Сыллар
1959 1960 1961 196219631964 1965 1966 1967
Уоннуу сыллар
1930-с 1940-с 1950-с1960-с1970-с 1980-с 1990-с
Үйэлэр
XIX үйэXX үйэXXI үйэ

1963 сыл.

Туох буолбута

уларыт

Тохсунньу

уларыт
  • Тохсунньу 18 — ССРС Киин тэлэбиидэнньэтин Оҕолорго аналлаах сүрүн эрэдээксийэтэ олохтоммут (Арассыыйаҕа оҕо тэлэбиидэнньэтин төрөөбүт күнүнэн ааҕыллар).
  • Тохсунньу 19 — «Битлз» бөлөх Британияҕа улахан сэҥээриини ылбыт бастакы кэнсиэрэ Лондоҥҥа «Палладиум» эстрада тыйаатырыгар буолбут. Бөлөх 1957 сыллаахха төрүттэммитэ. Бу кэнсиэри биир сыл буолан баран АХШ тэлэбиидэнньэтэ көрдөрбүтэ, ол кэнниттэн аан дойдуга битломания саҕаламмыта[1].
  • Тохсунньу 22 — Хас эмэ үйэ тухары өстөспүт Франция уонна Германия Елисейдээҕи бииргэ үлэлээһин туһунан дуогабар түһэрсибиттэр. Дуогабарга Франция бэрэсидьиэнэ Шарль де Голль уонна Арҕаа Германия канцлера Конрад Аденауэр илиилэрин баттаабыттар.

Олунньу

уларыт
  • Олунньу 19 — Дьокуускайга ССКП Саха сиринээҕи обкуомун пленума буолбут. Саха суруйааччыларын сойууһун бэрэстээтэлэ Сэмэн Данилов тыл этиитигэр "Баартыйа киин кэмитиэтэ уон сыллаахха тахсыбыт обкуом уурааҕын хос көрөр туһунан быһаарда, онон литэрэтиирэбит кыһалҕаларын аһаҕастык ырытар кыахтанныбыт" диэн биллэрбит. Ол аата учуонай Георгий Башарин үс саха суруйааччыларын тустарынан кинигэтэ мантан инньэ бобуулаах буолбатаҕын, ол аата Өксөкүлээх, Алампа уонна Н. Неустроев ааттара норуокка төннүбүтүн туһунан эппит.

Кулун тутар

уларыт

Муус устар

уларыт
  • Муус устар 3Саха сирин суруйааччыларын сойууһун икки күннээх V сийиэһэ аһыллыбыт.
  • Муус устар 7Югославия социалистыы дойду буолбут.
  • Муус устар 11 — Рим папата Иоанн XXIII араак ыарыыттан өлүөн икки ый иннинэ Pacem in terris (Сиргэ эйэни) диэн ааттаммыт энцикликатын таһаарбыт. Бу туһаайыытын урукку понтификтар курдук католиктарга эрэ буолбакка, "аан дойду үтүөҕэ дьулуһар дьонугар барытыгар" оҥорбута, киһи дьоһунун түһэриини утарбыта, дьон бары тэҥнээхтэрин туһунан эппитэ, дьахталлар бырааптарын турууласпыта, ядернай сэрии сэбин утарарын биллэрбитэ.
  • Муус устар 16 — Аан дойдуга бастакынан куйаарга дьахтар Валентина Терешкова «Восток — 5» диэн космос хараабылынан көппүт.

Ыам ыйа

уларыт

Бэс ыйа

уларыт
  • Бэс ыйын 8Дьокуускайга Саха АССР култуура үлэһиттэрин II сийиэстэрэ саҕаламмыт.
  • Бэс ыйын 8 — АХШ кардиологтара табаҕы утары бастакы хампаанньаны биллэрбиттэр.
  • Бэс ыйын 11АХШ бэрэсидьиэнэ Джон Кеннеди улахан суолталаах Гражданскай быраап сокуонун туһунан биллэрбит. Бу сокуоҥҥа уопсастыбаннай миэстэлэргэ киириигэ, үөрэххэ, үлэҕэ, быыбарга киһи барыта тэҥ бырааптаах, дискриминация суох буолуохтаах диэн этиллибит.
  • Бэс ыйын 14Хомуньуус хамсааһыныгар хайдыы тахсыбыт, Кытай ССРС бас-көс оруолун билиммэтин эппит. Марксизм-ленинизм үөрэҕин тус-туспа куолулааһынтан сылтаммыт хайдыһыы түмүгэр Тымныы сэрии икки полюстаахтан үс полюстаахха кубулуйбут (КытайССРСАХШ).
  • Бэс ыйын 15Кытай Сэбиэскэй Сойууһу «аан дойду өрөбөлүүссүйэтин таҥнарыыга» буруйдаабыт.
  • Бэс ыйын 16 — "Восток-6" хараабылынан космонавт Валентина Терешкова көтөн аан дойдуга куйаарга тахсыбыт бастакы дьахтар буолбут.

Алтынньы

уларыт

Сэтинньи

уларыт
  • Сэтинньи 23 — Британияҕа саамай өр салҕанар билим фантастикатын сериала «Доктор Кто» бастакы сиэрийэтэ көстүбүт.

Төрөөбүттэр

уларыт

Өлбүттэр

уларыт
  1. https://ysia.ru/etot-den-v-kalendare-19-yanvarya-5/
  2. Наталья Харлампьева Семен Данилов. — 2-е изд., испр.. — Москва: Молодая гвардия, 2021. — С. 129-130. — 285 с. — (Жизнь замечательных людей). — 1000 экз. — ISBN 978-5-235-04489-0