Бикипиэдьийэ

Бикипиэдьийэ:Ханнык баҕарар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар тиһиликтэрэ

(Мантан: Бикипиэдьийэ:Ханнык баҕарар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар тиһиктэрэ көстө)
Кылгас сигэ-утаарыы
 БП:ХББББЫ
Бу сирэй List of articles every Wikipedia should have сирэйи чопчу хатылыахтаах. Тиһиги уларытарга Мета-вики ситим-сиргэ этии киллэриэххин сөп.
Тиһэх тэҥнээһин — 2014 сыл ыам ыйын 10 күнүгэр ыытыллыбыта.

Ханнык баҕарар омук тылынан тахсар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар тиһиликтэрэ Мета-вики ситим-сиргэ элбэх мөккүөр түмүгэр оҥоһуллубута. Билигин ол тиһилик 1000 ыстатыйаттан турар. Бу тиһиликкэ киирбит ыстатыйа Сахалыы Бикипиэдьийэҕэ булгуччу суруллуохтаах диэн буолбатах, нөҥүө өттүттэн, улахан суолталаах ыстатыйа барыта бу тиһиликкэ хайаан да киириэхтээх диэн буолбатах. Тиһилик бырайыактары тэҥнииргэ уонна саҥа саҕалаан эрэр дьон салайтарарыгар аналлаах.

Модьу бичигинэн бастаан суруйарга/тылбаастыырга сүбэлэнэр ыстатыйалар бэлиэтэнэллэр.

Бу тиһилик кэҥэтиллибит барылын манна көрүөххэ сөп: m:List of articles every Wikipedia should have/Expanded (ааҥыллыы).

Дьон уларыт

Артыыстар уонна моделлар уларыт

  1. Сара Бернар
  2. Чарли Чаплин
  3. Марлен Дитрих
  4. Мэрилин Монро

Уруhуйдьуттар уонна архитектордар уларыт

  1. Албрехт Дүрер
  2. Анри Матисс
  3. Винсент ван Гог
  4. Диего Веласкес
  5. Кацусика Хокусай
  6. Ле Корбюзье
  7. Леонардо да Винчи
  8. Микеландьело
  9. Пабло Пикассо
  10. Петер Паул Рубенс
  11. Рафаэль
  12. Рембрандт
  13. Сальвадор Дали
  14. Синан
  15. Франсиско Гойа
  16. Фрида Кало
  17. Фрэнк Ллойд Райт
  18. Энди Уорхол

Суруйааччылар уонна бэйиэттэр уларыт

  1. Абу Нувас
  2. Ханс Кристиан Андерсон
  3. Мацуо Басё
  4. Хорхе Луис Борхес
  5. Дьордь Гордон Байрон
  6. Мигел де Сервантес
  7. Джефри Чосер
  8. Чехов Антон Павлович
  9. Данте Алигиери
  10. Чарлз Дикенс
  11. Достоевскай Фёдор Михайлович
  12. Габриэл Гарсиа Маркес
  13. Йоhанн Вольфгаҥ фон Гөте
  14. Хафиз Ширази
  15. Хомер
  16. Виктор Үго
  17. Дьэймс Дьойс
  18. Франц Кафка
  19. Калидаса
  20. Ли Бай
  21. Нагиб Махфуз
  22. Мольер
  23. Овидиус
  24. Марсель Пруст
  25. Пушкин Александр Сергеевич
  26. Уиллиам Шэкспир
  27. Софокл
  28. Лев Толстой
  29. Марк Твен
  30. Вергилиус

Композитордар уонна музыкааннар уларыт

  1. Луи Армстронг
  2. Йоhанн Себастиан Бах
  3. The Beatles
  4. Людвиг ван Бетховен
  5. Йозеф Гайдн
  6. Иоганнес Брамс
  7. Фредерик Шопен
  8. Антонин Дворжак
  9. Георг Фридрих Гендель
  10. Густав Малер
  11. Вольфганг Амадей Моцарт
  12. Джованни Пьерлуиджи да Палестрина
  13. Эдит Пиаф
  14. Джакомо Пуччини
  15. Элвис Пресли
  16. Франц Шуберт
  17. Игорь Стравинскай
  18. Пётр Чайковскай
  19. Джузеппе Верди
  20. Антонио Вивальди
  21. Рихард Вагнер

Чинчийээччилэр уонна айанньыттар уларыт

  1. Руаль Амундсен
  2. Нил Армстронг
  3. Жак Картье
  4. Христофор Колумб
  5. Джеймс Кук
  6. Эрнан Кортес
  7. Юрий Гагарин
  8. Васко да Гама
  9. Ибн Баттута
  10. Фернан Магеллан
  11. Марко Поло
  12. Чжэн Хэ

Режиссёрдар уонна сценаристар уларыт

  1. Ингмар Бергман
  2. Уолт Дисней
  3. Сергей Эйзенштейн
  4. Федерико Феллини
  5. Альфред Хичкок
  6. Стэнли Кубрик
  7. Акира Куросава
  8. Сатьяджит Рай
  9. Стивен Спилберг

Учуонайдар уонна айааччылар уларыт

  1. Архимед
  2. Ибн Сина
  3. Тим Бернерс-Ли
  4. Брахмагупта
  5. Николай Коперник
  6. Мария Кюри
  7. Чарлз Дарвин
  8. Томас Эдисон
  9. Альберт Эйнштейн
  10. Эклид
  11. Леонард Эйлер
  12. Майкл Фарадей
  13. Энрико Ферми
  14. Генри Форд
  15. Гален
  16. Галилео Галилей
  17. Гаусс, Карл Фридрих
  18. Иоганн Гутенберг
  19. Давид Гильберт
  20. Эрнст Генрих Геккель
  21. Джеймс Прескотт Джоуль
  22. Иоганн Кеплер
  23. Аль-Хорезми
  24. Готфрид Лейбниц
  25. Карл Линней
  26. Джеймс Максвелл
  27. Менделеев Дмитрий Иванович
  28. Исаак Ньютон
  29. Луи Пастер
  30. Макс Планк
  31. Эрнест Резерфорд
  32. Эрвин Шрёдингер
  33. Никола Тесла
  34. Алан Матисон Тьюринг
  35. Джеймс Уатт

Бөлөһүөктэр уонна гуманитарийдар уларыт

  1. Аристотель
  2. Симона де Бовуар
  3. Чанакья
  4. Ноам Хомскай
  5. Конфуций
  6. Рене Декарт
  7. Эмиль Дюркгейм
  8. Франциск Ассизтан (Ассизи)
  9. Зигмунд Фрейд
  10. Георг Гегель
  11. Ибн Хальдун
  12. Иммануил Кант
  13. Джон Мейнард Кейнс
  14. Лао-цзы
  15. Джон Локк
  16. Никколо Макиавелли
  17. Карл Маркс
  18. Фридрих Ницше
  19. Платон
  20. Жан Жак Руссо
  21. Жан-Поль Сартр
  22. Сыма Цянь
  23. Адам Смит
  24. Сократ
  25. Вольтер
  26. Макс Вебер
  27. Людвиг Витгенштейн
  28. Чжу Си

Бас-көс дьон уонна бэлиитиктэр уларыт

  1. Улуу Акбар
  2. Улуу Александр
  3. Ашока
  4. Мустафа Кемаль Ататюрк
  5. Октавиан Август
  6. Отто фон Бисмарк
  7. Симон Боливар
  8. Наполеон I Бонапарт
  9. Юлий Цезарь
  10. Улуу Карл
  11. Уинстон Черчилль
  12. Константин I Улуу
  13. Кир II Улуу
  14. Шарль де Голль
  15. Махатма Ганди
  16. Елизавета I (Англия королевата)
  17. Чыҥыс Хаан
  18. Эрнесто Че Гевара
  19. Адольф Гитлер
  20. Жанна д’Арк
  21. Мартин Лютер Кинг
  22. Владимир Ленин
  23. Авраам Линкольн
  24. Людовик XIV
  25. Роза Люксембург
  26. Нельсон Мандела
  27. Мао Цзэдун
  28. Джавахарлал Неру
  29. Кваме Нкрума
  30. Бүөтүр I
  31. Цинь Ши Хуан
  32. Франклин Рузвельт
  33. Салах ад-Дин
  34. Сталин
  35. Сулейман I
  36. Сунь Ятсен
  37. Тамерлан
  38. Умар ибн аль-Хаттаб
  39. Джордж Вашингтон

Итэҕэл эйгэтэ уларыт

  1. Авраам
  2. Фома Аквинат
  3. Аврелий Августин
  4. Будда
  5. Абу Хамид аль-Газали
  6. Иисус Христос
  7. Мартин Лютер
  8. Моисей
  9. Мухаммед
  10. Апостол Павел


Философия и психология уларыт

Бөлөһүөктээһин (Философия) уларыт

  1. Кэрэ
  2. Диалектика
  3. Этика
  4. Эпистемология
  5. Феминизм
  6. Көҥүл талыы (Дьулуур көҥүлэ, свобода воли)
  7. Билии
  8. Логика
  9. Өй (разум)
  10. Философия
  11. Вероятность
  12. Дьиҥ (реальность)
  13. Кырдьык (истина)

Психология (Уйулҕа үөрэҕэ) уларыт

  1. Быһыы-майгы (поведение)
  2. Эмоция
  3. Таптал
  4. Психология
  5. Толкуйдааһын (психология)

Олоҕу анаарыы уонна итэҕэл уларыт

  1. Таҥара
  2. Мифология
  3. Мировоззренческие философии
    1. Атеизм
    2. Фундаментализм
    3. Материализм
    4. Монотеизм
    5. Политеизм
  4. Кут (душа)
  5. Итэҕэл
  6. Сорох итэҕэллэр
    1. Буддизм
    2. Христианство
      1. Католицизм
    3. Конфуцианство
    4. Индуизм
      1. Тримурти
    5. Ислам
      1. Шииттэр
    6. Джайнизм
    7. Иудаизм
    8. Сикхизм
    9. Даосизм
    10. Зороастризм
  7. Духовнай практикалар
    1. Суфизм
    2. Йога
    3. Дзэн

Дьон-сэргэ уларыт

  1. Уопсастыба (түмэт)
  2. Цивилизация
  3. Үөрэхтээһин

Ыал уларыт

  1. Ыал
  2. Оҕо
  3. Эр киһи
  4. Ыал буолуу (кэргэннэнии)
  5. Дьахтар

Бэлиитикэ уларыт

  1. Бэлиитикэ
  2. Анархизм
  3. Колониализм
  4. Коммунизм
  5. Консерватизм
  6. Демократия
  7. Диктатура
  8. Дипломатия
  9. Фашизм
  10. Глобализация
  11. Бырабыыталыстыба (дьаһалта)
  12. Идеология
  13. Империализм
  14. Либерализм
  15. Марксизм
  16. Монархия
  17. Национализм
  18. Өрөспүүбүлүкэ
  19. Социализм
  20. Ил (судаарыстыба)
  21. Баартыйа (бэлиитикэ)
  22. Пропаганда
  23. Терроризм

Урбаан уонна экономика уларыт

  1. Экономика
  2. Хаппытаал
  3. Капитализм
  4. Валюта
    1. Евро
    2. Иена
    3. АХШ дуоллара
  5. Бырамыысыланнас
  6. Харчы
  7. Түһээн

Быраап уларыт

  1. Быраап (право)
  2. Сүрүн сокуон (Конституция)

Омуктар ыккардыларынааҕы тэрилтэлэр уларыт

  1. Африка дойдуларын сойууһа
  2. Арааб дойдуларын Лиигата
  3. АСЕАН
  4. Көҥүл дойдулар доҕордоһуулара (Содружество Независимых Государств)
  5. Нациялар доҕордоһуулара (Содружество наций)
  6. Эуропа Унията (Европейский союз)
  1. Кыһыл кириэс аан дойдутааҕы кэмитиэтэ уонна Кыһыл Ый хамсааһын (Международное движение Красного Креста и Красного Полумесяца)
  2. НАТО (NATO)
  3. Нобель бириэмиэйэтэ
  4. OPEC
  5. Холбоһуктаах нациялар тэрилтэлэрэ
    1. Омуктар ыккардыларынааҕы ХНТ суута
    2. Аан дойдутааҕы харчы пуондата
    3. ЮНЕСКО
    4. Киһи быраабын биирдэһиллибит декларацията
    5. Доруобуйа аан дойдутааҕы тэрилтэтэ
  6. Аан дойду Баана
  7. Аан дойдутааҕы эргиэн тэрилтэтэ

Сэрии уларыт

  1. Гражданскай сэрии
  2. Сэбилэниилээх күүстэр (Army)
  3. Эйэ
  4. Сэрии

Дьон-сэргэ утарсыыта (Социальные разногласия) уларыт

  1. Аборт
  2. Суутунан өлөрүү
  3. Киһи бырааба
  4. Расизм
  5. Кулуттааһын

Тыл уонна литэрэтиирэ уларыт

  1. Тыл
  2. Тыллар:
    1. Арааб тыла
    2. Бенгаал тыла
    3. Кытай тыла
    4. Ааҥыл тыла
    5. Эсперанто
    6. Француз тыла
    7. Ниэмэс тыла
    8. Гириэк тыла
    9. Иврит
    10. Хиндустани
    11. Дьоппуон тыла
    12. Латыын тыла
    13. Перс тыла
    14. Португаал тыла
    15. Нуучча тыла
    16. Санскрит
    17. Испаан тыла
    18. Суахили
    19. Түрк тыла (тууроктар тыллара)
  3. Лингвистика
  4. Грамматика
  5. Тыл (слово)
    1. Фонема
    2. Сүһүөх (тыл) (тыл сүһүөҕэ)
  6. Сурук-бичик
    1. Араабтыы сурук-бичик
    2. Кытай суруга-бичигэ бичигэ
    3. Кириллица
    4. Гириэк суруга-бичигэ алпаабыта
    5. Хангыль
    6. Латыын суруга-бичигэ
  7. Ааҕыы-суруйуу (Грамотность)
  8. Тылбаас
  9. Литэрэтиирэ Литература
    1. Проза
    2. Искусство войны
    3. Уус-уран литэрэтиирэ
      1. Тыһыынча уонна биир түүн
    4. Роман (жанр) (жанр)
      1. Сон в красном тереме
      2. Гэндзи туһунан сэһэн
    5. Поэзия
      1. Гильгамеш туһунан эпос
      2. Илиада
      3. Махабхаарата
      4. Шахнаме

Билим (наука) уларыт

  1. Билим (наука)
  2. Айылҕа

Астрономия уларыт

  1. Астрономия
  2. Астероид
  3. Сүдү эстии
  4. Хара иин
  5. Комета
  6. Галактика
    1. Халлаан Сиигэ
  7. Ый
  8. Планета
    1. Сир
    2. Юпитер Сэндэли
    3. Марс Хатааһын чолбоно
    4. Меркурий
    5. Нептун
    6. Сатурн
    7. Ураан (планета)
    8. Чолбон
  9. Күн систиэмэтэ
  10. Космоска көтүү
  11. Сулус
    1. Күн
  12. Вселенная

Биология уларыт

  1. Биология
  2. Биологические материалы
    1. Дезоксирибонуклеиновай кислота
    2. Ферменнэр
    3. Белок
  3. Ботаника
  4. Өлүү
    1. Бэйэҕэ тиийинии
  5. Экология
    1. Сүтэн эрэр көрүҥнэр
  6. Дьиэтитии
  7. Олох
  8. Биология систематиката
    1. Көрүҥ (биология)

Биология процесстара уларыт

  1. Метаболизм
    1. Ас буһарыы
    2. Фотосинтез
    3. Тыыныы
  2. Эволюция
  3. Ууһааһын
    1. Хат буолуу Беременность человека
    2. Аҥардам пол организмов

Анатомия уларыт

  1. Анатомия
  2. Дьахтар эмиийэ
  3. Саанык Килиэккэ
  4. Хаан эргиирэ
    1. Хаан
    2. Сүрэх
  5. Былчархай тиһигэ (Эндокрин систиэмэ)
  6. Киһи аһыыр куолаҕайа (Желудочно-кишечный тракт человека)
    1. Киһи быычаһа
    2. Киһи очоҕоһо
    3. Быар
  7. Былчыҥ
  8. Ньиэрбэ тиһигэ
    1. Мэйии
    2. Сенсорнай тиһик Иминэн билэр тиһик
      1. Кулгаах
      2. Мурун
      3. Харах
  9. Ууһуур тиһик
  10. Тыынар тиһик
    1. Тыҥа
  11. Дьардьама
  12. Тирии

Мэдиссиинэ уларыт

  1. Мэдиссиинэ
  2. Аддикция
  3. Альцгеймер ыарыыта
  4. Искэн
  5. Холера
  6. Тумуу
  7. Стоматология
  8. Инвалидность
    1. Балай буолуу
    2. Дьүлэй буолуу
    3. Иирии (Психическое расстройство)
  9. Ыарыы
  10. Эмп
  11. Этанол
  12. Никотин
    1. Табах
  13. Чөл турук (доруобуйа)
  14. Төбө ыарыыта
  15. Иммуннай тиһик
  16. Сүрэх инфаркта
  17. Малярия
  18. Аччыктааһын (недоедание)
  19. Менструация
  20. Уойуу
  21. Пандемия
  22. Антибиотик
    1. Бензилпенициллин
  23. Пневмония
  24. Полиомиелит
  25. Венерическэй ыарыылар
    1. СПИД
  26. Инсульт
  27. Сэллик
  28. Сахарнай диабет
  29. Вирустар
    1. Грипп
    2. Хара буоспа

Организм уларыт

  1. Организм
  2. Кыыллар (Животные)
    1. Нематодалар
    2. Моллюскалар
    3. Членистоногие Үөн-көйүүр
      1. Үөннэр (Насекомые)
        1. Кымырдаҕас
        2. Ыҥырыа
        3. Чешуекрылые
      2. Ооҕуйдуҥулар
      1. Амфибиялар
      2. Көтөрдөр
        1. Куурусса
        2. Холууп
      3. Балык
        1. Акуулалар
      4. Үүттэнээччилэр
        1. Тэбиэн
        2. Куоска
        3. Ынах
        4. Ыт
        5. Слоннар
        6. Сылгы
        7. Хой
        8. Кэрбээччилэр
        9. Сибиинньэ (Тороху)
        10. Примааттар
          1. Өйдөөх киһи
        11. Кииттиҥилэр
      5. Пресмыкающиеся (Сыыллааччылар)
        1. Динозаврдар
        2. Моҕойдор
  3. Архейдар
  4. Бактериялар
  5. Тэллэйдэр
  6. Үүнээйилэр
    1. Сибэкки (чэчик)
    2. Мас
  7. Протистар

Хиимийэ уларыт

  1. Химия
  2. Неорганическая химия
  3. Биохимия
  4. Химия холбоһуга (химическое соединение)
    1. Кислота (аһыыба)
    2. Солох (химия)
    3. Туустар
  5. Химия элэмиэнэ Хиимийэ элэмиэнэ
    1. Элэмиэннэр наардаммыт табылыыссалара (Периодическая система химических элементов)
    2. Алюминий
    3. Углерод
    4. Алтан
    5. Кыһыл көмүс
    6. Водород
    7. Тимир
    8. Азот
    9. Кислород
    10. Үрүҥ көмүс
    11. Хорҕолдьун
  6. Органическай химия
    1. Испиирдэр
    2. Углевод
    3. Гормоннар
    4. Липид
  7. Мөлүөкүлэ
  8. Анаалыстыыр химия
  9. Физическэй химия

Килиимэт уонна геология уларыт

  1. Лавина
  2. Килиимэт
    1. Эль-Ниньо
    2. Аан дойду сылыйыыта
  3. Сир хамсааһына
  4. Геология
    1. Минерал
      1. Алмаас
    2. Билиитэлэр тектоникалара
    3. Хайа боруодата
  5. Айылҕа алдьархайа Айылҕа саахала
    1. Халаан
    2. Цунами
  6. Вулкан
  7. Погода (халлаан туруга)
    1. Былыт
    2. Ардах
    3. Хаар
    4. Холорук
    5. Тропик циклона
    6. Тыал

Физика уларыт

  1. Физика
  2. Түргэтээһин Ускорение
  3. Атом
  4. Энергия
    1. Закон сохранения энергии
  5. Электромагнит сардаҥа
    1. Инфракраснай сардаҥа
    2. Ультрафиолет сардаҥа
    3. Көстөр сырдык
      1. Өҥ
  6. Классическай механика
  7. Күүс
    1. Электромагнит дьайсыы
      1. Магнит поле
    2. Гравитация
    3. Күүстээх дьайсыы
    4. Мөлтөх дьайсыы (Слабое взаимодействие)
  8. Магнит
  9. Маасса
  10. Тимирдэр
    1. Ыстаал
  11. Ядро хайдыыта (Деление ядра)
  12. Агрегатнай турук
    1. Гаас
    2. Убаҕас
    3. Плазма
    4. Кытаанах эттик
  13. Квант механиката
  14. Радиоактивнай распад
  15. Холоон сүрүн түөрүйэтэ (Общая теория относительности)
  16. Холоон анал түөрүйэтэ (Специальная теория относительности)
  17. Полупроводник
  18. Тыас Дорҕоон
  19. Түргэнэ
    1. Сырдык түргэнэ
  20. Температура
  21. Кэм
  22. Термодинамика
  23. Вакуум

Кээмэй биирдэмнэрэ уларыт

  1. Кээмэй
  2. Килограмм
  3. Лиитэрэ
  4. Миэтэрэ
  5. Аан дойдутааҕы биирдэм систиэмэтэ тиһигэ/тиһилигэ
  6. Сөкүүндэ

Кэм уларыт

  1. Халандаар
    1. Григорианскай халандаар
  2. Чаас
  3. Суукка
  4. Кэм курдааһына (часовой пояс)
  5. Сыл

Ас-үөл уларыт

  1. Ас-үөл (пища)
  2. Килиэп (бурдук)
  3. Бурдук (туораахтаах култууралар, зерновые культуры)
    1. Нэчимиэн
    2. Кукурууза
    3. Эбиэс
    4. Риис
    5. Оруос
    6. Сорго
    7. Сэлиэһинэй
  4. Сыыр
  5. Сакалаат
  6. Мүөт
  7. Фрукта
    1. Дьаабылыка
    2. Банаан
    3. Виноград (отон)
    4. Соя
    5. Лимон
    6. Эриэхэ
  8. Эт
  9. Саахар
  10. Оҕуруот аһа
    1. Хортуоска

Утах уларыт

  1. Пиибэ
  2. Кофе
  3. Сок (симэһин)
  4. Үүт
  5. Чэй
  6. Уу
  7. Вино

Математика уларыт

  1. Математика
  2. Алгебра
    1. Логарифм
    2. Линейнай алгебра
  3. Арифметика
  4. Координаталар систиэмэлэрэ
  5. Математическай анаалыс
    1. Дифференциальнай тэҥнэбил
    2. Вычислительнай математика
  6. Тэҥнэбил (уравнение)
  7. Функция (математика)
  8. Геометрия
    1. Муннук
    2. Иэн
    3. Пи
    4. Пифагор теоремата
  9. Математикаҕа дакаастабыл
  10. Чыыһыла
    1. Комплекснай чыыһыла
    2. Чыыһыла түөрүйэтэ (Теория чисел)
  11. Бесконечность
  12. Теория множеств
  13. Статистика
  14. Симметрия
  15. Тригонометрия

Технология уларыт

  1. Технология
  2. Биотехнология
  3. Таҥас-сап
    1. Хлопок
  4. Инженерное дело
    1. Массыына
    2. Руобат
    3. Биинтэ (деталь)
    4. Көлүөһэ
  5. Тыа хаһаайыстыбата
    1. Нүөлсүтүү
    2. Булуук
  6. Металлургия
  7. Нанотехнология

Коммуникации уларыт

  1. Алтыһыы Билсии, Общение
  2. Кинигэ
  3. Информация
    1. Энциклопедия
  4. Суруналыыстыка
    1. Хаһыат
    2. Тарҕатар-биллэрэр сириэстибэ
  5. Кинигэ таһаарыы
  6. Төлөппүөн

Электроника уларыт

  1. Электроника
    1. Электрическэй ток
    2. Частота
  2. Компоненты
    1. Электрическэй конденсатор
    2. Индукция катушката
    3. Транзистор
    4. Диод
    5. Резистор
    6. Трансформатор

Көмпүүтэр уонна интэриниэт уларыт

  1. Көмпүүтэр
    1. Кытаанах диискэ
    2. Процессор
  2. Оҥоһуу интеллект
  3. Биллэрэр-ситимниир технология
    1. Алгоритм
  4. Интэриниэт
    1. Электрон почта
    2. Аан ситим World Wide Web
  5. Операциялыыр систиэмэ
  6. Көмпүүтэр тыла
  7. Көмпүүтэр бырагыраамата

Матырыйааллар уонна энергия уларыт

  1. Сөргүтүллэр энергия
  2. Электричество
    1. Ядернай энергия
  3. Хостонор оттук
  4. Ис уматык двигателэ
  5. Паар массыыната
  6. Уот

Матырыйааллар уларыт

  1. Өстүөкүлэ
  2. Кумааҕы
  3. Пластмаасса
  4. Мас (үүнээйи буолбатах)

Көлө уларыт

  1. Көлө
  2. Көтөр аал
  3. Автомобиль
  4. Билисипиэт
  5. Подводнай лодка
  6. Тыы
  7. Пуойас

Сэрии сэбэ уларыт

  1. Сэрии сэбэ (саа-саадах)
    1. Батас
    2. Уоттаах саа
      1. Бүлүмүөт
    3. Ядернай сэп
  2. Тааҥка
  3. Эстэр эттиктэр
    1. Буорах

Ускуустуба уонна сынньалаҥ уларыт

  1. Култуура
  2. Ускуустуба
    1. Комикс
    2. Живопись
    3. Фотография
    4. Скульптура
    5. Туойтан оҥоруу
  3. Үҥкүү
  4. Мода
  5. Тыйаатыр
  6. Каллиграфия

Архитектура уларыт

  1. Архитектура
  2. Аарка
  3. Күргэ
  4. Уу ханаала (Хоруу)
  5. Быһыт
  6. Купол
  7. Дьиэ
  8. Тутуу
    1. Ангкор-Ват
    2. Колизей
    3. Улуу Кытай эркинэ
    4. Эйфель башнята
    5. Эмпайр-стейт-билдинг
    6. Сибэтиэй София собуора (Константинополь)
    7. Парфенон
    8. Гииза пирамиидата
    9. Сибэтиэй Бүөтүр собуора
    10. Көҥүл статуйата
    11. Тадж-Махал
    12. Үс хапчаан (электростанция)
  9. Пирамиида (архитектура)
  10. Башня

Киинэ, араадьыйа, тэлэбиидэнньэ уларыт

  1. Кинематограф
    1. Мультипликация
      1. Аниме
  2. Араадьыйа
  3. Телевидение

Муусука уларыт

  1. Музыка
  2. Ырыа
  3. Жанрдарынан
    1. Блюз
    2. Классическай муусука
      1. Опера
      2. Симфония
    3. Электроннай муусука
    4. Фламенко
    5. Хип-хоп (музыкальнай жанр)
    6. Джаз
    7. Регги
    8. Рок-муусука
    9. Самба (муусука)
  4. Үстүрүмүөннэр
    1. Барабаан
    2. Флейта
    3. Гитаара
    4. Фортепиано
    5. Турба (муусука үстүрүмүөнэ)
    6. Скрипка

Сынньалаҥ уларыт

  1. Оонньуу
    1. Кылгас наарда
    2. Саахымат
    3. Го
  2. Сүүйүүлээх оонньуу
  3. Боевые искусства
    1. Карате
    2. Дзюдо
  4. Олимпиада
  5. Спорт
    1. Чэпчэки атлетика
    2. Автоспорт
    3. Бейсбол
    4. Баскетбол
    5. Крикет
    6. Футбол
    7. Гольф
    8. Регби-футбол
    9. Теннис
  6. Оонньуур

Устуоруйа уонна география уларыт

Устуоруйа (онобул) уларыт

  1. История

Түҥ былыргы уонна античнай устуоруйа уларыт

  1. Первобытное общество
  2. Таас үйэ
  3. Чаҥ үйэтэ
  4. Тимир үйэ
  5. Месопотамия
  6. Былыргы Египет
  7. Былыргы Греция
  8. Риим импиэрийэтэ
  9. Хань (династия)
  10. Гууптар судаарыстыбалара Иллэрэ

Орто үйэ уларыт

  1. Аббас халифаата
  2. Сырдатыы Эпохата
  3. Ацтектар
  4. Византия Империята
  5. Кириэстээх бохуоттар
  6. Улуу Риим импиэрийэтэ
  7. Сүүс сыллаах сэрии
  8. Орто үйэлэр
  9. Монгол импиэрийэтэ
  10. Мин импиэрийэтэ
  11. Осмаан импиэрийэтэ
  12. Реформация
  13. Отут сыллаах сэрии
  14. Ренессанс
  15. Тан (династия)
  16. Виикиҥнэр

Саҥа уонна хойукку устуоруйа уларыт

  1. Арааб-израиль иирсээннэрэ
  2. АХШ-ка гражданскай сэрии
  3. Апартеид
  4. Британия импиэрийэтэ
  5. Тымныы сэрии
  6. Кытайга култуура өрөбөлүүссүйэтэ
  7. Франция Улуу Революцията
  8. Улуу депрессия
  9. Холокост
  10. Бырамыысыланнаска өрөбөлүүссүйэ
  11. Үһүс рейх
  12. Мэйдзи реставрацията
  13. Өктөөп өрөбөлүүссүйэтэ
  14. Цин импиэрийэтэ
  15. Версааллааҕы сөбүлэҥ
  16. Вьетнам сэриитэ
  17. Аан дойду бастакы сэриитэ
  18. Аан дойду иккис сэриитэ

География уларыт

  1. География
  2. Куорат
  3. Континент
  4. Хайа
  5. Кумах куйаар
  6. Хотугу полюс
  7. Акыйаан
  8. Ойуур
  9. Өрүс
  10. Байҕал Муора
  11. Соҕуруу полюс

Континеннар уонна регионнар уларыт

  1. Африка
  2. Антарктида
  3. Азия
  4. Европа
  5. Ближнэй Восток
  6. Хотугу Америка
  7. Океания
  8. Соҕуруу Америка

Дойдулар уларыт

Дойдулар бары баар буолуохтаахтар, ол эрэн саҥа суруллар бикипиэдьийэлэргэ бастаан бу дойдулары суруйар ирдэнэр:
  1. Афганистан
  2. Алжир
  3. Аргентина
  4. Австралия
  5. Австрия
  6. Бангладеш
  7. Бразилия
  8. Канаада
  9. Кытай Народнай Өрөспүүбүлүкэтэ
  10. Конго Демократическай Өрөспүүбүлүкэтэ
  11. Куба
  12. Эгиипэт
  13. Эфиопия
  14. Франция
  15. Германия
  16. Индия
  17. Индонезия
  18. Ираан
  19. Ираак
  20. Израиль
  21. Италия
  22. Япония
  23. Миэксикэ
  24. Нидерланды
  25. Саҥа Зеландия
  26. Нигерия
  27. Пакистан
  28. Польша
  29. Португалия
  30. Арассыыйа
  31. Саудовскай Аравия
  32. Сингапур
  33. Соҕуруу Африка Өрөспүүбүлүкэтэ
  34. Кэриэйэ Өрөспүүбүлүкэтэ
  35. Испания
  36. Судаан
  37. Швейцария
  38. Танзания
  39. Таиланд
  40. Турция
  41. Украина
  42. Великобритания
  43. Америка Холбоһуктаах Штааттара
  44. Ватикан
  45. Венесуэла
  46. Вьетнам

Куораттар уларыт

  1. Амстердам
  2. Афины
  3. Багдад
  4. Бангкок
  5. Пекин
  6. Берлин
  7. Богота
  8. Брюссель
  9. Буэнос-Айрес
  10. Каир
  11. Кейптаун
  12. Дамаск
  13. Дели
  14. Дакка
  15. Дубай
  16. Гонконг
  17. Стамбул
  18. Джакарта
  19. Иерусалим
  20. Карачи
  21. Киншаса
  22. Калькутта
  23. Лагос
  24. Лондон
  25. Лос-Анджелес
  26. Мадрид
  27. Мекка
  28. Мехико
  29. Москуба
  30. Мумбаи
  31. Найроби
  32. Нью-Йорк
  33. Париж
  34. Рио-де-Жанейро
  35. Рим
  36. Санкт-Петербург
  37. Сан-Паулу
  38. Сеул
  39. Шанхай
  40. Сидней
  41. Тегеран
  42. Токио
  43. Вена
  44. Вашингтон

Уу уларыт

  1. Амазонка
  2. Хотугу Муустаах акыйаан
  3. Атлантический океан
  4. Балтик байҕал
  5. Хара байҕал
  6. Кариб байҕала
  7. Каспий байҕала
  8. Конго
  9. Дунай
  10. Ганг
  11. Большой Барьерный риф
  12. Улуу күөллэр
  13. Ииндийэ акыйаана
  14. Инд
  15. Байкаал
  16. Танганьика
  17. Виктория (күөл)
  18. Средиземнай муора
  19. Миссисипи
  20. Нигер
  21. Нил
  22. Хотугу муора
  23. Чуумпу акыйаан
  24. Панаама ханаала
  25. Рейн
  26. Суэц ханаала
  27. Соҕуруу акыйаан
  28. Волга
  29. Янцзы
  30. Хуанхэ

Хайалар уонна кумах куйаардар уларыт

  1. Альпа хайалара
  2. Анды
  3. Гималаай хайалара
    1. Джомолунгма
  4. Килиманджаро
  5. Скалистай хайалар
  6. Сахаара

Өссө маны көр уларыт

Бикипиэдьийэ:Атын Бикипиэдьийэлэргэ сүбэлиир ыстатыйаларбыт

Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/w/index.php?title=Бикипиэдьийэ:Ханнык_баҕарар_Бикипиэдьийэҕэ_баар_буолуохтаах_ыстатыйалар_тиһиликтэрэ&oldid=404009»