Сыллар
1922 1923 1924 192519261927 1928 1929 1930
Уоннуу сыллар
1890-с 1900-с 1910-с1920-с1930-с 1940-с 1950-с
Үйэлэр
XIX үйэXX үйэXXI үйэ

1926 сыл.

Туох буолбута уларыт

Тохсунньу уларыт

  • Тохсунньу 5 — ВКП(б) Саха сиринээҕи обкомын бюрота "Балаҕаны хотонтон араарар туһунан" уураах таһаарбыт.
  • Тохсунньу 23Ньылхаҥҥа Бары тоҥустар иккис сийиэстэрэ арыллыбыт. Манна Саха АССР дьокутааттара кыттыыны ылбыттар. Сүрүн ырытыллыбыт боппуруос: тоҥустар уонна сэбиэскэй былаас. Саха хомуньуустара бу иннинэ саҕаламмыт тоҥус бастаанньатын уҕарыта сатаабыттар, тоҥустар буоллаҕына сэбиэскэй былаас туох да үчүгэйи аҕалбата диэн санааларын уларыппатахтар.

Олунньу уларыт

Кулун тутар уларыт

  • Кулун тутар 2 — ССКП Саха сиринээҕи обкуома Дьокуускайдааҕы судаарыстыбаннай кинигэ кыһатын тэрийэр туһунан быһаарыы ылыммыт, бу быһаарыы САССР бырабыыталыстыбатын от ыйын 30 күнүнээҕи уурааҕынан (М. Аммосов илии баттааһыннаах) олоххо киирбитэ. Кыһа кэлин 90-с сылларга "Бичик" диэн ааттаммыта, 2021 сыллаахха "Айар" диэн буолбута.
  • Ыам ыйын 12Польшаҕа переворот буолбут, Польша урукку Начальнига (1918-22 сс. дойду баһылыга), кэлин аармыйа генштабын салайааччыта, маршал Юзеф Пилсудскай былааска төттөрү кэлбит, авторитарнай режими олохтообут.
  • Сайын — Незаметнай бириискэҕэ маҥнайгы драга үлэҕэ киирэр.

Алтынньы уларыт

  • Алтынньы 14"Чолбон" сурунаал маҥнайгы нүөмэрэ тахсыбыт. Сурунаал аата хаста даҕаны уларыйа сылдьыбыт: 1930-1937 сc. — "Кыһыл ыллык", 1938-1940 сc. — "Художественная литература", 1940-1998 сc. — "Хотугу Сулус", уонна 1999 сылтан ыла "Чолбон" диэн бастакы аата төннөрүллүбүт. Маны таһынан 1956 сылтан ыла "Хотугу Сулустан" нууччалыы "Полярная звезда" сурунаал туспа барбыт.

Сэтинньи уларыт

  • Сэтинньи 2 — саха тылынан тахсар уус-уран литэрэтиирэ сурунаала "Чолбон" төрүттэммит. Саха АССР обкуомун бүрүөтүн 107 нүөмэрдээх боротокуолугар олоҕуран "Саха омук" култуура-сырдатар уопсастыба уонна Үөрэҕирии, доруобуйа харыстыабылын наркоматын кыттыгас таһаарыыларын быһыытынан олохтоммута. Төрүттээччилэринэн суруйааччы Алампа (сурунаал бастакы эрэдээктэрэ), литэрэтиирэ кириитигэ Василий Леонтьев, тылбаасчыт Алексей Бояров буолбуттара.
  • Сэтинньи 10 — 24 саастаах ВКП(б) Верхоянскай уокуруктааҕы кэмитиэтин сэкиритээрэ Афанасий Новгородов, кэлин биллиилээх учуонай буолбут. Бастакы уокуруктааҕы ВКП(б) конференциятын тэрийэн сэтинньи 10-18 күннэригэр ыыппыта.

Ахсынньы уларыт

  • Ахсынньы 17ССРС-ка бастакы бүтүн сойуустааҕы биэрэпис саҕаламмыт. Саха АССР-га усулуобуйа ыараханын иһин биэрэпис киин оройуоннарга саас, онтон хоту оройуоннарга күһүн биирдэ түмүктэммитэ.
  • Ахсынньы 29 — Төмтөөн оройуона тэриллибитэ, киинэ Якут диэн суол станциятыгар буолбута (1927 сыллаахха улуус киинэ Нагорнай бөһүөлэккэ көһөрүллүбүтэ).

Төрөөбүттэр уларыт

Өлбүттэр уларыт

Литература уларыт

  • Калашников А. А. Якутия. Хроника, факты, события: 1917-1953 г. ч.2. — Дьокуускай: Бичик, 2004.