Олунньу 21
күнэ-дьыла
Олунньу 21 диэн Григориан халандаарыгар сыл 52-с күнэ. Сыл бүтүө 313 күн (ордук хонуктаах сылга 314 күн) баар.
Бэлиэ күннэр
уларыт- ЮНЕСКО — Ийэ тыл аан дойдутааҕы күнэ — 2000 сылтан бэлиэтэнэр
- Экскурсовод дойдулар ардыларынааҕы күнэ
- Армения — Төрөөбүт тыл күнэ
- Беларусь — Сири оҥоруу уонна картография-геодезия сулууспатын үлэһитин күнэ
- Соҕуруу Африка — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
- Норвегия — Харальд V хоруол төрөөбүт күнэ
- Вануату — Лини аҕабыыт күнэ. "Вануату тутулуга суох буолуутун аҕата" диэн ааттаннар дойду бастакы премьер-миниистирэ Уолтер Хайде Лини өлбүт күнүгэр бэлиэтэнэр
- Баҥладеш — Тыл иһин хамсааһын күнэ
- Былыргы Рим — Фералия, өлүү иччилэригэр уонна өлбүттэр куттарыгар үҥэр-сүктэр күн
Түбэлтэлэр
уларыт- 1784 — Екатерина II ыйааҕынан Кырыымҥа Ахтияр буухтатыгар (татаардыы: үрүҥ сыыр) турар кириэппэс Севастополь диэн ааттаммыт (гириэк тылларыттан: себастос — «ытыктанар», полис — «куорат»).
- 1808 — Нуучча сэбилэниилээх күүстэрэ сэриини биллэриитэ суох Швеция кыраныыссатын туораабыттар, бу балтараа сыл тухары барбыт сэрии түмүгэр Арассыыйа Финляндияны былдьаабыта.
- 1828 — Секвойя диэн киһи айбыт чероки суругунан-бичигинэн бастакы хаһыат Cherokee Phoenix тахсыбыт. Бу сурук-бичик сүһүөххэ олоҕурар этэ, сүрдээх киэҥник тарҕаммыта, 1850 сыллаахха чероки омук 100% кэриэтэ ааҕар буолбута. Хаһыат 1834 сыллаахха диэри тахсыбыта, кэлин сөргүтүллүбүтэ, билигин да баар.
- 1848 — Карл Маркс уонна Фридрих Энгельс «Коммунист баартыйатын манифеһын» таһаарбыттар. Манифестка аан дойду устуоруйата кылаастар охсуһууларын устуоруйата буолара, пролетариат капитализмы самнарыахтааҕа уонна коммунизмы тутуохтааҕа этиллибит.
- 1916 — Аан дойду бастакы сэриитигэр улахан Верден кыргыһыыта саҕаламмыт. Тоҕус ыйдаах элбэх хаан тохтуулаах кыргыһыыга Германия кимэн киириитин Франция тохтоппут.
- 1930 — ВКП(б) Саха обкуомун "Кулаактары утары охсуһуу туһунан" уурааҕа тахсыбыт.
- 1937 — Наассыйалар Лигалара тас дойду «волонтердара» Испания сэриитигэр кытталларын боппут.
- 1945 — Аан дойду иккис сэриитэ: Бразилия экспедиционнай корпуһа Италияҕа Монте-Кастелло аттынааҕы кыргыһыыга ньиэмэстэри кыайбыт.
- 1952 — Бенгаал тылын иһин туруулһааччылар Илин Пакистааҥҥа (билигин Бангладеш) Дакка университетыгар бырачыас аахсыйатыгар тахсыбыттар.
- 1958 — Англия уруһуйдьута Джеральд Холтом эйэ им бэлиэтин айбыт.
- 1971 — Австрия киин куоратыгар Венаҕа Уйулҕаҕа дьайар (психотропнай) бэссэстибэлэр тустарынан конвенцияҕа илии баттаммыт.
- 1972 — Сэбиэскэй «Луна-20» космос хараабыла Ыйга түспүт.
- 1991 — Саха сирин омуктарын музыкатын уонна фольклорун түмэлэ тэриллибит. Дириэктэринэн Аиза Решетникова анаммыт.
- 1992 — "Хостонор баай туһунан" (нууч. О недрах) Федерация сокуона ылыныллыбыт. Бу сокуоҥҥа "икки күлүүс" тосхоло (бириинсибэ) туһаныллыбыта, ол аата хостуур лиссиэнсийэ ыларга федерация уонна эрэгийиэн салалталара иккиэн көҥүл биэриэхтээхтэрэ. Бу тосхол Саха Өрөспүүбүлүкэтэ атаҕар турарыгар көмөлөспүтэ.
Төрөөбүттэр
уларытӨлбүттэр
уларыт- 1982 — Василий Лебедев — эбээн бэйиэтэ, филолог.