллиилээх гитарист, чуолаан, "Ночнай проспект" уонна "Центр" рок бөлөхтөргө оонньообут Иван Соколовскай кыттыһан тэрийбиттэрэ. Оччотооҕу кэм муусуката араас истииллээх буолара. Ол гынан баран, Альберт Кувезин ону хабарҕа ырыатынан (Хоомэй) киэргэтэрэ, электро индустриальнай элэмиэннэр киирэн биэрэллэр. Оттон ол «Front 242» курдук бөлөхтөр оонньууларын санатара.

Бөлөх аа бастакы "Ят-Ха" диэн ааттаах ырыаларын альбома тахсыбытын кэннэ ыһыллыбыта. Альберт Кувезин уонна Иван Соколовскай тус туспа суолунан барбыттара. Иван Соколовскай эбэн сабан уонна тупсаран баран Ят - Ха альбомун Tundra’s Ghosts диэн ааттаах барыйаанын таһаарбыта. Ити -- 1996—1997 сыллар этэ.

Ят-ха Франкфурте-на-Майне куоракка, алтынньы 13, 2005

Ити кэнниттэн бөлөх састааба Альберт Кувезинтан ураты уларыйа сылдьыбыта. Арыый даҕаны кэлбэт барбат, мэлдьи оонньоһор мусукаан Евгений Ткачёв этэ. Ити кэмнэргэ электро муусуканы рок уонна постпанк солбуйбута.

Ити кэмнэргэ бөлөх аан дойду устун хас та да гостуруоллабыта, сүрүннээн, Арассыыйа таһыгар кэнсиэртэри тэрийтээбитэ. Арҕааҥы дойдуларга сылдьан Ят Халар Лу Эдмондс Public Image Ltd аан дойду таһымнаах ырыа бөлөҕүн кыттыылааҕын кытта үлэлэспиттэрэ.

2001 сылтан саҕалаан Ят-ха Всеволод Пудовкин киинэтигэр тыыннаахтыы саунтрек устубуттара. 2002 сыллаахха бөлөх BBC Radio 3 World Music Awards наҕараадатын ылбыта.

2005 сыллаахха бөлөх Re-Covers диэн кавер альбомун таһаарбыта. Онно аныгы ырыаһыттар ырыаларын хабарҕа ырыатынан доҕуһуоллаабыттара киирбиттэрэ.

2008 сыллаахха «Ахой», үскүгэр «Энесай» диэнинэн биллэр ырыаларын Сайлык Оммуну кытта устубуттара. Ол «Тропа смерти 2» диэн сахалыы киинэ саунтрега буолбута

2011 сыллаахха Poets and Lighthouses диэн альбомтнара European World Music Charts саамай үрдүкү строкатыгар тахсыбыта.

Дискографиялара

• 1989 — «Признак грядущей беды» (магнитнай альбом)
• 1992 — Khanparty (кассетный альбом)
• 1993 — Antropophagia
• 1995 — Yenisei Punk
• 1996/1997 — Tundra’s Ghosts (Иван Соколовскай версията)
• 1999 — Dalai Beldiri
• 2000 — Aldyn Dashka
• 2001 — Bootleg (кэнсиэр альбома)
• 2003 — Tuva.rock
• 2005 — Re-Covers
• 2005 — Bootleg 2005 (кэнсиэр альбома)
• 2010 — Live at Meltdown festival in London 2005 (кэнсиэр альбома)
• 2010 — Poets And Lighthouses
• 2010 — The Ways Of Nomad.The Best Of… (сборник)
• 2011 — Live At Stray Dog Club.Novosibirsk

Кытыылаахтар

Бөлөх састааба

(1991—1993)
Альберт Кувезин (вокал, хоомей, гитара, норуот үстүрүмүөннэрэ) Иван Соколовский (синтезаторы, электроника, перкуссия)
(1995—1999)
Альберт Кувезин Лу Эдмондс (бас) Радик Тюлюш (вокал, хоомей, норуот үстүрүмүөннэрэ) Евгений Ткачёв (ударнай, перкуссия)
(1999—2001)
Альберт Кувезин Алдын-оол Севек (вокал, хоомей, народные инструменты Михаил "Махмуд" Скрипальщиков (бас) Сайлык Оммун (вокал, норуот үстүрүмүөннэрэ) Радик Тюлюш (вокал, хоомей, норуот үстүрүмүөннэрэ) Евгений Ткачёв (ударнай, перкуссия)
(2001~2003)
Альберт Кувезин Михаил "Махмуд" Скрипальщиков (бас) Сайлык Оммун (вокал, норуот үстүрүмүөнэ) Радик Тюлюш (вокал, хоомей, норуот үстүрүмүөнэ) Евгений Ткачёв (ударнай, перкуссия)
(2003—2005)
Альберт Кувезин Teodore Scipio (бас) Сайлык Оммун (вокал, норуот үстүрүмүөнэ) Радик Тюлюш (вокал, хоомей, норуот үстүрүмүөнэ) Евгений Ткачёв (ударнай, перкуссия)
В настоящее время
Альберт Кувезин Шолбан Монгуш (вокал, игил, норуот үстүрүмүөнэ) Алексей Саая (вокал, бас, кларнет, норуот үтстүрүмүөнэ) Teodore Scipio (бас) Евгений Ткачёв (ударнай, перкуссия)

Наҕараадалар

• 1990 — Брайана Ино бирииһэ, «Голос Азии» (Алматы, Казахстан)
• 1996 — Decouvertes Est бириис Yenisei Punk иһин
• 1999 — ньиэмэс кириитиктэрин бирииһэ Dalai Beldiri
• 2002 — «Award for World Music» биириис, BBC Radio 3араадьыйа

Литэрэтиирэ

• Алексеев А. С. Кто есть кто в российской рок-музыке. — М. : АСТ : Астрель : Харвест, 2009. — С. 553. — ISBN 978-5-17-048654-0 (АСТ). — ISBN 978-5-271-24160-4 (Астрель). — ISBN 978-985-16-7343-4 (Харвест).
• Александр Трофимов Ят-ха // Русский рок. Малая энциклопедия. — ЛЕАН, 2001. — ISBN 5-85929-068-3
• Хертек, С. С. Рок-музыка в творчестве группы «Ят-ха» / С. С. Хертек, Е. К. Карелина // Культура Тувы: прошлое и настоящее: сб. материалов науч.-практ. конференций (г. Кызыл, 3 марта 2004 г.) / Кызылское училище искусств им. А. Б. Чыргал-оола; ред.-сост. И. В. Подик. — Кемерово: КемГУКИ, 2006. — Вып. 1. — С. 105—111.

Сигэлэр

• Официальный российский сайт Архыыптаммыт 2014, Балаҕан ыйын 3 күнүгэр.
• Официальный английский сайт Архыыптаммыт 2014, Балаҕан ыйын 3 күнүгэр.
• Иван Соколовский Архыыптаммыт 2005, Атырдьах ыйын 30 күнүгэр.
• Фильм «Storm over Asia» Архыыптаммыт 2006, Бэс ыйын 20 күнүгэр.
• Радио-интервью с Альбертом Кувезиным
• Flights of Timeless Fancy from Yakutsk to Kaluga: "Put' k Sebe" (неопр.). Far from Moscow (October 16, 2013). (недоступная ссылка)
• Ят-ха репортаж: Рок для северных оленей и BBC. Звуки.ру (30.03.2009,).
• ЯТ-ХА ищет indie. Музыкальная газета (ноябрь, 1998).
• Открытая музыка: "Ят-Ха". BBC Russian (15 сентября 2005).
• «Ят-ха» на сайте Allmusic
• «Ят-ха» на сервисе «Яндекс.Музыка»
• «Ят-ха» на сайте Discogs