Сахалар (нууч. якуты) диэн түүр тыллаах омук, Саха Сирин төрүт олохтоохторо. Саха тыла түүр тылларын бөлөҕөр киирэр. 2010 сыллааҕы биэрэпис түмүгүнэн 500 тыһ. кэриҥэ киһи сахабын дэммит. Бу дьон үксэ Саха Сиригэр, уонна Иркутскай, Магадан уобаластарыгар, Хабаровскай уонна Красноярскай кыраайдарга, Таймыырга уонна Эбэҥки аутоном уокуругар олороллор. Сахалар Саха Сирин олохтоохторун 51 % буолаллар, уонна бу көрдөрүүнэн өрөспүүбүлүкэҕэ саамай элбэх ахсаннаах омуктар буолаллар.

Сахалар
(нууч. Якуты/Народ Саха)
Саха ыала, 1911. Дьахталлар сахалыы түү бэргэhэлээхтэр.
Бүтүн ахсааннара

500 700 - 600 000

Олорор сирдэрэ
Flag of Саха СирэСаха Сирэ:
504 421 (2022)

Flag of the United StatesАХШ:
21 850 (110 000 төрдүлээх) (2022) * сиһилии Саха төрдүлээх американнар
Flag of АрассыыйаАрассыыйа:
11 590 (2010)
Flag of Соҕуруу КэриэйэКэриэйэ:
3000 (үлэһит миграннар 6000) (2019)
Flag of the United KingdomУлуу Британия:
2800 (үлэһит миграннар 5500) (2019)
Flag of НорвегияНорвегия:
790 (2500 төрдүлээх) (2019)
Flag of КанаадаКанаада:
4 492 (10 000 төрдүлээх) (2019)
Flag of the People's Republic of ChinaКытай:
2820 (2010 г.)
Flag of ГерманияГермания:
400 (3700 төрдүлээх) (2019)
Flag of АустралияАустралиа:
200 (4500 төрдүлээх) (2019)
Flag of КазахстанКазахстан:
3369 (2022)
Flag of УкраинаУкраина:
1804 (2021)
Flag of КыргызстанКыргызстан:
257 (2022)
Латвия Латвия:
387 (2022 г.)
Эстония Эстония:
372 (2022 г.)

Тыллара
Саха тыла Саха Сиригэр уонна Америкаҕа олорор сахалар, нуучча тыла уонна саха тыла Арассыыйаҕа олорооччулар, английскай тыл Америкаҕа, Канаадаҕа, Аустралиаҕа олорор сахалар.
Итэҕэллэрэ
айыы үөрэҕэ, христианство, агностицизм

20-35% Саха омуга 2020 сыл түмүгүнэн Саха Сирин таһыгар олорор, сүрүннээн Хоту Америка континеныгар (Америка Холбоһуктаах Штааттара, Канаада), Скандинавия кытыл арыытыгар (сүрүннээн Норвегия уонна Швеция), Арассыыйа арҕаа регионнарыгар (үксэ Санкт Петербург уонна Москуба куоратка), Кэриэйэҕэ.

Сорох үөрэхтээхтэр этэллэринэн сахалар Байкал күөл аттыттан Өлүөнэ, Бүлүү, Алдан өрүстэр кытылларыгар XII үйэҕэ көһөн кэлбиттэрэ. Сахалар былыр-былыргыттан сылгы, сүөһү иитэллэрэ, атыынан-эргиэнинэн дьарыктаналлара, бэйэлэрэ туспа Таҥара үөрэхтээхтэрэ, сэрии, сэп сэбиргэл туомун тутуһаллара, тимир уһаараллара. Сибииргэ уонна хотугулуу-илин Азияҕа култуура сайдарыгар сабыдыаллара улахан этэ.

Саха омуга былыргы кэмэ уларыт

Бастакы саха

Саха култуурата уларыт

Саха тыла уларыт

Сүрүн ыстатыйа: Саха тыла

Сахалар олорор сирдэрэ уларыт

Сахалар олорор регионнара
Сир аата Ахсаана Бырыһыана Сыла
 Саха Сирэ 466 492 45,539 2002
Хабаровскай кыраай* 1 454 0,101 2002
Москва 1 508 0,01 2002
Красноярскай кыраай 1 368 0,011 2002
Иркутскай уобалас** 992 0,038 2002
Эвенкия 991 5,600 2002
Санкт-Петербург уонна Ленинград уобалаһа 847 0,019 2002
Приморье 703 0,034 2002
Новосибирскай уобалас 473 0,018 2002
Магадан уобалаhа 469 0,257 2002
Красноярскай кыраай 332 0,011 2002
Амур уобалаhа 314 0,035 2002
Бүрээтийэ 283 0,029 2002
Свердловскай уобалас 277 0,006 2002
Москва уобалаһа 242 0,004 2002
Чита*** 206 0,019 2002
Алтай 145 0,006 2002
Томскай 128 0,012 2002
Сахалин 120 0,022 2002
Краснодар кыраайа 114 0,002 2002
Арассыыйа Федерацията бүттүүн 478 085 0,035 2010
  Украина[1] 304 0,001 2001
  Казахстан 119 0,0 2009

Тас сахалар уларыт

Сүрүн ыстатыйа: Тас сахалар

Тас сахалар диэн Саха Республикатын таhыгар олорор сахалар.

Быһаарыылар уларыт