Сэтинньи 25 диэн Григориан халандаарыгар сыл 329-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 330-c күнэ). Сыл бүтүө 36 күн баар.

Бэлиэ күннэр

уларыт

Түбэлтэлэр

уларыт
  • 1510Португалия байыаннай хараабыллара Биджапур султааныттан Гоаны сэриилээн ылбыттар. Түмүгэр бу сир 451 сыл тухары Португалия холуонньата буолбута.
  • 1596 — Фиин бааһынайдара түһээн элбэҕин сөбүлээбэккэ дворяннарын утары өрө турбуттар (Финляндия ол саҕана Швецияҕа киирэрэ). Бу өрө туруу устуоруйаҕа Сүллүгэстээх сэрии диэн аатынан киирбитэ — бааһынайдар куйахтаах дьону кытта сүнньүнэн сүллүгэһинэн охсуһаллар этэ.
  • 1735Москубаҕа ыраахтааҕы Анна Иоанновна дьаһалынан сүдү улахан "Ыраахтааҕы-куолакал" кутуллубут.
  • 1867Альфред Нобель динэмиити патеннаабыт.
  • 1906Дьокуускайга уокурук бэрэстэбиитэллэрин мунньаҕа буолбут. Сэриигэ харчы сиэртибэлээһин туһунан, Иркутскайга арыллар үнүбүрсүөккэ харчынан көмө туһунан, уон биэксэл-акушер пууннарын эбии арыйыы туһунан кэпсэппиттэр.
  • 1906 — Бу кэмҥэ Саха уокуругар 269 тыһыынча киһи олороро биллибит. Онтон 3600 киһитэ араас буруйдары оҥорон көскө кэлэн олороллор эбит, олортон 900-һэ дьахтар этэ.
  • 1906 — Ыраахтааҕы ыйааҕынан Саха уобалаһын губернаторынан Иван Крафт анаммыт. Кини бу солоҕо 1913 сыллаахха дылы олорбута.
  • 1936Саха АССР саҥа Төрүт сокуонун барыла Сойуус былааһыгар бигэргэтиигэ киирбит.
  • 1941Финляндия, Румыния, Болгария уонна ньиэмэстэр окупаассыйалаабыт сирдэригэр баар дойдулар Хорватия, Словакия, Дания Коминтерн утары пакт диэн сөбүлэҥҥэ холбоспуттар. Маны таһынан сөбүлэҥҥэ Япония окупаассыйалаабыт Кытай сорҕото киирбитэ. Бу сөбүлэҥи бастаан Германия уонна Япония 1936 с. түһэрсэллэригэр Сэбиэскэй Сойууһу утары хайысхалаах этэ, ол иһин "хомуньуус идэлиэгийэтэ аан дойдуга тарҕаныытын хааччахтыырга" диэн соруктааҕа. Кэлин ,1939 с. Германия уонна ССРС ыккардыларыгар атын сөбүлэҥ (Риббентроп-Молотов паакта) түһэрсиллибитин кэннэ, Британияны уонна атын арҕаа дойдулары утары хайысхалана сылдьыбыта.
  • 1950Кэриэйэ сэриитин кэмигэр ХНТ сэриилэрэ хомуньуустары быһаарыылаахтык кыайан Кытай кыраныыссатыгар тахсыбыттарын кэннэ Кытай аармыйата улахан кимэн киириини саҕалаабыт. ХНТ ыараханнык кыайтаран дойду хотугу аҥаарын сүтэрбит.
  • 1965 — ССРС Минцветметын № 32 бирикээһинэн «Якутзолото» производственнай холбоһук тэриллибит.
  • 1992 — Судаарыстыба баайын-дуолун Арассыыйа Федерациятын уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин ыккардыларыгар чопчулааһын туһунан Арассыыйа бэрэсидьиэнин уонна СӨ бырабыыталыстыбатын ыккардыларыгар сөбүлэһии түһэрсиллибит. Бу сөбүлэһии түмүгүнэн дойдуну көмүскүүр суолталаах эбийиэктэртэн ураты баай-дуол барыта Саха Өрөспүүбүлүкэтин бас билиитигэр киирбитэ. Аҕыйах тэрилтэ (холобур Өлүөнэтээҕи өрүс пароходствота) икки хаһаайыннаммыта (совместная собственность) — Арассыыйа уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтэ.
  • 2004Панкратион Аан дойдутааҕы федерациятын (ATHLIMA) ыҥырыытынан Сидней куоракка буолбут чөмпүйэнээккэ Саха Өрөспүүбүүкэтэ туспа хамаанданнан кыттыбыт.

Төрөөбүттэр

уларыт

Өлбүттэр

уларыт