1935 сыл
| Сыллар |
|---|
| 1931 1932 1933 1934 — 1935 — 1936 1937 1938 1939 |
| Уоннуу сыллар |
| 1900-с 1910-с 1920-с — 1930-с — 1940-с 1950-с 1960-с |
| Үйэлэр |
| XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1935 сыл.
Туох буолбутаПравить
- Артыыс Табунасов Никон Семенович сахалартан аан бастакынан уус-уран киинэҕэ уһуллубут.
ТохсунньуПравить
- Тохсунньу 1 — Турцияҕа араспаанньалар киллэриллибиттэр уонна ытык титуллар ууратыллыбыттар.
- Тохсунньу 7 — Бенито Муссолини уонна Франция тас дьыалаларын миниистирэ Пьер Лаваль Франция уонна Италия ыккардыгар сөбүлэҥҥэ илии баттаабыттар.
- Тохсунньу 28 — Исландия мэдиссиинэ абортун сокуонунан көҥүллээбит бастакы арҕаа дойдунан буолбут.
ОлунньуПравить
- Олунньу 1 — Истанбулга Айя-София собора түмэл буолан дьон-сэргэ көрүүтүгэр аһыллыбыт.
- Олунньу 10 — Бүлүү улууһуттан араарыллан Үөһээ Бүлүү улууһа тэриллибит.
Кулун тутарПравить
- Кулун тутар 23 — ССРС Арассыыйа импиэрийэтэ туппут КВЖД-тын уонна ол тимир суол тула баар сири барытын дьоппуоннар хонтуруоллуур Манчжоу-Го судаарыстыбаларыгар атыылаабыт. Бу тимир суол Владивостогу уонна Порт-Артуру Читааны кытта ситимниирэ. Тимир суолга үлэлээбит сэбиэскэй гражданнар сорохторо ССРС-ка көспүттэр, сорохторо Манчжурияҕа хаалбыттар. ССРС-ка төннүбүттэртэн үксүлэрэ икки сылынан 1937 сыл сайыныгар уонна күһүнүгэр "дьоппуон үспүйүөннэрин" быһыытынан Ежов кистэлэҥ бирикээһинэн[1] хаайыыга быраҕыллыбыттара, 4500-кэ тиийэр киһи хаайыллыбыта биллэр, эр дьон үксүлэрэ ытыллыбыттара уонна хаайыыга өлбүттэрэ[2]. Оттон Манчжурияҕа хаалбыттара 1945 сыллаахха диэри ССРС-тан биэнсийэ ылбыттара биллэр.
Ыам ыйаПравить
- Ыам ыйын 11 — Абалаахха куруорт тэрийэргэ диэн уураах ылыллар.
От ыйаПравить
- От ыйын 21 — Осетровоҕа өрүс пордун тутарга уонна онно мас ааллары тутарга диэн ВКП(б) Саха обкомун уурааҕа тахсар.
Атырдьах ыйаПравить
- Атырдьах ыйын 5 — Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар Абалаах күөлүгэр бадараанынан эмтиир 12 койкалаах курорт аһыллыбыт. Бу курорт биэлсэр Тит Сосин көҕүлээһининэн тэриллибитэ.
Балаҕан ыйаПравить
- Балаҕан ыйын 17 — Тыл, култуура наука-чинчийэр институуту тэрийэгэ диэн Саха АССР Совнаркомын уурааҕа тахсар. Билигин Саха сирин Наукаларын Академиятын Гуманитарнай чинчийии института.
АлтынньыПравить
- Алтынньы 1 — Өлөөн культбазатыгар кииннээх Өлөөн оройуона тэриллибит. Оройуон састаабыгар Анаабыр оройуонуттан Дьилиндэ, Кирбэй, Өлөөн, уонна Мэгэдьэк оройуонуттан Солоҕоон сэбиэттэрэ киирбиттэрэ.
- Алтынньы 19
- Наассыйалар Лиигалара Италия Эфиопияҕа саба түспүтүн иһин бу дойдуну утары санкция биллэрбит.
- Жатайга затон тутарга диэн ВКП(б) Саха сиринээҕи обкуомун уурааҕа тахсыбыт.
- Алтынньы 24 — Москуба Кириэмилин Спасскай башнятын чыпчаалыгар икки бастаах хотой оннугар биэс салаалаах кыһыл сулус анньыллыбыт.
ТөрөөбүттэрПравить
- Михеев Михаил Алексеевич — Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
- Тохсунньу 8 — Элвис Пресли — Америка биир биллэр ырыаһыта, музыка суруйааччыта уонна артыыһа. Рок-н-ролл музыкатыгар биир бастакы киэҥник биллэр ырыаһыт.
- Тохсунньу 10 — Чурапчы Күндэлитигэр Мунхалов Афанасий Петрович төрөөбүт — РФ норуодунай худуоһунньуга, график
- Олунньу 10 — Иван Жараев — бастакы «Күн Дьөһөгөй» киинэ күрэһин лауреата, Арассыыйа бочуоттаах кинематографииһа, РСФСР уонна СӨ култуураларын үтүөлээх үлэһитэ.
- Олунньу 13 — Александр Захаров — Саха сирин үтүөлээх тутааччыта, үлэ, тыыл бэтэрээнэ, Амма улууһун уонна Абаҕа нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо.
- Олунньу 24 — Рыгор Бородулин — Беларуус бэйиэтэ, эссэиһа, суруйааччыта уонна тылбаасчыта.
- Кулун тутар 1 — Уткин Ксенофонт Дмитриевич - Нүһүлгэн, Философия доктора, профессор, поэт уонна литература критига.
- Кулун тутар 14 — Самыров Афанасий Васильевич (14.03.1935—16.09.2001) — идэлээх сойуустар диэйэтэллэрэ.
- Кулун тутар 15 — Парников Василий Семенович (Сэксэй) (15.03.1935—2000) — саха худуоһунньуга, график,
- Муус устар 19 — Лебедева Жанна Карувна (19.04.1935—04.07.2002) — история билимин кандидата
- Ыам ыйын 1 — Иванов Василий Николаевич - история билимин доктора, профессор.
- Ыам ыйын 11 — Самсонов Александр Парфеньевич — Российскай Федерация үтүөлээх артыыһа, саха норуодунай артыыһа.
- Бэс ыйын 2 — Харитонов Николай Иванович (Чуор) (02.06.1935—09.09.2010) — поэт, литератураны ырытааччы.
- От ыйын 1 — Ширина Данара Антоновна — история билимин доктора, профессор,
- От ыйын 13 — Р. Я. Антонова төрөөбүт, РФ култууратын үтүөлээх үлэһитэ
- Балаҕан ыйын 9 — Слепцов Спартак Иванович - СӨ үтүөлээх артыыһа.
- Балаҕан ыйын 9 — Курилов Семен Николаевич — биллиилээх дьүкээгир суруйааччыта
- Сэтинньи 15 — Дмитрий Данилов (Ньурба Андайбыт сэл.) — учуонай, СӨ наукаҕа уонна техникаҕа судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата, педагогика билимин дуоктара, РАО академига, СӨ наукатын үтүөлээх диэйэтэлэ.
- Сэтинньи 29 — Емельянов Степан Иннокентьевич — артыыс, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа.
- Ахсынньы 8 — Яковлева Варвара Николаевна (Ая Яковлева), РСФСР уонна Саха АССР норуот артыыһа.
- Ахсынньы 24 — Сосин Спиридон Спиридонович, Саха сирин общественнай деятелэ.
ӨлбүттэрПравить
- Тохсунньу 15 — Винокуров Иван Николаевич, Саха АССР ВЦИКка бастйааннай бэрэстэбиитэлэ.
- От ыйын 6 — Иван Мичурин (1855 — 1935) өлбүт, биолог учуонай уонна селекционер.
- Алтынньы 24 — Алампа (Cофронов Анемподист Иванович) өлбүт — саха литературатын төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ.
- Ахсынньы 10 — Пономарев Алексей Тимофеевич, Мэҥэ-Хаҥалас Мэлдьэхситин олохтооҕо, 128 саастах ытык кырдьаҕас.
БыһаарыыларПравить
- ↑ Оперативный приказ №00593, 1937.09.30
- ↑ Клиорина И.С. Куррикулум витэ (Краткие сведения жизни): Опыт автобиографии / Корякин П.И.. — Новосибирск: Архимед, 2020. — С. 77-82. — 389 с. — ISBN 978-5-6044270-5-7