Атырдьах ыйын 30

күнэ-дьыла

Атырдьах ыйын 30 диэн Григориан халандаарыгар сыл 242-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 243-c күнэ). Сыл бүтүө 123 күн баар.

Бэлиэ күннэр

уларыт

Түбэлтэлэр

уларыт
  • 1736 — Устудьуон Степан Крашенинников Өлүөхүмэ остуруогуттан сахалар сылдьар суолларынан Кэмпэндээйигэ туус тахсар сирин чинчийэр соруктаах айанын саҕалаабыт (урукку ааҕыынан атырдьах ыйын 19 күнүгэр). Бастаан Бүүрүк үрэҕинэн өрө тахсан хайа систэрин туораабыт, онтон Бүлүү өрүс тардыытыгар Кэмпэндээйи үрэххэ түспүт. Атырдьах ыйын 6 күнүгэр (атырдьах ыйын 26) Кэмпэндээйи туустаах дьүүктэлэрэ тахсар сирдэригэр тиийбит. Сарсыныгар отучча биэрэстэлээх сиргэ баар Таас Туус диэн хайаны чинчийбит уонна Намана үрэҕинэн Өлүөхүмэҕэ балаҕан ыйын 15 күнүгэр (балаҕан ыйын 15) төннөн тиийбит. Сарсыныгар отчуотун суруйан эспэдииссийэ салайааччыларыгар Гмелиҥҥэ, Миллергэ, Делиль де ла Кроергэ ыыппыт.
  • 1756Елизавета Петровна ыраахтааҕы тыйаатырга нууччалыы трагедиялары уонна кэмиэдьийэлэри көрдөрөр туһунан ыйаах таһаарбыт. Онон Петербуурга Арассыыйа саамай кырдьаҕас тыйаатыра — Александринскай аһыллыбыт.
  • 1757 — Илин Пруссияҕа Гросс-Егерсдорф диэн сэлиэнньэ аттыгар нуучча аармыйата Пруссия аармыйатын үлтүрүппүт. Бу Сэттэ сыллаах сэриигэ нуучча аармыйата кыттыылаах бастакы бөдөҥ кыргыһыы этэ (Пруссия өттүттэн 28 тыһ., Арассыыйа өттүттэн 55 тыһ. киһи кыттыбыта). Ол эрээри, аармыйа баһылыга генерал-фельдмаршал Апраксин Степан Федорович чугуйан биэрэн, кыайыы улахан түмүгү аҕалбатаҕа. Сэлиэнньэ билигин суох, буолбут сирэ аныгы Калининград уобалаһын Черняховскай оройуонугар баар.
  • 1873Австрия чинчийээччилэрэ Юлиус Пайер уонна Карл Вейпрехт Хотугу Муустаах далайга Франц-Иосиф Сирэ архипелагы арыйбыттар. Бу билигин Арассыыйа биир саамай хотугу территорията.
  • 1901 — Англия айааччыта Хьюберт Сесил Бут (Hubert Cecil Booth) электрическэй пылесоһу патеннаабыт.
  • 1918Москубаҕа Владимир Ленины миитиҥҥэ тыл эппитин кэннэ ытан өлөрө сатаабыттар. Ленин бааһырыыттан түргэнник үтүөрбүт. Большевиктар бу быһылааҥҥа иэстэһээри кыһыл террор бэлиитикэтин саҕалаабыттара.
  • 1922Владивостоктан Лаамы кытылын диэки үрүҥ генерал Анатолий Пепеляев экспедиционнай корпуһа арахпыт.
  • 1960 — Татаар бэйиэтин Габдуллаа Тукаай Казань куоракка туруоруллубут мэҥэтэ РСФСР култуурунай баайын эбийиэгинэн биллэриллибитэ.
  • 2012Эдьигээҥҥэ тустуук Роман Дмитриевка бүүс туруоруллубут.

Төрөөбүттэр

уларыт

Өлбүттэр

уларыт
  1. Why do we celebrate International Whale Shark Day? | GVI UK(ааҥл.). Тургутулунна 19 Атырдьах ыйын 2020.