1766
| Сыллар |
|---|
| 1762 1763 1764 1765 — 1766 — 1767 1768 1769 1770 |
| Уоннуу сыллар |
| 1730-с 1740-с 1750-с — 1760-с — 1770-с 1780-с 1790-с |
| Үйэлэр |
| XVII үйэ — XVIII үйэ — XIX үйэ |
1766 сыл.
Туох буолбута
уларыт- Ыам ыйын 3 — Саха сирин бойобуодата коллегия советнига Мирон Черкашенинов икки сыл кыайбат бойобуодалаан баран уурайбыт. Кэлин дьаһаах хамыыһыйатын салайбыт. Кини кэнниттэн Алексей Дебринин диэн коллегия асессора бойобуода буолбут. 1769 сыллаахха уурайан Иркутскайга барбыт.
- Сэтинньи 23 — Бастакы дьаһаах хамыыһыйата диэн ааттаммыт хамыыһыйа оттонор ходуһалар сахаларга хаалыахтаахтарын туһунан ыйааҕа тахсыбыт.
- Ахсынньы 2 — Швеция түмэнэ Бэчээт көҥүлүн туһунан сокуону ылбыт, бу сокуон аан дойдуга тыл көҥүлүн туһунан бастакы сокуон буолбута.
- Ахсынньы 5 — Лондоҥҥа искусство оҥоһуктарын атыылыыр аатырбыт "Кристис" аукцион аһыллыбыт. Аукционист Джеймс Кристи бастакы атыытын ыыппыт.
- Ахсынньы 14 (саҥа ааҕыынан ахсынньы 25) — императрица Екатерина II саҥа Уложение (сокуоннар хомуурунньуктара) суруйар хамыыһыйаны тэрийэр туһунан манифест таһаарбыт. Ону таһынан ол Хамыыһыйаҕа киирэр дьокутааттары талыы хаамыытын быһаарар ыйаахтарга илии баттаабыт. Бу Арассыыйа импиэрийэтин бары өрүттэрин уларытар улахан реформа саҕаланыыта этэ. Бу быһаарыыга олоҕуран биир сыл ааспытын кэннэ 1768 сыл тохсунньутугар сахалартан дьокутаатынан Соппуруон Сыраанап талыллыбыта[1]. Ыраахтааҕы Екатерина II анал манифеһынан сокуоннары бэрээдэктииргэ уонна реформалары оҥорорго көмөлөһүөхтээх “Уложеннай хамыыһыйа” диэни тэрийбит. Бу хамыыһыйаҕа империя бары муннугуттан 600-тэн тахса дьокутаат киирбит. Кинилэри кытары Хара Бытык Маһары удьуора Софрон Сыранов дьокутаатынан талыллыбыта.
- Бэс ыйын 1 — Мэлдьэхси нэһилиэгиттэн араарыллан Иккис Мэлдьэхси нэһилиэгэ үөскээбит[2].
Төрөөбүттэр
уларыт- Олунньу 13 — Томас Роберт Малтус, Британия экономиhа
- Ахсынньы 12 — Николай Карамзин — нуучча суруйааччыта уонна устуоруга, ону кытары нуучча тылын реформатора. Нуучча тылыгар француз тылын грамматикатын уонна синтаксиһин хото киллэрэн литературнай нуучча тылын сайдыытыгар сүҥкэн кылааттаах.
Өлбүттэр
уларыт- ↑ О.Г. Сидоров От Алексея Кулаковского до Николая Лугинова. Штрихи к истории якутской культуры. — Якутск: Бичик, 2011. — С. 39. — 200 с. — 1300 экз. — ISBN 978-5-7696-3795-7
- ↑ II Мэлдьэхси нэһилиэгэ / хомуйан оҥордулар: М.Н. Корякин, А. Д. Аммосов. - Дьокуускай : Сайдам, 2019. - 25 см. - (Чурапчы улууһа).- Кн. 1. - 2019. – С.6.