Саха Өрөспүүбүлүкэтин дьаһалталарынан уонна сирдэринэн араарыы

Саха Өрөспүүбүлүкэтин дьаһалталаларынан уонна сирдэринэн (территорияларынан) араарыы.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин дьаһалталарынан араарыытын хаартата.
«Дьокуускай» уонна «Жатай» куорат уокуруктарын территориялара кыhылынан бэлиэтэммит.

1991 сыл ахсынньы 27 күнүгэр Саха ССР Саха Өрөспүүбүлүкэтэ буолбута.

1992 сыл олунньу 5 күнүгэр СӨ Үрдүкү Сэбиэтин уурааҕынан Ленин оройуонун аата Ньурба оройуона буолбута. Алтынньыга Орджоникидзе оройуонун аата Хаҥалас оройуона буолбута. Уус-Маайа оройуонун киинэ Уус-Маайа бөһүөлэккэ көһөрүллүбүтэ.

1995 сылтан оройуоннар улуустар диэн ааттаналлар.

2004 сыл сэтинньи 30 күнүгэр СӨ «Об установлении границ территорий и о наделении статусом городского округа муниципальных образований Республики Саха (Якутия)» Сокуонунан «Жатай» муниципал тэриллии куорат уокуругун стаатуһун ылбыта.

2005 сыл алтынньы 12 күнүгэр Ил Түмэн уурааҕынан Өлөөн улууһа эбэҥки национальнай улууһун стаатуһун ылбыта.

2007 сыл сэтинньи 8 күнүгэр Мэҥэ-Хаҥалас улууһун киинэ Майаттан Аллараа Бэстээх бөһүөлэккэ көһөрүллүбүтэ.

2008 сыллаахха Нүөрүҥгүрү дьаһалтатын сирэ Нүөрүҥгүрү улууһа диэн ааттаммыта.

2008 сыл сэтинньи 26 күнүгэр Ил Түмэн уурааҕынан Эдьигээн улууһа эбэҥки национальнай улууһун стаатуһун ылбыта.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин дьаһалталарынан уонна сирдэринэн (территорияларынан) араарыы 2004 сыл сэтинньи 30 күнүгэр ылыллыбыт СӨ Сокуонунан маннык

Куорат уокуруктара
Уокурук	Киинэ
Жатай
Дьокуускай
Муниципал оройуоннар
Улуустар (оройуоннар)	Кииннэрэ	Нэһилиэктэр эбэтэр тыа сирин сэлиэнньэлэрэ уонна куораттар
Абый	Үрүҥ Хайа бөһүөлэк	Абый, Майыар национальнай, Муҥурдаах, Уолбут, Ураһалаах; «Үрүҥ Хайа бөһүөлэк»
Алдан	Алдан куорат	Анамы национальнай, Бэллэт эбэҥкилэр национальнай, Чагда; «Алдан куорат», «Томмот куорат», «Ленинскай бөһүөлэк», «Аллараа Кураанах бөһүөлэк»; межселеннай территория (бөһүөлэктэр: Безымяннай, Улахан Нимныыр, Лебединай (Бастакы Орочоон сэлиэнньэ), Ыллымах) 2005 сыл бэс ыйын 16 күнүгэр Ил Түмэн уурааҕынан Буйаҕа уонна Якокут нэһилиэктэр суох оҥоһуллубуттара. Кинилэр сирдэрэ Томмот куоракка уонна Ленинскэй бөһүөлэкэ киирбиттэрэ.
Аллайыаха	Чокуурдаах бөһүөлэк	Бөрөлөөх, Быйаҥныыр, Ойотуҥ национальнай (көһө сылдьар), Русскай Устье, Дьүкээбил; «Чокуурдаах бөһүөлэк»
Амма	Амма сэлиэнньэ	Абаҕа, Алтан, Амма Наахарата, Амма, Бөтүҥ, Болугур, Маай, Мээндиги, Сатаҕай, Соморсун, Сулҕаччы, Чакыр, Чапчылҕан, Эмис
Анаабыр национальнай (долгаан-эбэҥки)	Сааскылаах сэлиэнньэ	Сааскылаах национальнай (эбэҥки), Үрүҥ Хайа национальнай (долгаан)
Булуҥ	Тиксии бөһүөлэк	Бороҕон, Булуҥ национальнай (эбэҥки), Быковскай национальнай (эбэҥки), Сииктээх, Түмэти, Хара Уулаах национальнай; «Тиксии бөһүөлэк»
Үөһээ Бүлүү	Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэ	Балаҕаннаах, Боотулу, Быракаан, Далыр, Дүллүкү, Үөдүгэй, Кырыкый, Кэнтик, Маҕаас, Мэйик, Нам, Оҥхой, Өргүөт, Ороһу, Сургуулук, Тамалакаан, Туобуйа, Харбалаах, Хомустаах, Хоро, «Үөһээ Бүлүү сэлиэнньэ»
Үөһээ Халыма	Зырянка бөһүөлэк	Арыылаах, Верхнеколымскай, Нелемнэй дьүкээгир, Угольнай, Утайа; «Зырянка бөһүөлэк»
Үөһээ Дьааҥы	Баатаҕай бөһүөлэк	Аадыча, Арыылаах, Бабушкин, Барылас, Боруулаах, Дулҕалаах, Сартаҥ, Остуолба, Суордаах, Табалаах, Чөрүмчэ, Эҥэ, Элгэс, Дьааҥы; «Верхоянскай куорат», «Баатаҕай бөһүөлэк», «Эһэ Хайа бөһүөлэк»
Бүлүү	Бүлүү куорат	Арыылаах, Баппаҕаайы, Бөкчөҥөө, Бороҕон, Өкүндү, Дьөккөн, Кыргыдай, Бастакы Күүлэт, Иккис Күүлэт, Лөкөчөөн, Бастакы Тоҕус, Тааһаҕар, Тоҕус, Тылгыныы, Хаҕын, Халбаакы, Чернышевскай, Чочу, Үгүлээт; «Бүлүү куорат», «Кыһыл Сыыр бөһүөлэк»
Горнай	Бэрдьигэстээх сэлиэнньэ	Атамай, Бэрдьигэстээх, Киров, Маҕаны, Малтааны, Мытаах, Одуну, Октябрь, Солоҕоон
Эдьигээн национальнай	Эдьигээн сэлиэнньэ	Бэстээх, Эдьигээн, Лииндэ, «Кыстатыам эбэҥки муниципал тэрил»
Кэбээйи	Сангаар бөһүөлэк	Арыктаах, Киров, Кэбээйи, Куокуй, Ламыҥха, Бастакы Лүччүн, Иккис Лүччүн, Мукучу, Нидьили, Сииттэ, Тыайа; «Сангаар бөһүөлэк»
Ленскэй	Ленскэй куорат	Бэтинчэ, Мурбаайы, Нуотара, Ньүүйэ, Орто Наахара, Сылгы Күөлүн, Толоон, Ярославскай; «Ленскэй куорат», «Пеледуй бөһүөлэк», «Витим бөһүөлэк»
Мэҥэ-Хаҥалас	Аллараа Бэстээх бөһүөлэк	Алтан, Араҥас, Баатара, Бүтэйдээх, Догдоҥо, Дойду, Доллу, Дьабыл, Дьаҥхаады, Мэҥэ, Мөгүрүөн, Мэлдьэхси, Моорук, Бастакы Наахара, Иккис Наахара, Нөөрүктээйи, Рассолода, Тараҕай, Томтор, Бастакы Тыллымы, Иккис Тыллымы, Төҥүлү, Хаптаҕай, Хара, Ходоро, Холгума, Хорообут, Чыамайык, Бэдьимэ, "Майа сэлиэнньэ"; "Аллараа Бэстээх бөһүөлэк".
Мирнэй	Мирнэй куорат	Ботуобуйа, Садын национальнай эбэҥки, Чуона; «Мирнэй куорат», «Удачнай куорат», «Айхал бөһүөлэк», «Алмазнай бөһүөлэк», «Сибиэтлэй бөһүөлэк», «Чернышевскай бөһүөлэк»
Муома национальнай	Хонуу сэлиэнньэ	Индигир национальнай, Муома национальнай, Соболоох национальнай, Төбүлэх национальнай, Улахан Чиистай национальнай, Чыбаҕалаах национальнай
Нам	Нам сэлиэнньэ	Арбын, Бөтүҥ, Үөдэй, Искра, Көбөкөн, Өлүөнэ, Маймаҕа, Модут, Никольскай, Бартыһаан, Салбан, Таастаах, Түбэ, Фрунзе, Хамаҕатта, Хатыҥ Арыы, Хатырык, Бастакы Хомустаах, Иккис Хомустаах
Нүөрүҥгүрү	Нүөрүҥгүрү куорат	«Иенгра сэлиэнньэ»; «Нүөрүҥгүрү куорат», «Беркакит бөһүөлэк», «Золотинка бөһүөлэк», «Серебряный Бор бөһүөлэк», «Хани бөһүөлэк», «Чульман бөһүөлэк»
Аллараа Халыма	Черскэй бөһүөлэк	Походскай, Халарчы, "Өлүөрэ Суктуула" дьүкээгир национальнай сэлиэнньэтэ; «Черскэй бөһүөлэк»
Ньурба	Ньурба куорат	Акаана, Бордоон, Дьикимдэ, Үөдэй, Дьаархан, Хаҥалас, Күндээдэ, Малдьаҕар, Марха, Мэгэдьэк, Ньурбачаан, Октябрь, Сүлэ, Таркаайы, Түмүк, Хорула, Чаппанда, Чукаар; «Ньурба куорат»
Өймөкөөн	Уус Ньара бөһүөлэк	Бастакы Бороҕон, Иккис Бороҕон, Сордоҥноох, Төрүт, Үчүгэй; «Аартык бөһүөлэк», «Уус Ньара бөһүөлэк»
Өлөөн эбэҥки нпциональнай	Өлөөн сэлиэнньэ	Дьилиндэ национальнай, Кирбэй национальнай, Өлөөн национальнай, Солоҕоон национальнай
Өлүөхүмэ	Өлүөхүмэ куорат	Абаҕа, Дабаан, Дельгэй, Дьаархан, Киндигир национальнай, Кыыллаах, Кээччи, Малдьаҕар, Маача, Бастакы Ньөрүктээйи, Иккис Ньөрүктээйи, Өлүөхүмэ, Саныйахтаах, Солянка, Троицкай, Тээнэ национальнай, Улахан Муҥку, Урицкай, Хоро, Чапаев, Чаара национальнай, «Заречнай бөһүөлэк»; «Өлүөхүмэ куорат»
Орто Халыма	Орто Халыма куорат	Алаһыай, Байды, Березовка национальнай (көһө сылдьар), Бастакы Хаҥалас, Иккис Хаҥалас, Бастакы Мээтис, Иккис Мээтис, Сиэн Күөл, Хатыҥнаах; «Орто Халыма куорат»
Сунтаар	Сунтаар сэлиэнньэ	Аллаҥа, Арылаах, Бордоон, Бүлүүчээн, Дьаархан, Илимниир, Кэмпэндээйи, Кириэстээх, Куокуну, Кутана, Күүкэй, Күндэйэ, Маар Күөл, Наахара, Сунтаар, Тэҥкэ, Тойбохой, Толоон, Туойдаах, Түбэй Дьаархан, Түбэ, Уустуйа, Хадан, Хоро, Сиэйэ, Элгээйи
Таатта	Ытык Күөл сэлиэнньэ	Алдан, Амма, Баайаҕа, Даайа Амма, Дьохсоҕон, Дьүлэй, Игидэй, Октябрь, Орто Амма, Таатта, Тыараһа, Уолба, Уус Амма, Хара Алдан
Томпо	Хаандыга бөһүөлэк	Байаҕантай, Мэҥэ Алдан, Охотскай Перевоз, Саһыл, Теплай Ключ, Томпо национальнай (эбээн), Ыҥаа; «Дьабарыкы Хайа бөһүөлэк», «Хаандыга бөһүөлэк»
Уус-Алдан	Бороҕон сэлиэнньэ	Баатаҕай, Байаҕантай, Бэрт Уус, Бороҕон, Бээрийэ, Дүпсүн, Курбуһах, Лөгөй, Иккис Лөгөй, Мүрү, Найахы, Өлтөх, Өнөр, Өспөх, Бастакы Өспөх, Суотту, Тиит Арыы, Түүлээх, Хоро, Бастакы Хоро, Чэриктээй
Уус-Маайа	Уус-Маайа бөһүөлэк	Күп национальнай, Петропавловскай национальнай, Эдьээн национальнай, «Уус-Маайа бөһүөлэк», «Бэлькичи сэлиэнньэ», «Уус Мил сэлиэнньэ»; «Звездочка бөһүөлэк», «Солнечнай бөһүөлэк», «Элдьикээн бөһүөлэк», «Югоренок бөһүөлэк»; межселеннай территория (Ааллаах Үүн, Бриндакит, Ыныкчаан бөһүөлэктэр)
Усуйаана	Депутатскай бөһүөлэк	Хаһаачыйа национальнай, Омолой национальнай, Силээннээх национальнай, Тумат национальнай, Усуйаана национальнай, Уйаандьы национальнай, Дьүкээгир национальнай (көһө сылдьар); «Депутатскай бөһүөлэк», «Нижнеянскай бөһүөлэк», «Уус Куйга бөһүөлэк»
Хаҥалас	Покровскай куорат	Бэстээх, Бастакы Дьөппөн, Иккис Дьөппөн, Дьэр, Иһит, Хачыкаат, Бастакы Малдьаҕар, Иккис Малдьаҕар, Төрдүс Малдьаҕар, Бэһис Малдьаҕар, Өктөм, Нөмүгү, Сиинэ, Төхтүр, Тиит Арыы, Тумул; «Покровскай куорат», «Мохсоҕоллоох бөһүөлэк»
Чурапчы	Чурапчы сэлиэнньэ	Алаҕар, Арыылаах, Бахсы, Болтоҥо, Болугур, Кытаанах, Мугудай, Одьулуун, Соловьев, Сылаҥ, Төлөй, Хадаар, Хатылы, Хайахсыт, Хоптоҕо, Чакыр, Чурапчы
Эбээн Бытантай национальнай	Баатаҕай Алыыта сэлиэнньэ	Үөһээ Бытантай, Аллараа Бытантай, Түһэгиир