Сэтинньи 26

Сэтинньи 26 диэн Григориан халандаарыгар сыл 330-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 331-c күнэ). Сыл бүтүө 35 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Монголия Монголия — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
• Абхазия Өрөспүүбүлүкэтэ Абхазия Өрөспүүбүлүкэтэ (Грузия) — Конституция күнэ
• Ииндийэ Ииндийэ — Конституция күнэ
• Аан дойдутааҕы информация күнэ. 1994 сыллаахтан Информатизация аан дойдутааҕы акадьыамыйата бэлиэтиир

Түбэлтэлэр

• 1394 — Сеул Кэриэйэ киин куората буолбут.
• 1812 — Березина диэн өрүс таһыгар нуучча сэриитэ Арассыыйаттан тэскилээн иһэр французтары кыргыбыт. Өрүһү туорааһыҥҥа французтар өттүлэриттэн элбэх көннөрү, саллаат буолбатах дьон, дьахталлар уонна оҕолор өлбүттэрэ.
• 1924 — Монголия Народнай Өрөспүүбүлүкэтэ төрүттэммит — аан дойдуга иккис социалистыы судаарыстыба.
• 1939 — Майнилатааҕы түбэлтэ. Майнила диэн сэбиэскэй дэриэбинэ аттыгар сылдьыбыт саллааттары Финляндия өттүттэн пушканнан ытыалаабыттарыгар күтүрээбиттэр. Фииннэр билиммэтэхтэр, кыраныыссаҕа пушкабыт да суох диэбиттэр, силиэстийэ ыытарга модьуйбуттар, Сэбиэскэй бырабыыталыстыба онтон батыммыт уонна түөрт хонугунан сэриини биллэрбит.
• 1941 — Вице-адмирал Тюити Нагумо хамаандалаах дьоппуон флотун эскадрата Курил арыыларын Хитокаппу (Касатка) хомотуттан Пёрл-Харборга айанын саҕалаабыт.
• 1965 — Франция бастакы «Asterix» спутнигын куйаарга көтүппүт.
• 1970 — Кариб байҕалыгар баар Гваделупа киин куоратыгар Бас-Терреҕэ биир мүнүүтэ иһигэр 38,1 мм ардах түспүт. Бу аан дойду устуоруйатыгар регистрацияламмыт саамай күүстээх ардах.
• 1991 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын сойууһун I сийиэһэ буолбут.
• 1992 — Арассыыйаҕа хостонор алмааһы кыраныысса таһыгар «Арассыыйа-Саха алмаастара» эрэ атыылыахтаахтарын туһунан ыйаах тахсыбыт.
• 1994 — Чэчиэн оппозициятын (Умар Автурханов салайааччылаах Чэчиэн өрөспүүбүлүкэтин быстах кэмнээҕи сэбиэтэ) этэрээттэрэ Грознайы ыла сатаабыттара табыллыбатах. Онно ФСБ лииньийэтинэн кыттыспыт Арассыыйа танкистара Джохар Дудаев сэриитиһиттэригэр билиэҥҥэ түбэспиттэр. Сэтинньи 30 күнүгэр Борис Ельцин Чечняҕа бэрээдэги олохтуур туһунан кистэлэҥ ыйаахха илии баттаабыта, ахсынньы 1 күнүгэр Арассыыйа сөмүлүөттэрэ аэродромнарга турар Чэчиэн Өрөспүүбүлүкэтин сөмүлүөттэрин урусхаллаабытара (ким буомбалаабытын билиммэтэхтэрэ), ахсынньы 11 күнүгэр Арассыыйа аармыйата киллэриллибитэ, Чэчиэн бастакы сэриитэ саҕаламмыта.
• 2002 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин уонна Москуба бырабыыталыстыбалара атыы-эргиэн, наука-техникэ уонна култуура эйгэлэригэр 2002—2006 сылларга бииргэ үлэлиир туһунан сөбүлэҥҥэ илии баттаабыттар.
• 2003 — "Сахабилиибанк" лиссиэнсийэтэ ууратыллыбыт.
• 2008 — Ил Түмэн уурааҕынан Эдьигээн улууһа "эбэҥки национальнай улууһа" диэн стаатустаммыт.

Төрөөбүттэр

• 1857 — Фердинанд де Соссюр — Швейцария тыл үөрэхтээҕэ, Женева лингвистическэй оскуолатын саҕалааһыныгар семиология уонна структурнай лингвистика төрүттэрин укпут киһи. Фердинанд де Соссюру XX үйэтээҕи лингвистика "аҕатынан" ааттыыллар.
• 1887 — Григорий Попов (1942 өлб.) — Саха сиригэр төрөөбүт нуучча аҕабыыта, богословие билимин хандьыдаата, уопсастыбаннай диэйэтэл.
• 1902 — Герасим Бястинов – Бэс Дьарааһын — прозаик, очеркист (1934 өлб.). Кини аатын Таатта улууһун Чымнаайы орто оскуолата сүгэр.
• 1912 — Матвей Спиридонов — горняк, "Якутзолото" холбоһук начаалынньыга, Социалистыы Үлэ Дьоруойа (1993 өлб.).

Өлбүттэр

• 1964 — Кирилл Горохов (22.07.1928 төр.) — Саха Сирин өрөбөлүүссүйэ иннинээҕи устуоруйатын, аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар устуоруйаларын чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
• 2018 — Бернардо Бертолуччи (1941 төр.), Италия кинорежиссёра, драматург уонна бэйиэт, Оскар бириэмийэ лауреата.