Дыгын оонньуулара — саха төрүт оонньууларыгар боотурдар күрэхтэһиилэрэ.

Тас видео-билэлэр
Дыгын оонньуулара. 2013, формат видео — ru:QuickTime

Саха төрүт оонньууларыгар күрэхтэһии Дьокуускай куорат ыһыаҕар 1990 сылтан саҕалаан ыытыллар. Бастакы кыайыылааҕынан Андрей Попов (Амма улууһа) буолбут, 1991 сыллаахха кыайыыны Василий Николаев (Бүлүү) ситиспит. 1992 сыллаахха ыытыллыбатах. 1993 сыллаахха Юрий Эверстов (Нам улууһа), 1994 – Валерий Сивцев (Тулаҕы) кыайбыттар.

1995 сылтан бу күрэхтэһии «Дыгын оонньуулара» диэн аатыран, хас сыл аайы «Туймаада ыһыаҕын» чэрчитинэн ыытыллар (1995 сылтан саҕалаан Дьокуускай ипподромугар, 1998 сылтан «Үс хатыҥ» диэн ыһыахтыыр сиргэ). Оонньуулар саҕаланыахтарыттан үс төгүллээх чемпионунан Иннокентий Макаров (Чурапчы улууһа)(1995-1997), биэс төгүллээх - Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа)(2016-2019,2021), алта төгүллээх — Николай Дьяконов (Нам улууһа)(1998,2002-2006), сэттэ төгүллээх — Иван Белолюбскай —Күүстээх Уйбаан (Уус-Алдан улууһа)(1999,2007-2012) буолбуттар.

Дыгын оонньууларын көрүҥнэрэ

уларыт

Оонньуулар торумнарыгар араас кэмҥэ кулун тардыы, бэрэмэдэйдээх сүүрүү о. д. а. көрүҥнэр бааллара.

Күрэс көрүҥэ Бастаан
ыытыллыбыт сыла
Үс төгүл үс
3 кылыы, 3 ыстаҥа, 3 куобах
Тутум эргиир
  Хапсаҕай
  Оҕунан ытыы
35 м
Мас тардыһыыта
  Кыыһы эккирэтии (сүүрүү)
400 м
Тааһы көтөҕүү
110 кг

Дыгын оонньууларын кыайыылаахтара

уларыт
Оонньуулар Буолбут сыла Күрэхтэһээччи
ахсаана
Бастакы
Иккис
Үһүс
#
I
1995
10
  Иннокентий Макаров Юрий Эверстов (Нам улууһа) Пётр Давыдов (Эдьигээн улууһа)
II
1996
12
  Иннокентий Макаров   Яков Оконешников Пётр Варламов (Нам улууһа)
III
1997
12
  Иннокентий Макаров Петр Матаннанов (Таатта улууһа)   Александр Захаров
IV
1998
12
Николай Дьяконов (Нам улууһа)   Сергей Кузьмин   Пётр Варламов
V
1999
8
  Иван Белолюбскай   Николай Максимов   Юрий Хабаров
VI
2000
7
Юрий Эверстов (Нам улууһа)   Николай Максимов Анатолий Баишев (Амма улууһа) [1]
VII
2001
12
Анатолий Баишев (Амма улууһа) Николай Колодко (Нерюнгри)   Николай Максимов [1]
VIII
2002
8
Николай Дьяконов (Нам улууһа)   Иван Белолюбскай   Пётр Варламов
IX
2003
8
Николай Дьяконов (Нам улууһа)   Иван Белолюбскай   Александр Кузнецов
X
2004
7
Николай Дьяконов (Нам улууһа)   Иван Белолюбскай Василий Иванов (Нам улууһа)
XI
2005
8
Николай Дьяконов (Нам улууһа)   Иван Белолюбскай   Николай Саввинов
XII
2006
14
Николай Дьяконов (Нам улууһа)   Николай Саввинов   Фёдор Фёдоров
XIII
2007
12
  Иван Белолюбскай Николай Дьяконов (Нам улууһа)   Фёдор Фёдоров
XIV
2008
20
  Иван Белолюбскай Николай Дьяконов (Нам улууһа) Борис Сивцев (Нам улууһа)
XV
2009
12
  Иван Белолюбскай   Фёдор Фёдоров Борис Сивцев (Нам улууһа)
XVI
2010
11
  Иван Белолюбскай   Фёдор Фёдоров   Любомир Николаев
XVII
2011
12
  Иван Белолюбскай   Николай Николаев   Любомир Николаев
XVIII
2012
16
  Иван Белолюбскай   Александр Аринкин   Любомир Николаев
XIX
2013
13
  Любомир Николаев   Николай Николаев   Александр Аринкин [2][3]
XX
2014
13
  Пётр Старостин   Любомир Николаев   Александр Аринкин
XXI
2015
12 (24)
Алексей Кутуков (Нам улууһа)   Пётр Старостин   Алексей Козлов
XXII
2016
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа)   Алексей Козлов Артем Варданян (Нам улууһа)
XXIII
2017
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Артем Варданян (Нам улууһа)   Алексей Козлов
XXIV
2018
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Николай Матаннанов (Таатта улууһа)   Айсен Ботуев
XXV
2019
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Артем Варданян (Нам улууһа) Леонид Филиппов (Амма улууһа)
XXVI
2020
12
Леонид Филиппов (Амма улууһа) Артем Варданян (Нам улууһа) Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа)
XXVII
2021
12
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) Николай Матаннанов (Таатта улууһа)   Дьулустан Ноговицын
XXVIII
2022
12
Алексей Уваровский (Кэбээйи улууһа) Николай Матаннанов (Таатта улууһа)   Дьулустан Ноговицын
XXIX
2023
12
Вячеслав Дьяконов (Нам улууһа) Артем Варданян (Нам улууһа)   Айсен Ботуев
XXX
2024
12
  Дьулустан Ноговицын Борис Сдвижков (Амма улууһа) Артем Дьяконов (Кэбээйи улууһа)

Дыгын оонньууларын ситиһиилэрэ

уларыт

Ордук элбэхтэ кыайбыт боотур

Боотур Уопсайа Хас сыллаахха
  Иван Белолюбскай 7 1999, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012
Николай Дьяконов (Нам улууһа) 6 1998, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006
Егор Филиппов (Хаҥалас улууhа) 5 2016, 2017, 2018, 2019, 2021
  Иннокентий Макаров 3 1995, 1996, 1997
Юрий Эверстов (Нам улууһа) 1 2000
Анатолий Баишев (Амма улууһа) 2001
  Любомир Николаев 2013
  Пётр Старостин 2014
Алексей Кутуков (Нам улууһа) 2015
Леонид Филиппов (Амма улууһа) 2020
Алексей Уваровский (Кэбээйи улууһа) 2022
Вячеслав Дьяконов (Нам улууһа) 2023
  Дьулустан Ноговицын 2024

Ордук элбэхтэ кыайбыт улуус

Улуус Боотурдара Уопсайа
Нам улууһа 4 9
  Уус-Алдан улууһа 1 7
Хаҥалас улууhа 1 5
  Чурапчы улууһа 2 4
Амма улууһа 2 2
  Үөһээ Бүлүү улууһа 1 1
Кэбээйи улууһа 1 1
 Горнай улууһа 1 1

Быһаарыылар

уларыт
  1. 1,0 1,1 Николай Дьяконов кыттыбатах.
  2. Ирина Протодьяконова. Имя нового кумира, Победителя «Игр Дыгына-2013″ — Любомир Николаев! // SakhaPress.ru. — 01.07.2013.
  3. 2013 сылтан Иван Белолюбскай кыттыбат.

Сигэлэр

уларыт