Бэйэҕэ тиийинии

Бэйэҕэ тиийинии эбэтэр суицид (лат. suicidium) диэн бэйэни өлөрүнүү. Үксүн санаа тууйуллуутуттан (депрессияттан), ыарыыны тулуйумууттан, үп-харчы күчүмэҕэйдэриттэн уо.д.а. төрүөттэртэн сылтаан буолар. Сыл аайы аан дойдуга 10-20 мөл киhи бэйэтигэр тиийинэ сатыыр.Ол эбэтэр хас 39 сөкүүндэ аайы.

Төрүөттэрэ

• Ханнык эмит дойду экономика өттүнэн халыылааҕыттан олохтоохтор үксүлэрэ аас-туор олохтоох буолалларыттан, холобур Арассыыйа эбэтэр Гайана
• Эбэтэр аһары баай-тот олохтон сорох араҥалар олоххо тардыһыылары сүтэриттэн, холобур маннык көстүү Дьоппуон, АХШ, Германия дойдуларыгар тарҕаммыт, ол кынан баран кинилэр суицид ыарыылара дьадаҥы дойдулартан быдан кыра.
• Дьиэҕэ эбэтэр ыалга төрөппүттэр иһэр-аһыыр буоллахтарына.
• Итэҕэл фанатиктара — камикадзэ, террористар

Уо.д.а. эгэлгэ араас төрүөт баар.

Аан дойдутааҕы статистика

100 000 киhиэхэ бэйэҕэ тиийинии ахсаанын дойдуларынан ылыллыбыт статистика (Аан дойдутааҕы Эт-хаан Тэрилтэтин 2007 с. тиhигэ):

1. Кытай — 56
2. Литва — 42
3. Беларусь — 37
4. Арассыыйа — 36
5. Казахстан — 30
6. Мадьаар Сирэ — 28,5
7. Латвия — 26
8. Словения — 26
9. Украина — 25
10. Дьоппуон — 24

Саха Сирэ

Саха Сиригэр 2003 с. 463 бэйэҕэ тиийинии буолбут, 2004—469, 2005—459. Ордук элбэх бэйэҕэ тиийинии түгэннэрэ 2005 с. Эбээн-Бытантай, Бүлүү, Мухтуйа, Чурапчы уонна Таатта улуустарыгар буолбуттар. Ордук аҕыйах Мирнэй уонна Нүөрүҥгүрү улуустарыгар. Эр дьон дьахталлардааҕар 4,2 — 4,4 төгүл элбэхтик бэйэҕэ тиийинэн өлөллөр эбит.

Литература

• Шепилов Д. Самоубийства в Якутии (этюд) // Сборник трудов исследовательского общества «Саха-Кэскилэ». Вып. 5. Якутск, 1928.