- 1054 — Оҕус сулус бөлөҕөр сулус эстиитин кытай, арааб астрономнара уонна баҕар Америка төрүт олохтоохторо көрбүттэрин суруйан хаалларбыттар. 23 хонук тухары бу сулус күнүһүн да көстөр чаҕылхай эбит.
- 1768 — Екатерина II ыраахтааҕыны кытта көрсөр соруктаах баран иһэр сахалар дьокутааттарын Соппуруон Сыраанабы Бүтүн Сибиир Сенатын дьаһалтата (Тобольскай куорат) дьиэтигэр төннөрүгэр уураахтаабыт. Бу иннинэ Иркутскай күбүөрүнэтин дьаһалтата быыбары биллиммэтэх, ыраахтааҕыга барарын утарбыт. Ол да буоллар саха кинээстэрэ Сыранов Москуба куоракка ыраахтааҕыга тиийиэхтээх диэн туруорсубуттар, Сыраанап Сибиир тойотторун бобуутун-хаайыытын ылымматах, син биир ыраахтааҕыны баран көрсүбүт, саха кыһалҕатын туруорсубут.
- 1776 — Континент иккис Кэнгириэһэ АХШ Тутулуга суох буолуутун туһунан Декларацияны ылыммыт.
- 1845 — Коллежскай советник Николай Каргопольцев Саха уобалаһын бырабылыанньатын бэрэстээтэлинэн анаммыт. Кини бу солоҕо 1850 сыл кулун тутар 18 күнүгэр диэри олорбут.
- 1892 — Арҕаа Самоа күн-дьыл уларыйыытын лиинийэтин көһөрөн Арҕаа полушариеҕа киирэр буолбут, онон биир күн манна иккиһин хатыламмыт уонна бу сыллара кинилэргэ 367 күннээх буолбут. АХШ-ы кытары сыһыаны чэпчэтэр туһугар маннык гыммыттар эбит. Онтон 2011 сыллаахха Австралияны уонна Саҥа Зеландияны кытары сыһыаны чэпчэтэр туһуттан Арҕаа Самоа төттөрү Илин полушариеҕа көспүт, бу сыл биир күн көтүтүллүбүт.
- 1920 — Соторутааҕыта Иркутскайтан төннөн кэлбит Степан Васильев Дьокуускай куорат ыччатын бастакы уопсай мунньаҕын тэрийэн ыыппыта. Саха сиригэр ыччат хомуньуустуу сойууһа — хомсомуол — тэриллэн барбыта.
- 1928 — Ю. А. Билибин салайыытынан Бастакы Халыма геолого-разведочнай экспедицията үлэтин саҕалаабыт.
- 1931 — саха дьоно Семен Старостин – Одьоо Ыстаарыһын (Амма), Михаил Корнилов-Мээнчэ уола (Өлүөхүмэ) уонна Егор Старостин - Тоҕурууса (Илин Хаҥалас) Соловки концлааҕыртан күрээн Финляндия сирин булаллар. Финляндияҕа олохсуйаллар. Дьон бэртэрэ буолан тыыннаах ордон, өссө бэйэлэрин кэнниттэн суол-иис хааллараллар.
- 1946 — Илин Пруссия киин куоратын Кёнигсберг аата уларытыллан Калининград буолбут. Урукку олохтоохторун тобохторо — ньиэмэстэр уонна литовецтар — 1947 сыллаахха Германияҕа депортацияламмыттара, саҥа Калининград уобалаһыгар ССРС холкуостаахтарын илдьэн олохсуппуттара.