Италияҕа Өрөспүүбүлүкэ күнэ. 1946 сыллаахха референдум түмүгэр Италия өрөспүүбүлүкэ буолбут.

Түбэлтэлэр уларыт

  • 455 — Вандаллар Римҥэ киирбиттэр уонна икки нэдиэлэ устата бу куораты халаабыттар.
  • 1856Амур уонна Зея өрүстэрин силбэһиилэригэр Амур уобалаһын киинэ Благовещенскай куората олохтоммут.
  • 1896Улуу Британияҕа Италияттан төрүттээх Гульельмо Маркони араадьыйаҕа патент ылаары сайаапка түһэрбит.
  • 1897Америка суруйааччыта Марк Твен бэйэтэ өлбүтүн туһунан сураҕы мэлдьэһээри Лондонтан телеграмма ыыппыт: "Мин өлүүм туһунан иһитиннэриилэр алыс үлүннэриилээхтэр".
  • 1896Боотур Уус улууһугар өр кэмҥэ көскө олорон саха тылын грамматикатын чинчийбит Сергей Ястремскай (1857—1931) босхолонон Иркутскайга, онтон салгыы Одессаҕа көһөн барбыт. Бу Харьков дворянинын уола 1886 с. Саха сиригэр көскө ыытыллыан иннинэ устудьуоннуу сылдьан өрөбөлүүссүйэни бэлэмниир үлэҕэ кытынна диэн буруйданан 9 сыл хаатыргаҕа сылдьыбыта. Саха сиригэр уон сыл олорбута.
  • 1924АХШ индеецтэрэ гражданство ылбыттар.
  • 1928 — Саха СиринВКП(б) обкомун бюрота «Саха омук» культурнай-сырдатар уопсастыбаны суох гынар туһунан уураах ылбыт. Бобуу төрүөтүнэн уопсастыбаҕа «сэбиэттэри утарар дьон» киирэллэрэ, оттон салалтатыгар «омугумсук интэлигиэннэр» киирэллэрэ буолбут. Бу дьиҥнээх төрүөтүнэн П. В. Ксенофонтов уонна М. К. Артемьев бастаанньалыыр этэрээттэрин утары охсуһуу содула этэ.
  • 1931 сыллаахха Горнай оройуона тэриллибит. Арҕаа Хаҥалас уонна Нам оройуоннарын уһук нэһилиэктэрин сирин туспа оройуон гыммыттара.
  • 1955Байконур космодрома олохтоммут.
  • 1955 — ССРС уонна Югославия дипломатическай сыһыаннарын салҕаабыттар (1948 сыллаахтан өйдөспөккө быһа сылдьыбыттара).
  • 1962 — Новочеркасскай куоракка сыананы үрдэтиини утары демонстрацияны ытыалаабыттар. Бу кэмҥэ ССРС-ка ас-үөл тиийбэт түгэнэ буола сылдьыбыта, Хрущев аан бастаан кыраныысса таһыттан бурдугу атыылаһарга күһэллибитэ. Мантан сылтаан сыана үрдээбитэ. Холобур эт сыаната ортотунан 31%. Ытыалааһын кэнниттэн биллэринэн 24 киһи уулуссаҕа өлбүтэ, ол иһигэр тааҥкалары, саллааттары көрө тиийбит уолаттар. Өссө сэттэ киһини — "күөртээччилэри" — кэлин суутунан ытан өлөрбүттэрэ. Бу быһылаан кистэммитэ, бэчээккэ 90-с сс. эрэ кэпсээбиттэрэ.
  • 1996 — Санкт-Петербург күбүрүнээтэринэн Владимир Яковлев талыллыбыт. Саха сиригэр Өлүөхүмэҕэ 1944 с. төрөөбүтэ. Сэрии кэмигэр 1942 с. ийэтэ Хильма Ляхитнен диэн ингерманланд омук дьахтара Ленинград Лимузи дэриэбинэтиттэн көскө ыытыллыбыта.
  • 2000 — Святослав Фёдоров, аан дойдуга аатырбыт офтальмолог, авиакатастрофаҕа өлбүт.
  • 2005 — МТС хампаанньа Саха Сиригэр үлэлиирин туһунан биллэрбит, атыылыыр офиһын аспыт.

Төрөөбүттэр уларыт

Өлбүттэр уларыт

  • 1927Кытай устуоруга, таҥхалыыр уҥуохха суруктары уонна былыргы айымньылары чинчийбит Ван Говэй (Уоҥ Гуоуэй). Олоҕун бүтэһик сылларыгар Монгуол Импиэрийэтин устуоруйатын үөрэппитэ.
  • 2010 — Надежда Докалова (1957 с. төрөөбүт), хотугу омуктар ырыаларын айааччы уонна ырыаһыт.