Олунньу 27 диэн Григориан халандаарыгар сыл 58-с күнэ. Сыл бүтүө 307 күн (ордук хонуктаах сылга 308 күн) баар.

Бэлиэ күннэр

уларыт

Түбэлтэлэр

уларыт
  • 425 — кэргэнин Элия Евдокия көҕүлээһининэн Феодосий II ыраахтааҕы Константинополь университетын олохтообут.
  • 907 — Кидань басхана Өлүүй Амбагай (Тайцзи уонна Абаоцзи диэн ааттарынан эмиэ биллэр, 872–926 сс.) Хотугу Кытайга Ляо династиятын олохтоон импэрээтэр буолбут.
  • 1617Швеция уонна Арассыыйа Столбовтааҕы сөбүлэҥҥэ илии баттаабыттар, Ингерманландия сэриитин түмүктээбиттэр, бу сөбүлэҥинэн Арассыыйа Балтикаҕа тахсыбат буолбута.
  • 1918Дьокуускайга контрреволюционнай Уобаластааҕы Сэбиэти утарар почта-телеграф үлэһиттэрин забастовката саҕаламмыт, кулун тутар 20 күнүгэр түмүктэммит. Забастовкаҕа типография, бэчээт үлэһиттэрэ, оспуоччуктар (извозчиктар), тимир уһаарааччылар уо.д.а. кыттыспыттар.
  • 1921 — Хомсомуол Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уоргана «Хотугу ыччат» хаһыат бастакы нүөмэрэ «Автономная Якутия» хаһыакка сыһыарыы быһыытынан тахсыбыт. Бу хаһыат аатын хаста да уларытан (“Хотугу ыччат”, “Эдэр бассабыык”, “Эдэр коммунист”, “Сахаада”) 1990 сыллаахха дылы тахсыбыта. 1993 сыллаахха “Эдэр коммунист” сэбиэдиссэйэ Иван Ушницкай “Эдэр саас” хаһыаты тэрийбитэ.
  • 1923Чурапчыттан Аммаҕа айаннаан иһэр Ефим Курашов кыһыл этэрээтэ генерал Ракитин уонна полковник Худояров үрүҥ этэрээтин 3 чаастаах кыргыһыы түмүгэр кыайбыт.
  • 1932Англия учуонайа Джеймс Чедвик нейтрону арыйбыт.
  • 1933Берлиҥҥэ Рейхстаг умайбыт. Бу кэмнэ Германияҕа Рейхстагка быыбар айдаана буола турбут, онно нацистар коммунистары утары киирсибитэр. Баһаарга коммунист Маринус ван дер Люббе буруйдаммыт, ол кэнниттэн Хомуньуус баартыйата бобуллубут.
  • 1937 — Саха АССР саҥа конституциятын бырайыага бигэргэммит.
  • 1940 — Мартин Кеймен уонна Сэм Рубен углерод-14 арыйбыттар.
  • 1942Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр Голландия Ост-Ииндийэтигэр (Индонезия) Ява байҕалын кыргыһыыта буолбут. Дьоппуон флота Нидерланды, Британия уонна АХШ кыттыгастыы флоттарын үлтүрүппүт. Сарсыныгар дьоппуоннар Ява арыытыгар тиксибиттэр.
  • 2006Саха сирин дьахталларын XII сийиэһэ саҕаламмыт. Өрөспүүбүлүкэҕэ 500-тэн тахса дьахтар тэрилтэтэ баар, 332 нэһилиэккэ женсовет баар диэн буолбут, 138 дьахтар түмсүүтэ (кулууба) баар эбит.
  • 2010Чиили киин оройуоннарыгар 8,8 бааллаах сир хамсааһына буолбут, 500-тэн тахса киһи ҕлбүт, тыһыынчанан дьон эмсэҕэлээбиттэр. Бу сир хамсааһыныттан саҕаламмыт цунами сотору кэминэн Гавайи арыыларыгар тиийбитэ.
  • 2015 — уруккута Арассыыйа бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлэ Борис Немцову Москубаҕа уулуссаҕа ытан өлөрбүттэр.

Төрөөбүттэр

уларыт

Өлбүттэр

уларыт
  • 1936Иван Павлов (1849 төр.), нуучча физиолога, физиологияҕа уонна мэдиссиинэҕэ Нобель бириэмийэтин лауреата (1904).
  • 1943Александр Матросов (1924 төр.), стрелковай полка рядовойа, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа.
  • 2015Борис Немцов (1959 төр.), Арассыыйа бэлиитигэ уонна судаарыстыба диэйэтэлэ.