Балаҕан ыйын 23

Балаҕан ыйын 23 диэн Григориан халандаарыгар сыл 266-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 267-c күнэ). Сыл бүтүө 99 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Оҕолор орто оскуоланы бүтэрбэттэрин утары охсуһуу күнэ
• Дойдулар ардыларынааҕы хамсанан этэр тыллар (язык жестов) күннэрэ
• Кыргыстаан Кыргыстаан — Судаарыстыбаннай тыл күнэ
• Литва Литва — Геноцид эмсэҕэлээччилэрин кэриэстэбил күнэ
• Сауд Арабията Сауд Арабията — Национальнай күн
• Япония Япония — Сюбун-но-хи диэн күн-түүн күһүҥҥү тэҥнэһиитин күнэ. Бу күн дьон өбүгэлэрин уонна өлбүттэри кэриэстииллэр.

Түбэлтэлэр

• 1409 — Хэрлэн (Керулен) үрдүнээҕи кыргыһыыга монгуоллар Кытай Миин династиятын сэриитин үлтүрүппүттэр. 1368 сыллаахтан кытайдары иккис бөдөҥ кыайыылара буолбут.
• 1723 — Арассыыйа уонна Персия ыккардыларыгар Петербургтааҕы эйэ сөбүлэҥэ түһэрсиллибит. Арассыыйа импиэрийэтигэр Дербент, Баку, Решт куораттар, Ширван, Гилян, Мазендеран уонна Астрабад провинциялар киирбиттэр, ол оннугар Арассыыйа өрө турбут Афганистан биис уустарыттан уонна Осмаан импиэрийэтиттэн Персияны көмүскүүргэ сөбүлэспит. Ол эрээри кырдьаҕас шах афганецтарга билиэҥҥэ түбэһэн хаалан, кини оннугар олорбут уола Тахмасп II бу сөбүлэҥи билиммэтэҕэ. Ол иһин кэлин Бүөтүр I өлбүтүн кэннэ ити сирдэри Персияҕа төннөрбүттэрэ.
• 1846 — Франция математига Леверье суоттааһынын туһанан ниэмэс астронома Галле Нептуну булбут.
• 1889 — Дьоппуоҥҥа Nintendo диэн видео оонньуу уонна оонньуур консоллары оҥорор хампаанньа төрүттэммит. Маҥнай кини хаарты оҥоруутунан дьарыктанар эбит.
• 1905 — Норвегия уонна Швеция Карлстад дуогабарын түһэрсэн эйэлээхтик арахсыспыттар. Норвегия бэйэтэ хоруоллаах тутулуга суох дойду буолбут, бу иннинэ биэс үйэ тухары Швеция эбэтэр Дания састаабыгар киирэр этэ.
• 1918 — Бассабыыктарга бас бэриммэт сирдэр икки бырабыыталыстыбалара Уфа куоракка кииннээх саҥа быстах кэм бырабыыталыстыбатын — Бүтүн Арассыыйатааҕы Быстах кэм бырабыыталыстыбатын (нууч. Временное Всероссийское правительство, атын аата Директория) төрүттээбиттэр. Бу бырабыыталыстыба алтынньыга Томскайга көспүтэ, онтон сэтинньигэ былааһы Үрдүкү баһылыкка — Александр Колчаакка — биэрбитэ.
• 1932 — Неджд султана Абдул-Азиз ибн Абдуррахман Аль Сауд судаарыстыбатыгар Хиджаз диэн эрэгийиэни холбоон Сауд Арабиятын төрүттээбит.
• 1997 — Яндекс поисковига үлэтин саҕалаабыт.
• 2024 — Израиль Ливааҥҥа «Хезболла» эбийиэктэрин буомбалаабыт, 490-тан тахса киһи өлбүт.

Төрөөбүттэр

• 1901 — Ананий Андреев — 1929—1931 сс. Саха АССР Совнаркомун бэрэстээтэлэ, Саха АССР Коммунальнай хаһаайыстыбатын уонна энергетикэтин бастакы наркома. Сахалартан бастакынан инженер-теплоэнергетик дипломун ылбыта, ол кэннэ Дьокуускайдааҕы электростанция дириэктэрэ буолбута.
• 1937 — Нина Никифорова — Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үтүөлээх учуутала, РСФСР норуотун үөрэҕириитин туйгуна, Учууталлар учууталлара, Үөһээ Бүлүү улууһун, Хоро нэһилиэгин ытык олохтооҕо.
• 1948 — Юрий Тарасов — социология билимин кандидата, политологияҕа уонна политическай социологияҕа идэтийбит Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ.
• 1959 — Ольга Корякина - Умсуура — бэйиэт, Арассыыйа Суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, «Таатта» хаһыакка уонна «Чуораанчык» — «Колокольчик» сурунаалга радактор.

Өлбүттэр

• 1939 — Зигмунд Фрейд — Австрия невролога, психоанализ туһунан үөрэҕи олохтообут киһи.
• 1981 — Георгий Васильев — литературовед, кириитик, тылбаасчыт, филология билимин хандьыдаата. 1938 сылтан ССРС Суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.