Сыллар
1865 1866 1867 186818691870 1871 1872 1873
Уоннуу сыллар
1830-с 1840-с 1850-с1860-с1870-с 1880-с 1890-с
Үйэлэр
XVIII үйэXIX үйэXX үйэ

1869 сыл.

Туох буолбута

уларыт

Кулун тутар

уларыт
  • Кулун тутар 18 — Нуучча химиятын уопсастыбатын мунньаҕар Д. И. Менделеев аатыттан Н. А. Меншуткин элэмиэннэр атомнарын ыйааһыныттан кинилэр свойстволара тутулуктааҕын туһунан биллэриини оҥорбут (кэлин Периодическай систиэмэ табылыыссата диэн аатынан биллибитэ).


Бэс ыйа

уларыт
  • Бэс ыйын 8 — Чикаготтан сылдьар Айвз Макгаффни пылесоһу патеннаабыт.

От ыйа

уларыт

Сэтинньи

уларыт
  • Сэтинньи 11Австралияҕа Виктория штат олохтоох омуктарын "көмүскүүр" туһунан сокуон ылыныллыбыт. Бу сокуонунан бырабыыталыстыба олохтоохтор бэйэлэрэ уонна оҕолоро ханна олороллорун хонтуруоллуур кыахтаммыта. Тиһэҕэр, оҕолору күүстэринэн дьонноруттан былдьаан, интэринээттэргэ көһөртөөн «уоруллубут көлүөнэлэр» баар буолууларыгар тириэрдибитэ.
  • Сэтинньи 17Эгиипэккэ үөрүүлээх быһыыга-майгыга Средиземнай уонна Кыһыл байҕаллары холбуур Суэц ханаала аһыллыбыт. Ханаалы Франция хампаанньата 1859 сыллаахха тутан саҕалаабыта уонна 10 сыл буолан баран бүтэрбитэ. Ханаал уһуна 163 километр, кэтитэ ордук кыараҕас сиригэр 300 миэтирэ.

Төрөөбүттэр

уларыт

Өлбүттэр

уларыт