Сүрүн сирэй

Ыам ыйын 31 күнүгэр диэри "Биики Саас" күрэскэ кыттыаххын сөп.
Ыстатыйаны саҕалыырга көмөлөһөр Сирдьит баар. Сигэтин аллара маннык кинигэ ойуутун таһыгар булуоҥ .

Сахалыы буукубалар браузергар тахсыбат буоллахтарына маны баттаа

Бикипиэдьийэ — бу элбэх омук тылынан суруллар аһаҕас энциклопедия
Манна ким баҕалаах талбыт ыстатыйатын уларытар эбэтэр саҥа ыстатыйаны суруйар кыахтаах. Билигин Бикипиэдьийэҕэ 16345 сахалыы, уонна атын 318 омук тылынан өссө 60 мөлүйүөнтэн тахса ыстатыйа баар.

This is Wikipedia in Sakha language | Это раздел Википедии на якутском (саха) языке | Как помочь разделу, если Вы плохо владеете или не владеете языком саха.

Энциклопедия сахалыы ыстатыйалара Категорияларынан бөлөхтөөһүн — Алпаабытынан сааһылааһын — Саҥа ыстатыйаны Сирдьит көмөтүнэн суруйуу

Бикипиэдьийэ туһунан Бастаан маны аах — Ыйытыылар (Стол вопросов) — Кэпсэтэр сир — Суруйуу сиэрэ

Тоҕойдору туораан ис, Арҕастары ааһан ис, Саргы дьайаан Сахам тыла, Сарыал санаа — Сахам тыла! Бүөтүр Тобуруокап

Бырайыак кылгас устуоруйата маннык — бастаан 2006 сыл бүтэһигэр: бу тугуй, тоҕо атын омуктарга баарый, биһиэхэ суоҕуй, — диэн ыйытыылар кэнниттэн: арай?, тоҕо сатаныа суоҕай? — диэн саарабыл кэнниттэн: ээ, чэ холонон көрүөххэ, — диэнтэн тахсыбыт суол. Кыттар дьон араас идэлээх, араас дойдуга олорор, саастарынан эмиэ тэҥэ суох дьон. Биһиги санаабытыгар дьон элбэхтик кытыннаҕына, бэрт эбит диэн биһирээтэҕинэ, сүрдээх, кэскиллээх буолар туруктаах бырайыак. Күн-түүн көннөрү дьон көмөтүнэн ис хоһооно да тупса, ыстатыйатын ахсаана да элбии турар.

Муус устар 1 күнэ Муус устар ый бастакы күнэ, бу ый григориан халандаарыгар төрдүс, сылга бастакынан лоп курдук 30 хонуктаах. Соҕуруу эҥэлэйгэ бу ый күһүнү, оттон хотугу эҥэлэйэгэ — сааһы кытта ситимнээх. Муус устар ый сахалыы аата балаҕан муус түннүгүн устан, сайыҥҥы түннүгү олордор кэми кэрэһэлиир. Бэлиэ күннэр Күлүү күнэ Көтөрдөр аан дойдутааҕы күннэрэ Ираан Ираан — Дойду күнэ (1979) Ииндийэ Ииндийэ (Одиша) — Одиша күнэ Кипр Кипр — Аангылыйа колонизатордарыттан босхолонор охсуһуу саҕаламмыт күнэ Мальта Мальта — Көҥүл күнэ (1979) (Аангылыйа байыаннай баазата сабыллыбыт) Сан-Марино Сан-Марино — саҥа Капитан-Регент дуоһунаска киирэр күнэ Таиланд Таиланд — Судаарыстыбаннай сулууспа күнэ Танзания Танзания — Мас олордор күн Соҕуруу Африка Соҕуруу Африка — Ыал күнэ Япония Япония — Мияко одори (үҥкүү сааскы бэстибээлэ) Сиэниллэр кинигэ күнэ — бу күн эгэлгэ көрдөөх күрэстэр ыытыллаллар, холобур, кинигэ курдук туорт оҥорууга Ха б-Нисан, ассириялар Саҥа дьыллара Түбэлтэлэр 33 — биир устуорук этэринэн бу күн Киристиэс Кистэлэҥ киэһэтэ буолбут. Үөрэнээччилэрин ыҥыран аһаппыт уонна кириэскэ тиириллиэн иннинэ тиһэх кэс тылын эппит. 325 — Цзинь импиэрийэҕэ түөрт саастаах Чэн-ди аҕатын Мин-ди бөрүстүөлүн тутан хаалбыт. 1340 — Дания омугун дьоруойа Нильс Эббесен Данияны баһылаан олорбут ньиэмэс наместнигын Герхард III утуйар хоһугар киирэн төбөтүн быһа охсубут. 1545 — бөдөҥ үрүҥ көмүс хостонор сирэ арыллыбытын кэннэ билиҥҥи Боливияҕа Потоси куорат үөскээбит. Потоси билигин Соҕуруу Америка бөдөҥ куораттарыттан биирдэстэрэ. 1808 — Александр I ыраахтааҕы Финляндия үйэлэргэ Арассыыйаҕа холбонорун туһунан биллэрбит. 1867 — Сингапур Британия хоруонатын холуонньата буолбут. 1928 — Муус устар ыйыгар Ньурбаҕа маҥнайгы тыраахтар кэлбит. 1933 — соторутааҕыта рейхстаагка талыллыбыт нацистар Юлиус Штрейхер ыйыытынан-кэрдиитинэн дьэбириэйдэр бас билэр тэрилтэлэрин, маҕаһыыннарын бойкуоттаабыттар, бу Германияҕа тэрээһиннээх антисемиттыы дьайыылартан бастакылара этэ. 1938 — Швейцарияҕа аан бастаан киэҥ араҥаҕа суураллар кофены көрдөрбүттэр. 1939 — Испанияҕа Гражданскай сэрии түмүктэммит. Франко толору кыайыыны ситиспитин биллэрбит. 1940 — Нью-Джерсигэ бастакы электрон микроскобу көрдөрбүттэр. 1948 — Фарер арыылара Данияттан автономияны ылбыттар. 1949 — Кытай гражданскай сэриитэ (1927-1949): үс сыл сэрии кэнниттэн Кытай хомуньуус баартыйата Гоминьданы (Кытай омугун баартыйатын) кытта Пекииҥҥэ көрсөн эйэлэһии туһунан кэпсэтэ сатаабыттар. 1961 — РСФСР Педагогика билимигэр акадьыамыйатын Төрүт оскуолаларын чинчийэр институтун Саха сиринээҕи филиала Дьокуускайга аһыллыбыт. Кэлин бу тэрилтэҕэ олоҕуран СӨ Төрүт оскуолаларын института тэриллибитэ. 1969 — Кытай компартиятын IX сийиэһигэр «культурнай өрөбөлүүссүйэ» түмүктэммитин биллэрбиттэр. 1976 — "Москуба - Новосибирскай - Дьокуускай" маршрутунан Ту-154 сөмүлүөт көтөр буолбут. 1977 — Стив Джобс уонна Стив Возняк Apple Computer хампаанньаны олохтообуттар. 1979 — Референдум түмүгүнэн Ираан ислаам өрөспүүбүлүкэтэ диэн ааттаммытын туһунан аятолла Хомейни биллэрбит. 1986 — Дьокуускайга 1986 сыллаахха буолбут дьалхаан бастакы күнэ: омугунан атаҕастабылтан абарбыт устудьуоннар улахан бөлөхтөрө Сэргэлээх уопсайдарын аттыгар мустубуттар, кинилэри кытта МВД миниистирин солбуйааччыта көрсүбүт. 1997 — саҥардыы вице-премьерынан анаммыт Борис Немцов көҕүлээһининэн бэрэсидьиэн Ельцин Арассыыйа чунуобунньуктара дойдуга оҥоһуллубут массыынаннан эрэ сылдьыахтаахтарын туһунан ыйаахха илии баттаабыт. 1997 — Японияҕа «Покемон» аниме бастакы эпизода тахсыбыт. 1999 — Нунавут Канаадаҕа Хотугулуу-Арҕаа сирдэртэн аарарыллан туспа салайыллар сир буолбут. Бу Канаада иэнинэн саамай бөдөҥ сиригэр, 40-ча тыһыынча эрэ киһи олорор, онтон үксэ инуит омуктар. Инуиттар уопсай ахсааннара аан дойдуга 150-ча тыһыынча, үгүстэрэ Канаадаҕа (65 тыһ.), Гренландияҕа (50 тыһ.), Данияҕа уонна Аляскаҕа (16-лыы тыһыынча) тарҕанан олороллор. 2004 — Gmail үлэтин саҕалаабыт, Google хампаанньа босхо e-mail сервиһэ. 2016 — Хайалаах Карабаахха сэрии хат күөдьүйбүт. Төрөөбүттэр 1809 — Николай Гоголь (1852 өлб.), Полтава күбүөрүнэтигэр — нуучча улуу суруйааччыта 1891 — Руф Кардашевскай, Үөһээ Бүлүү Балаҕаннааҕар — Гражданскай сэрии кэмигэр Пясталов этэрээтин разведкатын начаалынньыга, Бүлүү уокуругун Сэбиэтин ситэриилээх кэмитиэтин бэрэстээтэлэ, Саха АССР сирин наркомун солбуйааччы, тыа хаһаайыстыбатын "Салҕабыл" иэс биэрэр табаарыстыба бэрэстээтэлэ, Сельхозбанк салайааччыта, Саха АССР наркоматын Москубатааҕы бэрэстэбиитэлэ. 1923 — Лев Габышев — саха живописеһа, Саха АССР ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ. 1928 — Василий Яковлев-Далан, Боотур уус (Чурапчы) улууһун Кытаанах нэһилиэгэр — саха норуодунай суруйааччыта. 1939 — Симон Федотов (01.04.1939—2004) — Российскай Федерация үтүөлээх артыыһа. 1951 — Василий Филиппов, тиэхиникэ билимин дуоктара, бэрэпиэссэр. 1960 — Сергей Семенов, Эдьигээҥҥэ — гепатиттары чинчийэр учуонай, мэдиссиинэ билимин дуоктара. 1961 — Петр Черемкин — 2008-2017 сыллардаахха Муома улууһун баһылыга. 1963 — Клавдия Хатылаева — саха ырыаһыта. 1973 — Елена Миклашова — бэлиитикэ билимин хандьыдаата. 1977 — Яна Байгожаева, поэтесса, суруналыыс. Өлбүттэр 1906 — Коста Хетагуров (1859 төр.), бэйиэт, осетин литэрэтиирэтин төрүттээччи. 2002 — Симо Хэүхэ, аан дойду бастыҥ бэргэн ытааччыта. 1987 — Николай Заболоцкай — Чысхаан (21.11.1908 төр.) — прозаик, литератураны ырытааччы, 1990 — Леонид Попов (Сунтаар улууһун Арыылаах нэһилиэгэр 14.08.1919 төр.) — саха норуодунай бэйиэтэ (1989) 2017 — Евгений Евтушенко (1932 төр.), бэйиэт уонна прозаик, ССРС уонна РФ судаарыстыбаннай бириэмийэлэрин лауреата. Телеграм-ханаалбытыгар суруттаххына биһиги да үөрүөхпүт, бэйэҥ да астыныаҥ ;) Көрүү Билэҕин дуо… Бу Италияттан төрүттээх ас аата устурууна диэн тылтан тахсыбыт эбит. Сорох саха тылларын атын омук тылыгар сатаан тылбаастыыр кыах суох. Архыып | RSS | Көрүү Соторутааҥы ыстатыйалар Ааҕыҥ, көннөрүҥ Бу күннэрдээҕи уларыйыылар — ким тугу суруйбутун көрүөххэ сөп. ‎Тульчынка Соб ‎Гринвуд Сээмэтри ‎Проспект Парк (Бруклин) ‎Ван Кортландт Парк ‎Freedom Financ ‎Kalahari Resorts ‎National Amusements ‎Gaikai Sony Music Publishing ‎Арктика Records ‎Duoraan Records Сильныця (өрүс) ‎Попов Петр Васильевич Максимова Татьяна Ивановна Иванов Петр Николаевич ‎Егорова Любовь Софроновна Григорьева Екатерина Степановна Васильева Юлия Николаевна Афанасьева Зинаида Михайловна Афанасьева Валентина Петровна Афанасьев Алексей Никифорович ‎Новикова Галина Васильевна Егорова Татьяна Константиновна ‎Саввинова Раиса Архиповна Чойнова Алевтина Николаевна Филиппов Пантелеймон Павлович Федорова Елена Петровна ‎Трофимова Зинаида Захаровна Трофимов Степан Афанасьевич ‎Степанова Венера Егоровна Федоров Михаил Александрович Прокопьева Альбина Афанасьевна Бу саҥа ыстатыйалар, онон өссө чочулла илик буолуохтарын сөп. Алҕастаах буоллахтарына харса суох көннөрүҥ. Сахалыы Бикитиэкэҕэ киирэн айымньыларда ааҕыҥ. Саҥа айымньылары угаҥҥыт көмө буолуҥ. Ыстатыйалар барыта: Алпаабытынан | Категорияларынан | Көрүү		Бүгүҥҥү ойуу Күөх атахтаах олуша, Лобос арыы, Галапагос арыылара, Эквадор Көрүү Үчүгэй (сэргэммит) ыстатыйа Кыталык (Grus leucogeranus) — сэдэх көтөр, туруйа көрүҥэр киирэр. Кыталыктар (Grus leucogeranus) 1 м 40 см үрдүк кыталык ыйааһына 6 киилэ буолар. Атыырын ыйааһына тыһытынааҕар ыарахан. Кыталык дьүһүнэ кылбаа маҥан, сирэйэ түүтэ суох, уот кыһыл. Атахтара кытархайдар. Кынатын төбөтө харалаах. Кыталык оҕото төбөтө, кэтэҕэ кытархай кугас, атын түүтэ сырдык кугас. Сымыыттан тахсарыгар хараҕа халлаан күөҕэ өҥнөөх, алта ыйыгар араҕас буолар. Аан дойду кыталыга үс популяциялаах: илиҥҥи, киин уонна арҕаа. Кыталык илиҥҥи популяцията Саха сиригэр Халыма намталыгар сайылыыр, кыстыыр сирэ — Янцзы өрүс орто тардыыта, Кытай соҕуруулуу-илин өттө. (өссө…) Атын үчүгэй (сэргэммит) ыстатыйалар | Хандьыдааттар | Көрүү Бастыҥ ыстатыйа Яков Федорович Санников (1844—1908) — өбүгэлэрин үгэстэрин тутуһан нуучча уонна омук полярниктарыгар сүҥкэн улахан үтүөнү-өҥөнү оҥорбут саха атыыһыта. Кини суон сураҕа Муустаах байҕал кытыытынан эрэ буолбакка, бүтүн Россия үрдүнэн биллибит. Булуҥҥа былыр «халлааҥҥа таҥара, биһиэхэ Яков Санников» дииллэр эбит. 1886 сыллаахха доктор Бунге экспедициятыгар көмөлөспүт. 1894 сыллаахха барон Толль Ф.Нансеҥҥа депо тутарыгар көмөлөспүт. Ол өҥөлөрүн иһин икки кыһыл көмүс мэтээлинэн наҕараадаламмыт (онтон биирин Швеция ыраахтааҕыта Оскар биэрбит). (өссө…) Бастыҥ ыстатыйалар | Хандьыдааттар | Көрүү Көмүөл күүһэ Бүгүн бу ыстатыйалары тупсарабыт, тылбаастыыбыт: Бастакы хардыылар Ханнык баҕарар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар испииһэктэрэ — туохтан саҕалыаххытын билбэт буоллаххытына манна киирэн көрүҥ — баҕар бэйэҕитигэр чугас тиэмэни булуоххут. Манна атын тиһик баар. Статьи для перевода — манна тылбаастаныахтаах ыстатыйалар испииһэктэрэ бэриллэр. Здесь обсуждаем текущие дела по «обустройству» Саха Википедии Прессаҕа сахалыы Бикипиэдьийэ туһунан Ыйытыылар (Стол вопросов) — манна тугу баҕарар ыйытыаххытын сөп (можете задавать любые вопросы). Манна тылбаастаныахтаах тиэрминнэри ырытабыт: баттаа Эбэҥки бикипиэдьийэтэ Тупсарыллыахтаах ыстатыйалар тиһиктэрэ — баҕар сэргиир, билэр-көрөр тиэмэҕит баара буолуо. Бикипиэдьийэҕэ уруулуу Биики Домоҕу сэргиэххитин сөп. Онно бэргэн этиилэр, өс хоһоонноро, интервьюлартан, айымньылартан быһа тардыылар бааллар: Биики Домох (нууччалыыта Викицитатник) Амма улууһа — Бастыҥ ыстатыйаҕа хандьыдаат Ыстатыйаны уларытыы киинэ курдук көстүүтэ: Көмө:1-кы уруок Ыҥырыы Хаһыаттарга, сурунаалларга, атын да сирдэргэ Бикипиэдьийэни ахтыбыт буоллахтарына биһиги үөрэбит. Тоҕото өйдөнөр — ол аата үлэбит си-дьүгээр хаалбатын, дьоҥҥо туһалааҕын бэлиэтэ. Ити бастакытынан. Иккиһинэн — төһөнөн элбэх киһи билэр да, оччонон элбэх киһи кыттар. Онон күннүккүтүгэр (блогкутугар) кэмиттэн кэмигэр ахтар буолуҥ, элбэх дьоҥҥо туһаайан суруйар дуу этэр дуу буоллаххытына эмиэ бикипиэдьийэни кыбытар буолуҥ. Манна оннук ахтыллыбыт түгэннэр испииһэктэрэ баар. Көрүү Саҥа ыстатыйаны эбиэххэ Cуруйарга сүбэлэр
200 000+ Ааҥыл (English) · Испаан (Español) · Италия (Italiano) · Ниэмэс (Deutsch) · Нидерлаан (Nederlands) · Поляк (Polski) · Португаал (Português) · Нуучча (Русский) · Француз (Français) · Швед (Svenska) · Дьоппуон (日本語) 100 000+ Арааб (العربية) · Волапюк (Volapük) · Каталон (Català) · Кытай (中文) · Норвежскай (Norsk) · Румыын (Română) · Туурок (Türkçe) · Украин (Українська) · Фиин (Suomi) · Чех (Čeština) · Эсперанто (Esperanto) 50 000+ Болгаар (Български) · Мадьаар (Magyar) · Дания (Dansk) · Иврит (עברית) · Индонезия (Bahasa Indonesia) · Кэриэй (한국어) · Литовскай (Lietuvių) · Серб (Српски) · Словаак (Slovenčina) · Словен (Slovenščina) 20 000+ Баск (Euskara) · Бишнуприя-манипури (ইমার ঠার/বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী) · Босния (Bosanski) · Вьетнам (Tiếng Việt) · Галисийскай (Galego) · Гириэк (Ελληνικά) · Грузиин (ქართული) · Малаай (Bahasa Melayu) · Неварскай (नेपालभाषा) · Норвегия-Нюнорск (Nynorsk) · Персия (فارسی) · Себуан (Sinugboanong) · Таай (ไทย) · Телугу (తెలుగు) · Судургу ааҥыл (Simple English) · Хорваат (Hrvatski) · Эстон (Eesti) Түүр тыллара Азербайджан • Алтаай • Башкиир • Гагауз • Казаах • Каракалпаак • Харачай-Балкаар • Кыргыыс • Кырыым татаар • Соҕуруу азербайджааннар тыллара • Татаар • Туркмен • Туурак • Узбек • Уйгуур • Чувааш Бары тыллар · Multilingual coordination · Бикипиэдьийэ саҥа тылынан · Саҥа сайдан эрэр салаалары өйөөһүн   Уруулуу ситимнэр Wikimedia Пуондата элбэх омук тылынан тахсар, көҥүл уларытыллар уонна туһаныллар хас да тус-туһунан бырайыактардаах: Биики Тылдьыт Тылдьыт уонна тезаурус Wikibooks Үөрэх кинигэлэрэ уонна ыйыылар-кэрдиилэр Биики Сонун Сонуннар Сахалыы бикитиэкэ Айымньылар Биики Домох Бэргэн этиилэр, сытааталар Биики Хааһах Ойуулар, уонна да атын медиа-билэлэр   Meta-Wiki Бикимиэдьийэ пуондатын ситим-сирэ Бикибэрситиэт Көҥүл-босхо үөрэхтээһин матырыйааллара   Киирэн көрүҥ, сорох бырайыактар нууччалыы барыллардаахтар, холобур Викиновости эбэтэр Викицитатник