Бикипиэдьийэ:Дойдулар сахалыы ааттарын сүрүннүүр испииһэк
Дойдулар сахалыы ааттарын испииһэгэ — бу саха дорҕоонугар сөп түбэһиннэрэ сатаан оҥоһуллубут испииһэк. Сороҕо мөккүөрдээх буолуон сөп.
Сэбиэскэй саҕана (60-с сыллартан ордук күүскэ) киирии тыллары, ол иһигэр дойдулар, омук куораттарын ааттарын сахалыы тиэкискэ суруйарга нууччалыы барыйаанынан суруйар тосхол баар буола сылдьыбыта. 90-с сс. бу тосхол ууратыллан, сахалыы суруллар тиэрминнэри оҥоруу, омуктуу олохтоох тыллары сахатытыы үөдүйбүтэ. Ол эрээри, саха географтара да, лингибиистэрэ да туһааннаах испииһэктэри, ыйынньыктары оҥорботохторо. Онон ким хайдах суруйарынан, ким сахатыттан, ким сэбиэскэй саҕанааҕы тосхолу тутуһан баччааҥҥа диэри кэллибит.
Бикипиэдьийэ дьон саҥатын, төрүттэргэ (источниктарга) хайдах суруллубутун батыһар. Онон дьон ылыммат барыйааннарын суруйар табыллыбата буолуо. Бу сүрүннүүр испииһэк. Ол аата дьон санаатын түмэр, маннык ааттыахха сөп эбит диэн "амтаһыйарга" аналлаах, саҥаран, туттан көрөргө этии киллэрэр.
Испииһэк салгыы чопчуланыахтаах.
- Адьырбайдьаан / Адьарбайдьаан / Асырбайдьаан / Аһырбайдьаан
- Албааньыйа / Албаанньыйа / Албаан сирэ
- Алдьыыр / Алдьыарыйа
- Эмиэрикэ Биргиин арыылара /
- Эмиэрикэ Сомуоата / Сомуойата / Самоата
- Эмиэрикэ Холбоһуктаах Ыстааттара
- Эҥииллэ (Ангилья)
- Оҥуолла Сирэ / Онгуола
- Ондуора / Ондуорра
- Антаарктыка / Антаартыка
- Антиигуа уонна Барбууда
- Арассыыйа
- Арҕаа Саһаара / Араҕаа Сахаара
- Аргэнтиинэ / Аргынтыына / Арҕантыына
- Арууба
- Аустыраалыйа
- Аустырыйа Сирэ
- Апганыстаан / Апҕанньыстаан
- Баҕаама сирэ
- Баҥгыладьыас
- Бахырыайын
- Барбаадас
- Бөлөрүүс / Бөлөрүүсүйэ
- Бэлиис
- Биэлгийэ
- Бэниин Сирэ
- Бэрмууда Арыылара
- Балгаарыйа
- Балыыбыйа
- Буосуньуйа уонна Гэрсэгэбиинэ
- Батсыбаана / Ботсубаана
- Бырассыылыйа / Бырасыыл
- Биритээннээҕи Биргиин Арыылара
- Ииндийэ далайыгар Биритээн сирэ
- Буруниэй / Буруньуой
- Бубуо арыыта (Буве)
- Буркинаа Пасуо / Буркунаа
- Буруундьу
- Бутаан
- Вануаату / Бану
- Батыкаан
- Бэнэсийээлэ / Бэнэһийээлэ
- Бийэтинээм
- Габуон / Гобуон
- Гайаана
- Гаамбыйа
- Гаана
- Ньармаанньыйа / Гэрмээньийэ
- Гэринси Сирэ / Гиэринси
- Гибралтаар
- Грэнаада / Гыранаада
- Гирэнлээндийэ / Гирилээндийэ
- Гириэссийэ
- Сакартибиэл сирэ / Куруусуйа
- Гуадэлуупа
- Гу-аам
- Гыбатымаала
- Гибиниэйэ
- Гибиниэйэ-Бисаайа
- Дааныйа / Даанньыйа
- Доминиика
- Доминикан Өрөспүүбүлүкэтэ
- Дьамаайка
- Дьибутии
- Дьоппуон / Ниппон Сирэ
- Дьэрси Арыыта
- Саиир Сирэ / Сайыыр
- Саамбыйа Сирэ
- Симбаамба
- Илин Тимуор
- Ииндийэ
- Индэниэсийэ
- Урдун Сирэ
- Ираак
- Ираан
- Ирилээндийэ / Ирилээн сирэ
- Исилээндийэ / Исилээн сирэ
- Ыспааньыйа / Испээнньийэ
- Исрайыал
- Итээлийэ / Ытаалыйа
- Йиэмэн
- Кааба Биэрди
- Касаах Сирэ
- Каймаан арыылара
- Комбуоддьа
- Камэруун / Коморуун / Камырыын
- Канаада
- Катаар
- Киэнийэ / Киэньийэ
- Киипир / Кыыпыр
- Кирибаати
- Кокос арыылара
- Колуумбуйа
- Комуор арыылара / Комуордар
- Куонго / Куонга
- Куособо / Куосаба / Куосап
- Куоста-Риика
- Кот д Ибуаар
- Кууба
- Кубиэйт / Кубуойт
- Куук арыылара
- Кыргыстаан
- Кытай
- Лаоос
- Лаатыбыйа
- Лэсоото
- Либаан
- Либиэрийэ
- Лиибийэ
- Литибээ
- Лихтэнистиэн
- Лүксүмбүүр
- Мадагаскаар
- Мадьаар сирэ
- Майоотт
- Макаау
- Хотугу Макыдыаньыйа
- Малаайсыйа
- Малауи
- Мали
- Малдьыып арыылара
- Маалта
- Моруокко
- Мартиниика
- Марсаал арыылара
- Мабырытааньыйа / Мабырытаан сирэ
- Мабырыыкый сирэ
- Миэксикэ
- Микроныассыйа
- Моссамбыык
- Молдуоба
- Манаака / Монаака
- Монгуолуйа / Моҕуол сирэ
- Тсерно Сирэ
- Монтсэррат Сирэ
- Мийээммэ (Биирма Сирэ) / Мыйаамма
- Мэн Арыы
- Намиибыйа Сирэ
- Наууру Сирэ
- Нэдэрлаанд Сирэ
- Нэдэрлаанд Антииллэн Арыылара
- Ньапаал Сирэ
- Ньиигэр
- Ньигиэрийэ
- Ньыкараагыйа
- Ниууэ /Ньуйууйа
- Нарбыагыйа
- Норпуол Арыы
- Омаан
- Ороhуоспа арыыта
- Киин Аапырыка Өрөспүүбүлүкэтэ
- Пакыстаан Сирэ
- Палаау / Палаайы / Палааба
- Панаама
- Папуа - Саҥа Гибиниэйэ
- Парагыбаай
- Пэруу
- Пилипиин
- Пииткэрин Арыылара
- Полаак Сирэ / Буолса
- Португаалыйа
- Пуээрто Риико
- Рэйуньойоон
- Руаанда
- Румыынньыйа
- Эл Солбодуор
- Самооа
- Сан-Мариино
- Сан-Томээ уонна Пириинсипи
- Саҥа Сэлээндьийэ
- Саҥа Колодуоньуйа
- Сауд Араабыйа
- Сэйсиэл
- Сиэн Биинсэн уонна Гирэнэдиинэлэр
- Сиэн-Пиэр уонна Микиэлоон Сирэ
- Сэнэгээл
- Сиэн-Киитис уонна Ниэбис
- Сиэн-Лууйус
- Сент Хелена
- Сиэрбийэ
- Сингапуур
- Сириийэ
- Сылабаакыйа
- Сылабыанньыйа
- Соҕуруу Аапырыка
- Соҕуруу Гэоргиа уонна Соҕуруу Сэндуич Арыылара
- Соҕуруу Кэриэйэ
- Соломуон Арыылара
- Сомалии Сирэ
- Сири Лааҥка
- Эсуатиини / Эсийэтиини
- Судан
- Суринаам
- Сийиэррэ-Лөйүөнэ
- Таддьыкыстаан
- Тайылаан
- Тайбаан
- Тансаанньыйа
- Тибиэт
- Того / Туого
- Токэлаау
- Тонга / Туонга
- Түөркүс уонна Киэйкэс арыылара
- Тринидээд уонна Табаага
- Тубаалу
- Туниис / Туньуусуйа
- Туурсуйа
- Түркүмүөнньүйэ
- Угаанда
- Усбөкүстээн / Үсбүөк сирэ
- Укурайыына
- Уоллис уонна Путууна
- Уругубаай
- Парыар арыылара
- Пиидьи / Бииддьи
- Пиин Сирэ / Пинилээндьийэ
- Болкулуон арыылара
- Быраансыйа
- Гибийээнэ
- Боронсуус Пэлиниэсийэтэ
- Праанс Соҕуруу уонна Антарктиидааҕы сирдэрэ
- Аиити Сирэ
- Хэрд арыыта уонна Макдооналд арыылара
- Холбоһуктаах Араб Эмирааттара
- Холбоһуктаах Ыраах Сир
- Хоҥ Коҥ Сирэ
- Ондуурас Сирэ
- Хорбаатска Сирэ
- Хоту Кэриэй Сирэ
- Хоту Мариаана арыылара
- ХЫ Биргиин арыылара
- Чаад
- Чиэхийэ
- Чиили
- Суиисс Сирэ
- Суэдь Сирэ
- Спитсбэргэн уонна Йан-Майиэн
- Эгиипэт
- Экуадоор Сирэ
- Экуаатор Гуиниэйэ Сирэ
- Эритриэйэ Сирэ
- Эрмээн сирэ / Эрмиэньийэ
- Эстон сирэ / Эстиэньийэ
- Этиоопийа Сирэ